Συγκεκριμένα, ο ΕΦΚΑ με εγκύκλιο του υπογραμμίζει οκτώ σημεία "κλειδιά" για όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, αλλά έχουν οφειλές προς τα ταμεία τους. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται για να λάβει κάποιος οφειλέτης σύνταξη, δεν θα πρέπει να χρωστάει πάνω από 20.000 ευρώ, η έναρξη συνταξιοδότησής του ξεκινά από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα από εκείνον που υπέβαλε αίτηση, η εξόφληση της οφειλής γίνεται σε έως 60 δόσεις υπό τη μορφή παρακράτησης στη σύνταξη, το ποσό πάνω από τα 20.000 ευρώ της οφειλής πρέπει να πληρωθεί εντός 2 μηνών και για όποιον δεν εξοφλήσει το υπερβάλλον του ορίου χρεών ποσό εντός 2 μηνών, η έναρξη της καταβολής της σύνταξης θα "τρέξει" από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα της εξόφλησης. Επίσης όπως διευκρινίστηκε για τον τ. ΟΑΕΕ, για αιτήματα που έχουν υποβληθεί από 10 Νοεμβρίου 2020 και πέρα θα πρέπει να εκδίδεται απορριπτική απόφαση σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής της οφειλής.
Ειδικότερα τα σημεία που πρέπει να προσεχθούν είναι τα εξής:
* Όριο οφειλής: Η καταβολή της σύνταξης μπορεί να γίνει εφόσον το οφειλόμενο ποσό που προκύπτει μόνο από την υπαγωγή στην ασφάλιση του τέως φορέα, δεν είναι μεγαλύτερο των 6.000 ευρώ για χρέη στον τέως ΟΓΑ. Τυχόν οφειλές από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, σύμφωνα με το διευκρινιστικό έγγραφο, δεν περιλαμβάνονται στο όριο αυτό, αλλά περιλαμβάνονται στο γενικό όριο των 20.000 ευρώ (σ.σ. ισχύει για τα χρέη στον τέως ΟΑΕΕ και το τέως ΕΤΑΑ).
* Έναρξη καταβολής σύνταξης: Για τον τ. ΟΓΑ, η σύνταξη καταβάλλεται από την πρώτη του επόμενου της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης μήνα, υπό την προϋπόθεση ότι κατά την ημερομηνία αυτήν πληρούνται όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, σε αντίθετη δε περίπτωση, από την πρώτη ημέρα του μήνα που έπεται εκείνου κατά τον οποίο πληρούνται όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.
* Παρακράτηση οφειλών: Η παρακράτηση των οφειλών ανεξάρτητα εάν προέρχονται από μη καταβολή εισφορών ή αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, θα πραγματοποιείται σε έως 60 δόσεις, με ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης τα 50 ευρώ.
* Προθεσμία εξόφλησης υπερβάλλοντος ποσού χρεών: Εφόσον το υπερβάλλον ποσό των 20.000 ευρώ ή 6.000 ευρώ στον πρώην ΟΓΑ δεν εξοφληθεί εντός διμήνου από τη γνωστοποίηση της οφειλής, η σύνταξη καταβάλλεται από την πρώτη του επόμενου μήνα της εξόφλησης αυτού. Εξάλλου, καταργείται σιωπηρώς η προβλεπόμενη διάταξη ως προς το ληξιπρόθεσμο του συνόλου της οφειλής σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν καταβάλλει το υπερβάλλον ποσό μέσα στη δίμηνη προθεσμία.
* Έναρξη καταβολής σύνταξης και προθεσμία εξόφλησης υπερβάλλοντος ποσού: Συνεπώς, εάν εκείνος που αιτείται σύνταξη δεν εξοφλήσει εντός δύο μηνών από τη γνωστοποίηση της οφειλής το υπερβάλλον ποσό, τότε ως έναρξη καταβολής της σύνταξης ορίζεται η πρώτη μέρα του επόμενου της εξόφλησης του υπερβάλλοντος ποσού μήνα, όπως αυτό είχε προσδιοριστεί κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Αυτό σημαίνει πως σε περίπτωση κοινοποίησης οφειλής, που το υπερβάλλον ποσό δεν εξοφληθεί εντός της τασσόμενης προθεσμίας και εφόσον το συνταξιοδοτικό αίτημα δεν έχει προλάβει να απορριφθεί, ο υποψήφιος συνταξιούχος θα πρέπει να καταβάλλει μόνο το υπερβάλλον αυτό ποσό, όπως είχε προσδιοριστεί κατά την αίτηση συνταξιοδότησης και όχι το σύνολο της οφειλής, με έναρξη συνταξιοδότησης από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα της εξόφλησής του. Επίσης, σε περίπτωση απόρριψης του αιτήματος λόγω μη εμπρόθεσμης καταβολής του υπερβάλλοντος ποσού, απαιτείται η υποβολή νέας αίτησης συνταξιοδότησης και η οφειλή θα προσδιορίζεται μεν με τιμές της νέας αίτησης και θα κοινοποιείται έγγραφο οφειλής με δίμηνη προθεσμία, αλλά με υποχρέωση για καταβολή μόνο του υπερβάλλοντος ποσού.
* Τι ισχύει για τις εκκρεμείς αιτήσεις: Εκκρεμείς νοούνται οι αιτήσεις επί των οποίων δεν έχει εκδοθεί θετική ή απορριπτική απόφαση ή δεν έχουν με βάση τα καταστατικά των πρώην φορέων τεθεί στο αρχείο (πράξη η οποία εξομοιωνόταν με απόρριψη του αιτήματος και επανυπολογισμό της οφειλής). Συνεπώς, για τον τ. ΟΑΕΕ, για αιτήματα που έχουν υποβληθεί από 10 Νοεμβρίου 2020 και πέρα θα πρέπει να εκδίδεται απορριπτική απόφαση σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής της οφειλής, ενώ παλαιότερα αιτήματα της ημερομηνίας αυτής θεωρούνται ως απορριφθέντα μετά την πάροδο της δίμηνης προθεσμίας.
* Εξόφληση ποσού πέραν του ανωτάτου ορίου οφειλών-έναρξη καταβολής σύνταξης: Δεδομένου ότι σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής του ποσού οφειλής που υπερβαίνει το ποσό που μπορεί να παρακρατηθεί και πριν την απόρριψη του συνταξιοδοτικού αιτήματος, επέρχεται διαφοροποίηση της ημερομηνίας άσκησης του δικαιώματος με την ημερομηνία έναρξης καταβολής της σύνταξης, για υποψήφιους συνταξιούχους που συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους (απασχολούμενοι συνταξιούχοι), τυχόν οφειλές που προκύπτουν μετά την υποβολή του αιτήματος δεν προσμετρώνται στο όριο οφειλών και ο διανυθείς χρόνος ασφάλισης μετά το αίτημα συνταξιοδότησης, θα προσμετρηθεί στη σύνταξη, μετά τη διακοπή του ασκούμενου επαγγέλματος και την υποβολή σχετικής αίτησης.
* Προηγούμενη ρύθμιση οφειλών: Σε περίπτωση που εκείνος που αιτείται σύνταξης, ως ασφαλισμένος, είχε ρυθμίσει την οφειλή του σε δόσεις και τις κατέβαλε κανονικά μέχρι την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, το ύψος των οφειλών του καθορίζεται βάσει του εναπομείναντος ποσού της ρυθμισμένης οφειλής και δεν επανυπολογίζεται με τις τιμές της αίτησης συνταξιοδότησης. Με βάση τα παραπάνω, ο e-ΕΦΚΑ θα προχωρήσει στην έκδοση απορριπτικών αποφάσεων στις περιπτώσεις παρέλευσης της τασσόμενης δίμηνης προθεσμίας και την πιστή εφαρμογή των παραπάνω.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Παράδειγμα 1ο: Εστω ότι ασφαλισμένος υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης τον 5/2020. Κοινοποιείται έγγραφο οφειλής, για καταβολή ποσού 10.000 ευρώ επί συνολικής οφειλής ύψους 30.000 ευρώ, με λήξη της δίμηνης προθεσμίας τον 5/2021, στην οποία ο υποψήφιος συνταξιούχος δεν ανταποκρίνεται. Τον 6/2021 και ενώ το αρχικό αίτημα δεν έχει απορριφθεί, εκδηλώνει την επιθυμία να εξοφλήσει την κοινοποιηθείσα οφειλή. Θα πρέπει να καταβάλει το ποσό των 10.000 ευρώ, το οποίο εάν εξοφληθεί τον ίδιο μήνα (6/2021), η έναρξη συνταξιοδότησης θα είναι η πρώτη μέρα του επόμενου μήνα της εξόφλησης, ήτοι 01/07/2021.
Παράδειγμα 2ο: Έστω ότι ασφαλισμένος υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης τον 5/2020. Κοινοποιείται έγγραφο οφειλής, για καταβολή ποσού 5.000 ευρώ επί συνολικής οφειλής ύψους 25.000 ευρώ, με λήξη της δίμηνης προθεσμίας τον 12/2020, στην οποία ο υποψήφιος συνταξιούχος δεν ανταποκρίνεται και έχει εκδοθεί απορριπτική απόφαση. Υποβάλλει νέο αίτημα τον 7/2021 και η οφειλή κατά την ημερομηνία αυτήν προσδιορίζεται σε 28.000 ευρώ. Θα πρέπει να κοινοποιηθεί έγγραφο οφειλής, με νέα δίμηνη προθεσμία για την καταβολή μόνο του υπερβάλλοντος ποσού, δηλαδή των 8.000 ευρώ.
Παράδειγμα 3ο: Έστω ότι ασφαλισμένος υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης τον 5/2020 και συνεχίζει τη δραστηριότητά του. Κοινοποιείται έγγραφο οφειλής -για το χρονικό διάστημα ασφάλισης έως τον 5/2020- με υποχρέωση καταβολής ποσού 10.000 ευρώ επί συνολικής οφειλής ύψους 30.000 ευρώ και λήξη της δίμηνης προθεσμίας τον 5/2021, την οποία καταβάλλει τον 6/2021, ενώ το αίτημα δεν έχει ακόμη απορριφθεί. Η έναρξη καταβολής της σύνταξης θα είναι η 01/07/2021 και ο χρόνος, καθώς και τυχόν οφειλές από τον 6/2020 έως τη διακοπή του επαγγέλματος, θα αναζητηθούν όταν γίνει διακοπή και ζητηθεί η αξιοποίηση του χρόνου αυτού. Αντίθετα, για τον τ. ΟΓΑ, επειδή δεν γίνεται αντίστοιχη αξιοποίηση, ως διακοπή της ασφάλισης θα πρέπει να λογίζεται η τελευταία μέρα του προηγούμενου μήνα της άσκησης του δικαιώματος και όχι της καταβολής της σύνταξης.
Παράδειγμα 4ο: Ασφαλισμένος του τ. ΟΓΑ υποβάλλει αίτημα για σύνταξη τον 4/2020. Κοινοποιείται οφειλή την οποία πληρώνει μετά την πάροδο του διμήνου, τον 7/2021, πριν την απόρριψη του αιτήματος. Η έναρξη καταβολής της σύνταξης θα είναι από 01/08/2021, αλλά ο χρόνος ασφάλισης θα είναι έως τον 4/2020. Εφόσον στις προαναφερθείσες περιπτώσεις, το συνταξιοδοτικό αίτημα έχει απορριφθεί, μετά την πάροδο της δίμηνης προθεσμίας, απαιτείται η υποβολή νέου αιτήματος με χρόνο ασφάλισης, άρα και υποχρέωσης για καταβολή εισφορών έως και τον μήνα υποβολής του νέου αιτήματος.
Παράδειγμα 5ο: Εστω ότι ο ασφαλισμένος του 3ου παραδείγματος, που συνεχίζει απασχολούμενος, υποβάλλει νέο αίτημα συνταξιοδότησης τον 6/2021, δεδομένου ότι το αρχικό αίτημά του έχει απορριφθεί. Θα πρέπει η οφειλή του να υπολογιστεί με τις τιμές της νέας αίτησης (6/2021), αφού συμπεριληφθεί και το χρονικό διάστημα από την αρχική έως τη δεύτερη αίτηση συνταξιοδότησης, δηλαδή από 6/2020 έως και 6/2021 και να κοινοποιηθεί νέο έγγραφο για καταβολή του υπερβάλλοντος ποσού με νέα δίμηνη προθεσμία. Ευνόητο είναι πως η έναρξη συνταξιοδότησης θα είναι από 01/07/2021, εφόσον καταβληθεί εμπρόθεσμα το ποσό οφειλής που υπερβαίνει το όριο παρακράτησης και ο χρόνος, καθώς και τυχόν οφειλές από τον 7/2021 έως τη διακοπή του επαγγέλματος, θα αναζητηθούν όταν γίνει διακοπή και ζητηθεί η αξιοποίηση του χρόνου αυτού.
Παράδειγμα 6ο: Έστω ότι ο ασφαλισμένος του 4ου παραδείγματος υποβάλλει νέο αίτημα συνταξιοδότησης τον 6/2021, δεδομένου ότι το αρχικό αίτημά του έχει απορριφθεί. Θα πρέπει η οφειλή του να υπολογιστεί με τις τιμές της νέας αίτησης (6/2021), αφού συμπεριληφθεί και το χρονικό διάστημα από την αρχική έως τη δεύτερη αίτηση συνταξιοδότησης, δηλαδή από 5/2020 έως και 6/2021 και να κοινοποιηθεί νέο έγγραφο για καταβολή του υπερβάλλοντος ποσού με νέα δίμηνη προθεσμία. Ευνόητο είναι πως η έναρξη συνταξιοδότησης θα είναι από 01/07/2021, εφόσον καταβληθεί εμπρόθεσμα το ποσό οφειλής που υπερβαίνει το όριο παρακράτησης και ο χρόνος ασφάλισής του θα είναι έως τον 6/2021.