δανειοληπτών και κυρίως τις εξελίξεις για την εφαρμογή του νέου πτωχευτικού πλαισίου που θα διαμορφώσει μια ολοκαίνουργια πραγματικότητα στο ακανθώδες και μείζον θέμα των "κόκκινων" δανείων και των πλειστηριασμών.
Την ώρα που η πρώτη κατοικία παραμένει στο «απυρόβλητο» καθώς οι πλειστηριασμοί βρίσκονται σε αναστολή από τα μέσα Μαρτίου λόγω των μέτρων για τον κορονοϊό και καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη το "παζάρι" του οικονομικού επιτελείου και των ευρωπαϊκών θεσμών για τη διαμόρφωση του νέου προγράμματος "γέφυρα" που θα παρατείνει την προστασία της, τα χρονικά περιθώρια για να γλιτώσουν τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά από τη «μέγγενη» των πλειστηριασμών στενεύουν.
Και αυτό γιατί στις 31 Ιουλίου η αυλαία για την προστασία της πρώτης κατοικίας πέφτει οριστικά, με την Ε.Ε. να έχει καταστήσει σαφές στη χώρα μας πως δεν υπάρχει κανένα περιθώριο παράτασης του προστατευτικού πλαισίου της, παρά τις ιδιαίτερες συγκυρίες της πανδημίας. Εν ολίγοις και πολύ απλά οι δανειολήπτες έχουν περιθώριο μέχρι και τις 31 Ιουλίου για να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, καθώς από τον Σεπτέμβριο θα είναι αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο να βγει το σπίτι τους στο "σφυρί". Συνεπώς σε όλο αυτό το ενδιάμεσο διάστημα μένει να δούμε στην πράξη πώς θα μπορέσουν τα νέα προγράμματα που σχεδιάζονται να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη και να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις σε όλους όσοι φοβούνται ότι θα χάσουν τους κόπους μιας ζωής.
Μέχρι να υλοποιηθούν όμως οι σχεδιασμοί, οι κόκκινοι δανειολήπτες θα πρέπει να ξέρουν πως μετά το καλοκαιρινό κλείσιμο των δικαστηρίων, οι πλειστηριασμοί ακινήτων θα απελευθερωθούν πλήρως, ακόμη και αν πρόκειται για την πρώτη κατοικία, ανεξαρτήτως εμβαδού και ακόμη και αν πρόκειται για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα. Η κατάργηση κάθε περιορισμού στους πλειστηριασμούς ακινήτων θα ισχύει καθολικά για όλους τους οφειλέτες με εξαίρεση αυτούς που θα έχουν κάνει μέχρι τα τέλη Ιουλίου αίτηση να ενταχθούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και αυτούς που έχουν κάνει αίτηση στον νόμο Κατσέλη και έχουν πάρει προσωρινή ή μόνιμη προστασία από το δικαστήριο.
Από την 1η Αυγούστου συνεπώς χάνεται οριστικά το δικαίωμα προσφυγής στον νόμο για την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά και το δικαίωμα προσφυγής στον ν. Κατσέλη. Ο νόμος 3869, όπως είναι η επίσημη ονομασία του νόμου Κατσέλη, καταργείται και στη θέση του θα υπάρξει ένα νέο πτωχευτικό δίκαιο που θα επιτρέπει την πτώχευση ενός φυσικού προσώπου, όπως σήμερα πτωχεύει μια επιχείρηση, χωρίς όμως πρόβλεψη για την προστασία της περιουσίας του. Το δικαίωμα πτώχευσης, δηλαδή η δυνατότητα ενός ιδιώτη να δηλώσει ότι αδυνατεί να αποπληρώσει τα χρέη του και να απαλλαγεί από αυτά, θα γίνεται μόνο εφόσον ρευστοποιηθεί το σύνολο της περιουσίας που έχει στο όνομά του, ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για πρώτη κατοικία ή δευτερεύουσα.
ΚΟΒΟΝΤΑΙ ΟΙ ΜΙΣΕΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ
Στο μεταξύ, μόνο στις μισές αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την προστασία της πρώτης κατοικίας οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης δανείων έχουν δώσει προτάσεις ρύθμισης. Όπως προκύπτει από τα αναλυτικά στοιχεία που έδωσε την περασμένη Παρασκευή στη δημοσιότητα το Υπουργείο Οικονομικών, από συστάσεως της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την προστασία της κύριας κατοικίας, δηλαδή από την 1η Ιουλίου 2019 έως και την 16η Ιουνίου 2020, από τις 4.596 αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από τους πολίτες και έχουν διαβιβαστεί στις τράπεζες και στους διαχειριστές δανείων (δηλαδή έχουν περάσει από την πρώτη "κρισάρα" της πλατφόρμας) μόνο στις μισές, δηλαδή στις 2.317 αιτήσεις, οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης έχουν δώσει προτάσεις. Κατά τα λοιπά μέσω της πλατφόρμας συνολικά έχουν ρυθμιστεί 67,6 εκατ. ευρώ δανειακών απαιτήσεων με υποθήκη ή προσημείωση στην κύρια κατοικία.
ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Όσον αφορά στον πτωχευτικό νόμο και στις προσπάθειες που κάνει η κυβέρνηση για να αμβλύνει τις επιπτώσεις που θα έχει σε ευάλωτους δανειολήπτες η πλήρης άρση προστασίας της α’ κατοικίας όπως είναι η επιδότηση για 6 έως 9 μήνες, για την οποία αναλυτικά σας ενημέρωσε η "Ε" την περασμένη Κυριακή, αξίζει να επισημανθεί η διάταξη που αφορά στον τρόπο που ευάλωτοι «κόκκινοι» δανειολήπτες θα μπορούν να μεταβιβάζουν στο Δημόσιο την πρώτη κατοικία τους προκειμένου να ρυθμίζουν τα χρέη τους. Η συγκεκριμένη διάταξη περιγράφεται στον νέο πτωχευτικό κώδικα που βρίσκεται σε φάση διαβούλευσης με τους θεσμούς και η οποία προβλέπει πως οι εν λόγω δανειολήπτες θα γίνονται ενοικιαστές του ακινήτου τους, έχοντας υπό προϋποθέσεις το δικαίωμα να το αποκτήσουν ξανά στο μέλλον.
Η μεταβίβαση της πρώτης κατοικίας στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης που θα συσταθεί, θα συνοδεύεται με τη δυνατότητα να τη μισθώσει από αυτόν προκειμένου να συνεχίσει να κατοικεί σε αυτήν ως ενοικιαστής με 12ετές συμβόλαιο μίσθωσης, αποκτώντας παράλληλα το δικαίωμα επαναγοράς σε βάθος χρόνου.
Συγκεκριμένα, ως δικαιούχος υπαγωγής στη σχετική ρύθμιση θα είναι κάθε οφειλέτης που το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%, η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας κατά τον χρόνο άσκησης του δικαιώματος του παρόντος άρθρου δεν υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο μέχρι τρία τέκνα και ο οποίος είχε οφειλές σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών που υπερέβαιναν τουλάχιστον το 50% της αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας. Όλες αυτές οι προϋποθέσεις θα πρέπει να ισχύουν σωρευτικά.
Παρενθετικά να επισημάνουμε πως ευάλωτος νοείται κάθε οφειλέτης, το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα του οποίου δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης και η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας κατά τον χρόνο άσκησης του δικαιώματός του για υπαγωγή στη ρύθμιση δεν υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο μέχρι τρία τέκνα.
Έτσι σε περίπτωση που ο δικαιούχος κηρυχθεί σε πτώχευση θα έχει το δικαίωμα να μεταβιβάσει την κύρια κατοικία του στον «Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης» και να τη μισθώσει από αυτόν. Το τίμημα της μεταβίβασης θα ισούται προς την εμπορική αξία της πρώτης κατοικίας σύμφωνα με εκτίμηση πιστοποιημένου εκτιμητή. Η δε διάρκεια της μίσθωσης ορίζεται σε 12 έτη. Το μίσθωμα θα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ισχύει.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, μέχρι την τρίτη επέτειο της έναρξης της μίσθωσης ο μισθωτής δύναται να αιτηθεί τη μετατροπή της σε μίσθωση με δικαίωμα επαναγοράς και 20ετή διάρκεια. Η νέα αυτή μίσθωση μπορεί να προβλέπει την άσκηση του δικαιώματος με την ολοκλήρωση περιόδου της τροποποιημένης μίσθωσης ή και με καταβολή καταληκτικής δόσης. Εφόσον ο οφειλέτης θα καταβάλει το σύνολο των μισθωμάτων για τη διάρκεια της μίσθωσης, τότε θα δικαιούται να προχωρήσει στη μεταβίβαση της κυριότητας της πρώτης κατοικίας στον ίδιο ή τους νόμιμους διαδόχους του. Η μίσθωση καταγγέλλεται εφόσον ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή τριών μισθωμάτων.
Σε περίπτωση που δικαιούχος είναι ευάλωτο πρόσωπο, τότε θα δικαιούται να λάβει στεγαστικό επίδομα, που θα καταβάλλεται στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης για τη μερική εξόφληση του μισθώματος.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΟΥΛΗΣ
