Με βάση τα τελευταία στοιχεία που επεξεργάζεται το πληροφοριακό σύστημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και ενόψει της εκπνοής της προθεσμίας που προβλέπει έκπτωση 20% επί του προστίμου για όσους υπαχθούν στο νόμο 4495/2017, διαπιστώνεται πως στο νομό αντιστοιχεί το μεγαλύτερο ποσοστό αιτήσεων από όλες τις περιφερειακές ενότητες της Θεσσαλίας ενώ καταλαμβάνει τη πέμπτη θέση πανελληνίως για τις περιοχές με τα περισσότερα τετραγωνικά μέτρα αυθαίρετων κύριων και λοιπών χώρων.
Σύμφωνα με το σχετικό πίνακα που παραθέτουμε από τις 45.000 και πλέον δηλώσεις που έχουν υποβληθεί από τη Θεσσαλία, περισσότερες από 18.000 (ποσοστό 40,8%) αντιπροσωπεύουν αυθαιρεσίες Λαρισαίων ιδιοκτητών ακινήτων, με το ύψος των προστίμων να ξεπερνά τα 56 εκατ. ευρώ. Αν και οι αιτήσεις αντιπροσωπεύουν ένα ποσοστό 1,73% από το σύνολο των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί σε όλη τη χώρα (1,7 εκ), ο αριθμός δεν θεωρείται μικρός ενώ θα ήταν πολύ μικρότερος αν ο "κλοιός" για τα αυθαίρετα κτίσματα δεν είχε σφίξει τόσο, μιας και για τα ακίνητα που μεταβιβάζονται ή υπάρχει σύσταση εμπράγματος δικαιώματος, η νομιμοποίηση κατέστη υποχρεωτική με προσκόμιση βεβαίωσης μηχανικού.
Σε κάθε περίπτωση με δεδομένο ότι πάνω από 45.000 πολίτες της Θεσσαλίας έχουν κινήσει τις διαδικασίες τακτοποίησης καθώς οι νόμοι 4178 και 4495, έδωσαν διέξοδο σε όλες σχεδόν τις αυθαίρετες κατασκευές και ως εκ τούτου η ένταξη ενός κτίσματος αποτελεί ευκαιρία οριστικής λύσης, από τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία των δηλώσεων παρατηρείται ότι:
* Ένα στα τέσσερα αυθαίρετα στο ν. Λάρισας αλλά και στη Θεσσαλία γενικότερα (ποσοστό 25% δηλαδή) δεν έχει οικοδομική άδεια, ενώ το 75% αφορά σε αυθαιρεσίες σε κτίσματα με οικοδομική άδεια. Λόγω της πρόβλεψης του τελευταίου νόμου να επιβαρύνονται όσα αυθαίρετα δεν έχουν καμία προηγούμενη έκδοση αδείας τα αντίστοιχα ποσοστά επιβαρύνουν περισσότερο τις αντίστοιχες δηλώσεις, οπότε σε κτίσματα χωρίς οικοδομική άδεια αντιστοιχεί το 28% των προστίμων, ενώ σε κτίσματα με οικοδομική άδεια το 72% των προστίμων, περίπου.
* Ο αριθμός των αιτήσεων τακτοποίησης στο ν. Λάρισας ξεπερνά τις 18.000, ενώ ακολουθεί η Μαγνησία μαζί με τις Σποράδες με πάνω από 14.000 αιτήσεις (με ποσοστό 30,6%), και να έπονται οι νομοί των Τρικάλων (14,7%) και Καρδίτσας (13,7) με πάνω από 13.000 αιτήσεις συνολικά. Ο αριθμός των αιτήσεων δίνει και την εικόνα των προστίμων που καλούνται να πληρώσουν οι πολίτες με τους Λαρισαίους να καταβάλλουν 56,6 εκατ. ευρώ καθώς ζήτησαν να νομιμοποιήσουν πάνω από 1,7 εκατ. τ.μ. κύριων χώρων. Το στοιχείο αυτό την κατατάσσει στην πέμπτη θέση πανελληνίως πίσω από τη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο Κρήτης, την Εύβοια και τον κεντρικό τομέα Αθηνών.
* Τα πρόστιμα που συνολικά καλούνται να καταβάλουν οι πολίτες της Θεσσαλίας ξεπερνούν τα 130 εκατ. ευρώ. Παρενθετικά να επισημανθεί ότι ο αριθμός των αυθαιρέτων σε όλη την επικράτεια ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ, με τα έσοδα μέχρι στιγμής από όσα μπουν σε καθεστώς τακτοποίησης να είναι περισσότερα από 2,17 δισ. ευρώ.
* Επίσης 3 στις 10 δηλώσεις αφορά σε ακίνητα εκτός σχεδίου και 7 στις 10 δηλώσεις ακίνητα εντός σχεδίου. Λόγω της πρόβλεψης του νόμου τα πρόστιμα σε εκτός σχεδίου είναι σημαντικά υψηλότερα οπότε στην κατανομή των προστίμων παρουσιάζεται η εικόνα το μισό περίπου του συνολικού ύψους των προστίμων να αφορά ακίνητα εκτός σχεδίου και το άλλο μισό των προστίμων να αφορά ακίνητα εντός σχεδίου.
ΣΕ ΝΕΑ ΦΑΣΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ
Πάντως αξίζει να σημειωθεί πως η πρώτη φάση για τη νομιμοποίηση βάσει του νόμου 4495/17 θα έληγε αύριο αλλά το υπουργείο έδωσε παράταση έως και την Τετάρτη 31 Οκτωβρίου, οπότε μέχρι τότε όσοι καταβάλουν το προβλεπόμενο παράβολο εξασφαλίζουν έκπτωση 20% επί του προβλεπόμενου προστίμου. Από την 1η Νοεμβρίου συνεπώς ο νόμος μπαίνει στη δεύτερη φάση που θα διαρκέσει μέχρι τις 8/4/2019, με το πρόστιμο να πέφτει στο 10%. Ενημερωτικά να σημειώσουμε πως προβλέπεται περαιτέρω μείωση προστίμου κατά 10%, όταν ο αιτών υποβάλλει μελέτη στατικής επάρκειας, ενώ αντιθέτως, το πρόστιμο αυξάνεται κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν προεδρικά διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.
Υπενθυμίζεται πως τα αυθαίρετα προ του 1955 δεν θεωρούνται αυθαίρετα, δεν τους επιβάλλονται πρόστιμα νομιμοποίησης και επιτρέπεται η μεταβίβασή τους. Το ίδιο ισχύει και για παλαιά αυθαίρετα που έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση με τους αντίστοιχους νόμους του 1977, του 1983, του 1985 και του 2005. Τα αυθαίρετα 1955-1975 νομιμοποιούνται με την καταβολή παραβόλου 250 ευρώ, χωρίς την πληρωμή προστίμου. Τα αυθαίρετα 1975-1982 νομιμοποιούνται με την πληρωμή παραβόλου και του 15% του προστίμου.
Ενημερωτικά τα αυθαίρετα από 1ης.1.1983 έως 1η.1.1993 νομιμοποιούνται με την πληρωμή παραβόλου και του 60% του προστίμου, ενώ για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 1ης.1.1993 έως 31.12.2003 καταβάλλεται ποσοστό 80% του ενιαίου ειδικού προστίμου. Από 1ης.1.2004 έως 28.7.2011 καταβάλλεται το παράβολο και το 100% του προστίμου. Για τα αυθαίρετα με παρανομίες άνω του 40%, η οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση θα γίνει με επιπλέον αγορά συντελεστή, όταν ετοιμαστεί το σχετικό ηλεκτρονικό σύστημα.
ΠΑΡΑΒΟΛΑ ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ
Σημειώνεται επίσης πως η ισχύουσα νομοθετική ρύθμιση προβλέπει μειωμένο κόστος παραβόλου με εξαίρεση τις πολύ μεγάλες ιδιοκτησίες, το οποίο θα ξεκινά από τα 250 ευρώ, αλλά και πληρωμή των προστίμων σε 100 μηνιαίες δόσεις. Παράλληλα, δίνει τη δυνατότητα συμψηφισμού του 50% των προστίμων για αυθαίρετα στα οποία θα γίνουν εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης και στατικής επάρκειας.
α) 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.
β) 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.
γ) 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.
δ) 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ.
ε) 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ.
Του Γιώργου Νούλη
