Η αγορά ακινήτων ξεπέρασε την κρίση

ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΑΝΟΔΙΚΑ ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑΣ, ΑΠΕΥΧΟΜΕΝΟΙ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΝΕΑΣ ΦΟΥΣΚΑΣ

Τις τάσεις στην αγορά ακινήτων, τις κατηγορίες που προσελκύουν, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και τις αλλαγές που απαιτούνται στο θεσμικό πλαίσιο για να βελτιωθεί το επενδυτικό περιβάλλον, συζήτησαν στελέχη της αγοράς ακινήτων, σε εκδήλωση στο πλαίσιο του πρόσφατου συνεδρίου ακινήτων της Prodexpo. Ο Δημήτρης Ανδρίτσος, διευθύνων σύμβουλος της Cerved Property Services, υπογράμμισε ότι η αγορά ακολουθεί πλέον ανοδική πορεία. Στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη να ανοίξουν οι τράπεζες την κάνουλα του δανεισμού προς τις επιχειρήσεις, καθώς, όπως είπε, αυτή τη στιγμή μόνο το 17% των επιχειρήσεων έχει πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό.

Ο Φώτης Γιόφτσιος, διευθύνων σύμβουλος της Ten Brinke Hellas, σημείωσε ότι πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν «φούσκες», αλλά το ζητούμενο είναι να αξιοποιηθούν όλα τα εργαλεία για να ελεγχθεί η αγορά, με προσεκτική ανάγνωση των δεδομένων. Συμφώνησε ότι φτάσαμε στον τέλος της κρίσης στην αγορά και κινούμαστε πλέον ανοδικά, υπάρχει όμως πολύς δρόμος για να διανύσουμε.
Από την πλευρά του, ο Στέφανος Βλαστός, διευθύνων σύμβουλος, Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) χαρακτήρισε επιτακτική την ανάγκη να μειωθεί η γραφειοκρατία και η πολυνομία, χαρακτηρίζοντας ως μεγάλο ασθενή τη δικαιοσύνη. Έφερε μάλιστα ως παράδειγμα την υπόθεση ενός τουριστικού περιπτέρου, από το οποίο η ΕΤΑΔ προσπαθούσε επί 20 χρόνια να διώξει έναν απαράδεκτο μισθωτή. Προσέθεσε ότι παρατηρείται μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον για τις μαρίνες.
Ο Μάξιμος Καλατζής, Vice President & CFO, Makt εξέφρασε τον προβληματισμό του για όσα συμβαίνουν στην Κίνα και το πόσο αυτό θα επηρεάσει την ελληνική αγορά. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη να υπάρξει διασπορά του ρίσκου μεταξύ όλων των εμπλεκομένων.
Ο Παναγιώτης Μερεκούλιας, διευθύνων σύμβουλος της VALUES, επισήμανε ότι θα πρέπει οι παράγοντες της αγοράς να περιορίσουν την υπερβολή και να κατευθύνουν τον κόσμο προς τις σωστές επιλογές. Στάθηκε στην ανάγκη να υπάρξουν τεκμηριωμένες μελέτες και πιστοποιήσεις για να θωρακιστεί ο κλάδος από τον κίνδυνο νέας φούσκας.
Για την επίδραση της πανδημίας στους ευέλικτους χώρους εργασίας έκανε λόγο ο Χρήστος Μισαηλίδης, διευθύνων σύμβουλος, IWG, ο οποίος υποστήριξε ότι υπάρχει παγκοσμίως η τάση των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών προς μείωση κόστους γραφειακών αναγκών, διάθεση ευελιξίας και αναζήτηση της καλύτερης ισορροπίας ανάμεσα στην τηλεργασία από το σπίτι και στους ευέλικτους χώρους, προκειμένου να μην επηρεάζεται η παραγωγικότητα της κάθε εταιρείας. Χαρακτήρισε επίσης αναγκαία την αναβάθμιση των κτιρίων που στεγάζουν γραφεία.
O Γεώργιος Κορμάς, αν. γεν. διευθυντής επικεφαλής Group Real Estate Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς & CEO Πειριαώς Real Estate, υποστήριξε ότι οι τράπεζες διδάχθηκαν από τα λάθη του παρελθόντος και δεν πρόκειται να τα επαναλάβουν. Τόνισε ότι υπάρχουν δύο πυλώνες ανάπτυξης, το digital και το green deal, προς τους οποίους θα κατευθυνθούν κατά βάση οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις.
Ο Γιάννης Ορφανός, διευθύνων εταίρος της ArbitrageRE, αναφέρθηκε στο πρόβλημα της ζήτησης για σύγχρονους γραφειακούς χώρους, εξηγώντας ότι δεν υπάρχουν ενοικιαστές και θα πρέπει να προσελκύσουμε μεγάλες επιχειρήσεις από το εξωτερικό. Στάθηκε, δε, στα προβλήματα που δημιουργούν σε επενδύσεις οι δασικοί χάρτες.
Αναφορικά με το κομμάτι της επένδυσης σε ακίνητα, ο Πάνος Παναγιωτίδης, γενικός διευθυντής Λειτουργικών Δραστηριοτήτων της DIMAND SA, χαρακτήρισε πρωταθλητή της επόμενης μέρας τον κλάδο της κατοικίας. Παράλληλα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την έκρηξη των υλικών κατασκευής (άνω του 35%), εκτιμώντας ότι πολλά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη μπορεί να σταματήσουν, ενώ άλλα ενδέχεται να μην ξεκινήσουν καν. «Πρόκειται για ωρολογιακή βόμβα για την αγορά ακινήτων» είπε χαρακτηριστικά.
Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος, γενικός διευθυντής, Danos - BNP Paribas Real Estate σημείωσε ότι η αγορά χρειάζεται μεγάλα project που μπορούν να προσελκύσουν ξένο επενδυτικό ενδιαφέρον. Προσέθεσε ότι ο κλάδος της κατοικίας αποτελεί το επόμενο μεγάλο στοίχημα της ελληνικής κτηματαγοράς.
Η Δίκα Αγαπητίδου, γενική διευθύντρια της Αθηναϊκή Οικονομική - JLL, ανέδειξε τα προβλήματα που ταλανίζουν την αγορά, κάνοντας λόγο για τρεις πυλώνες. Τη διαφάνεια, από την οποία όμως, είπε, πάσχει ο τομέας ακινήτων, την έλλειψη φορολογικής σταθερότητας και τη γραφειοκρατία. Ειδικά για το τελευταίο υπογράμμισε πως αρκετές υπηρεσίες, όπως το Κτηματολόγιο και οι δήμοι, βρίσκονται σε φάση εξέλιξης και μπορεί να καθυστερήσουν μία συναλλαγή ακόμα και 6 μήνες. Τόνισε με νόημα ότι ως έναν βαθμό έχει ψηφιοποιηθεί η υπάρχουσα γραφειοκρατία.
Ο Τάσος Καζίνος, διευθύνων σύμβουλος της Trastor ΑΕΕΑΠ είπε πως μεγάλα funds βλέπουν την Ελλάδα ως επενδυτικό προορισμό και πρότεινε αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις ΑΕΕΑΠ.
Τέλος, η Σοφία Γρηγοριάδου, Managing Partner CPALaw, ανεξάρτητη Ελληνική δικηγορική εταιρεία, μέλος του διεθνούς νομικού και φορολογικού δικτύου της KPMG, ανέφερε σε τοποθέτησή της, ότι το κρίσιμο στοίχημα σήμερα είναι η υλοποίηση και εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στην πράξη, η σταθερότητα. Χαρακτήρισε αναγκαία την ολοκλήρωση σημαντικών μεταρρυθμίσεων, όπως το κτηματολόγιο και οι δασικοί χάρτες, η επιτάχυνση της αδειοδότησης γενικά, όχι μόνο για τις μεγάλες στρατηγικές επενδύσεις, η άρση της ανασφάλειας ως προς την επιβολή ΦΠΑ στα ακίνητα και η ηλεκτρονική ταυτότητα ακινήτου. Προσέθεσε ότι χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο διαφάνειας και απλοποίησης των διαδικασιών το οποίο θα προσδώσει αξιοπιστία και σταθερότητα.