Η αύξηση των ζητούμενων αποδείξεων από το Υπουργείο Οικονομικών γίνεται ως αντίμετρο για την κάλυψη των φοροελαφρύνσεων ύψους 1,2 δισ. ευρώ που προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού οπότε από το νέο έτος, για να έχει κάποιος στο ακέραιο το αφορολόγητο όριο των 8.636 ευρώ θα πρέπει να πληρώνει ηλεκτρονικά συναλλαγές ίσες τουλάχιστον με το 30% του εισοδήματός του.
Από την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει έσοδα 640 εκατ. ευρώ ενώ την ίδια στιγμή όπως έχει προαναγγελθεί εξετάζεται και η μείωση του ορίου μέχρι το οποίο επιτρέπεται η χρήση μετρητών για την πραγματοποίηση μιας οικονομικής συναλλαγής που αφορά στην αγορά προϊόντων ή παροχή υπηρεσιών. Το όριο αυτό αναμένεται να μειωθεί από τα 500 ευρώ που είναι σήμερα στα 300, ενδεχομένως και στα 200 ευρώ ανά συναλλαγή, ενώ ταυτόχρονα θα καταστεί υποχρεωτική η χρήση επαγγελματικών τραπεζικών λογαριασμών δηλωμένων στην ΑΑΔΕ.
ΤΟ ΝΕΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ
Σήμερα, για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ απαιτείται ο φορολογούμενος να έχει κάνει ηλεκτρονικές συναλλαγές στο 10% του εισοδήματος, δηλαδή ως 1.000 ευρώ, για εισοδήματα 10.000-30.000 ευρώ το ποσοστό των ηλεκτρονικών πληρωμών φτάνει στο 15% και στα εισοδήματα που υπερβαίνουν τις 30.000 ευρώ, ο συντελεστής ανεβαίνει στο 20%. Πλέον, από την 1η Ιανουαρίου θα ισχύσει συντελεστής 30% ανεξαρτήτως εισοδήματος. Για παράδειγμα:
• Για εισόδημα 10.000 ευρώ: σήμερα απαιτούνται 1.000 ευρώ ηλεκτρονικών αποδείξεων, ενώ από τη νέα χρονιά θα απαιτούνται 3.000 ευρώ. Στην περίπτωση που κάποιος δεν συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό αποδείξεων θα έχει πέναλτι (περίπου 20%-22%) επί της διαφοράς. Στην περίπτωση δηλαδή που ο ανωτέρω φορολογούμενος συγκεντρώσει το 2020 αποδείξεις με τη χρήση καρτών ή e-banking ύψους 1.500 ευρώ θα πληρώσει πέναλτι επί της διαφοράς. Δηλαδή θα καταβάλει φόρο (1.500 Χ 20%) 300 ευρώ.
• Για εισόδημα 20.000 ευρώ: σήμερα απαιτούνται 2.500 ευρώ ηλεκτρονικών πληρωμών, ενώ το 2020 θα απαιτηθούν 6.000 ευρώ.
• Για εισόδημα 30.000 ευρώ: σήμερα απαιτούνται 4.000 ευρώ ηλεκτρονικών δαπανών, ενώ την επόμενη χρονιά θα χρειαστούν 9.000 ευρώ.
• Για εισόδημα 40.000 ευρώ: σήμερα απαιτούνται 6.000 ευρώ ηλεκτρονικών αποδείξεων, ενώ το 2020 θα απαιτηθούν 12.000 ευρώ.
Βέβαια από την ανάλυση των φορολογικών δεδομένων προκύπτει ότι η συντριπτική πλειονότητα των φορολογουμένων υπερκαλύπτει τα σημερινά όρια, καθώς μόνο οι αγορές από σούπερ μάρκετ και οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ απορροφούν μεγάλο τμήμα των ετήσιων δαπανών από τα νοικοκυριά. Ωστόσο οι προσδοκίες της πολιτικής ηγεσίας για την αύξηση των εισπράξεων του ΦΠΑ ειδικά στους επαγγελματίες είναι ρεαλιστικές καθώς θα αναγκαστεί για παράδειγμα και ο ιδιοκτήτης ταβέρνας να αυξήσει τις πραγματικές του δαπάνες. Από τη μια πλευρά δηλαδή, θα αυξηθεί το ποσοστό των καταναλωτών που θα ζητούν αποδείξεις και από την άλλη ο επαγγελματίας για να περιορίσει τη φορολογική επιβάρυνση, θα ζητά περισσότερες αποδείξεις από τους προμηθευτές του. Η αλυσίδα αυτή θα οδηγήσει στην αύξηση των εσόδων μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
ΑΠΕΙΛΗ ΕΞΤΡΑ ΦΟΡΟΥ
Παράλληλα με τη διεύρυνση των απαιτούμενων αποδείξεων για κατοχύρωση του αφορολόγητου ορίου, είναι προφανές πως θα αλλάξει και η «ποινή» εάν η αξία των ηλεκτρονικών πληρωμών των φορολογουμένων υπολείπεται της απαιτούμενης. Έτσι στο εύλογο ερώτημα πώς θα προκύψουν έξτρα έσοδα, μόνο και μόνο επειδή θα πρέπει να κάνουν οι φορολογούμενοι πληρωμές με πλαστικό χρήμα σχεδόν για 1 στα 3 ευρώ του εισοδήματός τους, το «κλειδί» θα κρύβεται στην ποινή.
Σήμερα τυπικά επιβάλλεται «ποινή» 22% στη διαφορά (αν λείπουν αποδείξεις 1.000 ευρώ, προκύπτει έξτρα φόρος 220 ευρώ), αλλά πρακτικά το πρόστιμο παραμένει ανενεργό καθώς η πλειοψηφία των φορολογουμένων δηλώνει περισσότερες αποδείξεις από όσες χρειάζονται. Οι πληροφορίες των φοροτεχνικών αναφέρουν ότι το αφορολόγητο αποσυνδέεται πλήρως από την υποχρέωση συλλογής e-αποδείξεων και ως εκ τούτου, ο εισαγωγικός συντελεστής 9% στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος δεν μπαίνει καν στην εξίσωση. Αντίθετα, σε όσους φορολογούμενους λείπουν πληρωμές με πλαστικό χρήμα σε σχέση με τις απαιτούμενες θα επιβάλλεται συντελεστής φόρου 20%-25%, με επικρατέστερα τα ποσοστά πιο κοντά στο 20% παρά στο 25%. Εν ολίγοις μπορεί ο εισαγωγικός συντελεστής για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ να έχει υποχωρήσει στο 9%, αλλά στο εισόδημα των 10.000 ευρώ, αντί για 1.000 ευρώ ηλεκτρονικών πληρωμών, θα χρειάζονται 3.000 ευρώ ηλεκτρονικών αποδείξεων. Συνεπώς ο συνδυασμός της αύξησης των απαιτούμενων αποδείξεων, σε συνάρτηση με την απειλή ποινής φόρου με συντελεστή 20%-25%, θα καθιστά ασύμφορη για τους φορολογούμενους τη «συναλλαγή» στον ΦΠΑ.
Ο μέσος ΦΠΑ στην Ελλάδα ανέρχεται στο 19% (6% ο υπερμειωμένος, 13% ο μειωμένος, 24% ο κανονικός συντελεστής). Οποιοδήποτε ποσοστό «ποινής» πάνω από το 19% εκτιμάται πως θα κάνει τους φορολογούμενους να απαιτούν να πληρώσουν με πλαστικό χρήμα ακόμα και εάν το POS είναι «χαλασμένο» όπως …παρατηρείται σήμερα.
Αν μάλιστα γίνει πεποίθηση των φορολογουμένων ότι όσο δεν απαιτούν απόδειξη τόσο θα καθυστερεί η μετάβαση σε ένα νέο φορολογικό τοπίο, με χαμηλότερες επιβαρύνσεις, το στοίχημα της περιστολής της φοροδιαφυγής θα κερδηθεί ευκολότερα.
Η ΛΙΣΤΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ
Οι σχεδιασμοί του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης πάντως δεν αποκλείουν τη συνέχιση των σημερινών εξαιρέσεων στη λίστα των υπόχρεων εμφάνισης πληρωμών με πλαστικό χρήμα. Συνταξιούχοι άνω των 70 ετών, κάτοικοι μικρών χωριών και απομακρυσμένων νησιών θα συνεχίσουν να εξαιρούνται, ενώ σε πρώτη φάση τουλάχιστον, οι πληροφορίες αναφέρουν πως δεν σχεδιάζονται αλλαγές στην ισχύουσα λίστα των ηλεκτρονικών πληρωμών δαπανών που «περνάνε» στην εφορία. Θυμίζουμε πως στο «χτίσιμο» του αφορολόγητου μετράνε οι δαπάνες που αφορούν: Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, αλκοολούχα ποτά και καπνός ένδυση και υπόδηση, στέγαση, λογαριασμοί ΔΕΚΟ, διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες, μεταφορές, επικοινωνίες, αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες, εκπαίδευση, υγεία, ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια, κυλικεία κα. Ταυτόχρονα ελάχιστες είναι οι δαπάνες που εξαιρούνται: τα ενοίκια, δόσεις δανείων, τα τέλη κυκλοφορίες, αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, σκαφών αναψυχής, πληρωμή φόρων, αγορές μετοχών.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΟΥΛΗΣ
