Του Γιώργου Νούλη
Μια πρωτόγνωρη και καινοφανή κατάσταση ζει από χθες η αγορά της Λάρισας… Η λήψη περιοριστικών μέτρων στις συναλλαγές και το «λουκέτο» στο τραπεζικό σύστημα εκτός από φόβο, αγωνία και ανησυχία στους πολίτες προκάλεσε στρεβλώσεις και αρρυθμίες σ΄ ένα μεγάλο εύρος οικονομικών δραστηριοτήτων της.
Ταυτόχρονα, αν εξαιρεθεί η έντονη κινητικότητα που επιδείχθηκε σε πρατήρια καυσίμων, εξαιτίας των ανυπόστατων φημών για ελλείψεις και της αγωνίας του κόσμου για την επόμενη ημέρα, η τοπική οικονομία δείχνει από την πρώτη κιόλας ημέρα να μπαίνει σε φάση… απραξίας και στάσης πληρωμών, όπου κανείς δεν πληρώνει κανέναν και όλες οι υποχρεώσεις να ετεροχρονίζονται για το μέλλον. Και αυτό γιατί οι αποταμιεύσεις των πολιτών και τα κεφάλαια κίνησης των επιχειρήσεων είναι εγκλωβισμένα στις τράπεζες και δεν μπορεί να γίνει καμία συναλλαγή αν δεν συνοδεύεται… από περιορισμούς.
Επί του παρόντος αν και θα ήταν πρόωρο να "μετρήσουμε" τις ζημιές, που θα προκληθούν στο λιανεμπόριο, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στη βιομηχανία και στον τουρισμό του νομού από τις καταστάσεις που βιώνουμε, είναι παρακινδυνευμένο και να προδικάσουμε στο τι θα συμβεί στις επόμενες ημέρες ή και μήνες… Τα δεδομένα που δημιουργούνται είναι πρωτόγνωρα, οι ισορροπίες στην αγορά αλλάζουν, οι εικόνες της καθημερινότητας ήταν διαφορετικές και η χθεσινή Δευτέρα μια ξεχωριστή ημέρα…
ΟΥΡΕΣ ΠΑΛΙ ΣΤΑ ΑΤΜ
Υπό το βάρος των τραγικών εξελίξεων η πρώτη αντίδραση μιας μεγάλης μερίδας πολιτών και ειδικά των συνταξιούχων ήταν να σπεύσουν χθες στις τράπεζες από νωρίς το πρωί, περιμένοντας γεμάτοι ανησυχία τις συντάξεις τους. Το γεγονός, ότι πολλοί διαθέτουν μόνο βιβλιάρια και όχι χρεωστικές κάρτες, τους έφερε σε απελπισία και… έψαχναν να ενημερωθούν πώς μπορούν να πάρουν τα χρήματα που χρειάζονται για να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Από το μεσημέρι και μετά τα περισσότερα ΑΤΜ των τραπεζών προσάρμοσαν τις περιοριστικές ρυθμίσεις κεφαλαίων δίνοντας το έναυσμα για την καθημερινή περιπέτεια των αναλήψεων…
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΠΡΑΤΗΡΙΑ
Την ίδια στιγμή η έλλειψη ρευστότητας και το κλείσιμο των τραπεζών προκάλεσε αρρυθμίες στην αγορά και στον ανεφοδιασμό των πρατηρίων με καύσιμα. Παρά το γεγονός ότι τα ΕΛΠΕ διεμήνυαν πως η επάρκεια είναι εξασφαλισμένη και τα αποθέματα επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών από νωρίς το πρωί σε αρκετά πρατήρια η ζήτηση ήταν αυξημένη με αποτέλεσμα οι αντλίες να αδειάσουν τάχιστα. Επιπροσθέτως σε κάποια πρατήρια δεν ήταν δυνατή η συναλλαγή και οι πληρωμές με πιστωτικές ή χρεωστικές καθώς οι εταιρίες έπρεπε να μεριμνούν για ρευστό ενώ η πρόεδρος των Βενζινοπωλών Λάρισας άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, να μπει πλαφόν 20 ευρώ στον εφοδιασμό βενζίνης.
"ΝΕΚΡΩΣΕ" Η ΑΓΟΡΑ
Στο μεταξύ, η «βουτιά» στις λιανικές πωλήσεις και γενικότερα στην κατανάλωση, από την πρώτη ημέρα εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων ήταν σημαντική. Το ενδιαφέρον του κόσμου εστιάστηκε στο πως θα εξασφαλίσει ρευστό για τις καθημερινές του ανάγκες παρά στο να επιδοθεί σε αγορές. Οι ειδικές συνθήκες συνεπώς προκάλεσαν επιφυλακτικότητα και η χθεσινή ημέρα για τους εμπόρους της Λάρισας είχε τα χαρακτηριστικά… αργίας. Αν και η Δευτέρα ως ημέρα κατανάλωσης, δεν προσφέρεται για ασφαλή συμπεράσματα, ωστόσο αποτυπώνει το κλίμα και το σοκ που προκάλεσαν τα μέτρα στους πολίτες. "'Τα γεγονότα μας αιφνιδίασαν και αναμφίβολα θα "παγώσουν" τα πάντα στην αγορά αυτή την εβδομάδα" σχολίαζαν… "Όλοι θέλουν να κρατήσουν μετρητά για σοβαρότερες ανάγκες και οι όποιες αναλήψεις μετρητών θα κατευθυνθούν στην κάλυψη βασικών αγαθών ή στην πληρωμή λογαριασμών" ... Την ίδια στιγμή έμποροι και επιχειρηματίες αγωνιούν όχι μόνο για το πώς θα γίνεται ο εφοδιασμός των καταστημάτων με προϊόντα, λόγω έλλειψης ρευστού αλλά προβληματίζονται για το αν πρέπει να «φορτώσουν» τα μαγαζιά τους με προμήθειες που δεν ξέρουν πότε και αν θα τις δώσουν. Εν ολίγοις, όπως έλεγαν θα προτιμήσουν να κρατήσουν μετρητά, παρά να έχουν στοκ. .
Στα σούπερ μάρκετ η εικόνα δεν είχε κάτι το ξεχωριστό. Ούτε… περίεργη κινητικότητα υπήρξε ούτε ελλείψεις συγκεκριμένων προϊόντων σημειώθηκαν. Όπως μάλιστα δηλώθηκε υπάρχει αρκετό απόθεμα και στις επιχειρήσεις χονδρικής και στις αποθήκες του λιανεμπορίου. Για το ενδεχόμενο να υπάρξουν βραχυπρόθεσμα ανατιμήσεις, όπως είθισται να γίνεται σε περιόδους αναταραχής, κάποια στελέχη εταιριών δεν το απέκλειαν. Έθεταν όμως ως προϋπόθεση οι καταστάσεις αυτές να παγιωθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα
ΣΤΟΝ "ΑΕΡΑ" ΟΙ ΜΙΣΘΟΙ
Ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα προκύπτει με τη μισθοδοσία του ιδιωτικού τομέα, καθώς ακόμα και αν καταβληθούν σήμερα οι μισθοί στους ιδιωτικούς υπαλλήλους επιχειρήσεων δεν θα έχουν πρόσβαση στα χρήματά τους. Η εξέλιξη αυτή προφανώς θα πυροδοτήσει έναν κύκλο αθέτησης υποχρεώσεων και οφειλών καθώς στην κοινή γνώμη θα νομιμοποιηθεί η αδυναμία εξόφλησης των οφειλών και ένα νέο κίνημα «δεν πληρώνω» ίσως να απλωθεί παντού. Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος πρέπει να δοθεί μέχρι 30 Ιουλίου και θεωρείται σίγουρο ότι πολλοί δεν θα θελήσουν να πληρώσουν είτε λόγω της οργής για τα γεγονότα είτε επειδή δεν θα έχουν χρήματα. Οι εφορίες της Λάρισας πάντως ήταν και θα είναι ανοιχτές, θα δέχονται πληρωμές με τις "ταυτότητες οφειλής" αλλά χρήματα βεβαίως δεν θα δίνουν…
ΠΛΗΓΜΑ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ
Η ανακοίνωση των μέτρων προκαλεί τριγμούς και στον τουρισμό και μάλιστα εν μέσω μιας από τις καλύτερες χρονιές των τελευταίων ετών. Πληροφορίες από τα τουριστικά γραφεία της Λάρισας αναφέρουν ότι ακυρώνονται κρατήσεις για εκδρομές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό ενώ τα μηνύματα που παίρνουν ξενοδόχοι της περιοχής δεν είναι ευχάριστα. Και ναι μεν οι ξένοι τουρίστες εξαιρούνται από το όριο αναλήψεων εφόσον έχουν κάρτες που εκδόθηκαν στο εξωτερικό, ωστόσο η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν θεωρείται ιδανική για να κάνουν απρόσκοπτα τις διακοπές τους στον τόπο μας. Σε κάθε περίπτωση ο εσωτερικός τουρισμός αναπόφευκτα θα δεχτεί ισχυρό πλήγμα καθώς οι Λαρισαίοι για την ώρα προτιμούν να αποφύγουν τις εκδρομές και τα έξοδα αφού δεν γνωρίζουν πόσο θα διαρκέσει η κρίση.
ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
Οι έκτακτοι κεφαλαιακοί έλεγχοι όμως προκάλεσαν αναστάτωση και στην ασφαλιστική αγορά καθώς προέκυψαν ζητήματα με την πληρωμή και την ακύρωση συμβολαίων. Πάντως οι ασφαλιστικές εταιρίες είναι καθησυχαστικές λέγοντας πως "πληρώνουμε κανονικά και δεν ακυρώνουμε συμβόλαια». Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ασφαλιστικές εταιρείες, προτίθενται να μην ακυρώσουν κατά το χρονικό διάστημα που ισχύουν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι, κανένα ασφαλιστικό συμβόλαιο που λήγει, επειδή δεν θα έχει πληρωθεί και ταυτόχρονα να συνεχίσουν να αποζημιώνουν κανονικά τους πελάτες τους, όπως επίσης και να ανταποκρίνονται σε όλες τις υποχρεώσεις προς τους πελάτες τους, μέσα από τη μεταφορά ποσών στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων.
ΕΛΕΓΧΟΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ
Τέλος να σημειώσουμε πως από νωρίς το πρωί οι αρμόδιες υπηρεσίες διενεργούν εκτεταμένους ελέγχους σε όλο το φάσμα της αγοράς για την αποφυγή φαινομένων εξαπάτησης και αισχροκέρδειας των καταναλωτών. Με εντολή του γενικού γραμματέα Εμπορίου Αντώνη Παπαδεράκη γίνονται έλεγχοι σε όλη τη χώρα και σε όλο το εύρος της αγοράς και σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στην ομαλή τροφοδοσία της αγοράς.
