Του Γιώργου Νούλη
Μεγάλες αλλαγές στα προστατευόμενα και ανήλικα τέκνα, τεκμήρια διαβίωσης και προκαταβολή φόρου, που κρύβουν "παγίδες" έξτρα φόρων περιλαμβάνουν οι φετινές φορολογικές δηλώσεις. Η ΓΓΔΕ αν και δημοσιοποίησε την περασμένη εβδομάδα εγκύκλιο, αποσαφηνίζοντας τις ανατροπές που επέρχονται από τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, ωστόσο ούτε το έντυπο Ε1 που θα ενσωματώσει τις αλλαγές είναι έτοιμο, ούτε η ηλεκτρονική εφαρμογή έχει ανοίξει για την έναρξη της υποβολής των δηλώσεων.
Εν ολίγοις αν και για την ώρα γνωρίζουμε ότι η καταληκτική ημερομηνία είναι η 30ή Ιουνίου, όλο κατανοούμε πως και παρατάσεις θα δοθούν και πολύ περισσότερο πως το Υπ. Οικονομικών θα υποδυθεί σε αγώνα δρόμου για να ξεκινήσει έγκαιρα τη διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση οι Λαρισαίοι φορολογούμενοι θα πρέπει να αρχίσουν την προετοιμασία (πχ. έκδοση κωδικών) καθώς φέτος θα ισχύσουν πολλές αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του φόρου για τα εισοδήματα του 2014.
Αν και μέχρι την έναρξη της διαδικασίας, θα διευρυνθούν πολλά ακόμη για τη φορολόγηση των εισοδημάτων, το βέβαιο είναι ότι χιλιάδες αγρότες, μικρομεσαίοι και ελεύθεροι επαγγελματίες καθώς και ιδιοκτήτες εκμισθωμένων ακινήτων θα πληρώσουν περισσότερα. Οι «παγίδες» υπερ-φορολόγησης έχουν στηθεί μέσω των διατάξεων για τα τεκμήρια και την προκαταβολή φόρου εισοδήματος, καθώς υποχρεώνουν πάρα πολλούς από αυτούς, εφόσον απέκτησαν εισοδήματα προερχόμενα κατά ποσοστό άνω του 50% από εμπορικές δραστηριότητες, ελευθέρια επαγγέλματα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις ή ακίνητα, να πληρώσουν έξτρα φόρους. Και αυτό γιατί μεταξύ άλλων θα συναθροίζονται τα ποσά των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων με τα ποσά των τεκμηρίων.
Ο νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος «παγιδεύει» στα «γρανάζια» της φορολογικής γραφειοκρατίας και εργαζόμενους νέους άνω των 18 ετών ( πχ φοιτητές) με ετήσια εισοδήματα χαμηλότερα των 3.000 ευρώ, καθώς τους υποχρεώνει, για πρώτη φορά, να υποβάλουν ξεχωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος, ακόμη κι αν δηλώνονται από τους γονείς τους ως εξαρτώμενα μέλη.
Ας δούμε όμως, σε γενικές γραμμές, ποιες είναι οι βασικές αλλαγές και τι πρέπει να γνωρίζουν οι φορολογούμενοι για την υποβολή των δηλώσεων…
ΠΟΙΟΙ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΝ ΔΗΛΩΣΕΙΣ
Καταρχήν ο φορολογούμενος που έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του υποχρεούται να δηλώνει όλα τα εισοδήματά του, πραγματικά ή τεκμαρτά, τα φορολογούμενα με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλιμακίων ή αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενα. Εξαιρετικά, δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης οι φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και δεν αποκτούν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν δήλωση όσοι δεν έχουν καθόλου εισοδήματα ούτε περιουσιακά στοιχεία που να αποτελούν τεκμήρια (κατοικία, αυτοκίνητο κλπ) εφόσον φιλοξενούνται σε σπίτια συγγενών ή φίλων.
* Οι κάτοικοι εξωτερικού: Υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης μόνον όταν αποκτούν πραγματικό εισόδημα, φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλίμακας ή αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενο, από πηγές Ελλάδας.
* Προστατευόμενα τέκνα. Δεν προβλέπεται, πλέον, εξαίρεση από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης για τα ενήλικα τέκνα (π.χ. φοιτητές κ.λπ.), ακόμα και εάν αυτά αναγνωρίζονται ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου, εφόσον αποκτούν εισόδημα.
Η προθεσμία υποβολής τους λήγει στις 30 Ιουνίου Όσον αφορά στις περιπτώσεις θανάτου του φορολογουμένου ή μεταφοράς της κατοικίας του στο εξωτερικό, η δήλωση υποβάλλεται από τους κατά περίπτωση υπόχρεους καθ' όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους. Για παράδειγμα, εάν ένας φορολογούμενος απεβίωσε στις 25/6/2014 η οικεία δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η οποία θα περιλαμβάνει τα εισοδήματα που απέκτησε από 01/01/2014 έως 25/06/2014, θα μπορεί να υποβληθεί από τους κληρονόμους του μέχρι και τις 31/12/2015.
* Δηλώσεις συζύγων: Οι σύζυγοι, κατά τη διάρκεια του γάμου τους, υποβάλλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους, όπου ο φόρος, τα τέλη και οι εισφορές που αναλογούν υπολογίζονται χωριστά στο εισόδημα καθενός συζύγου. Οι τυχόν ζημίες του εισοδήματος του ενός συζύγου δεν συμψηφίζονται με τα εισοδήματα του άλλου συζύγου. Σε κάθε περίπτωση, υπόχρεος υποβολής δήλωσης είναι ο σύζυγος και για τα εισοδήματα της συζύγου του. Οι σύζυγοι υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον:
Έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωσή τους κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης.
Ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση.
Επίσης, χωριστή φορολογική δήλωση υποβάλλεται και σε περίπτωση θανάτου του ενός συζύγου για το φορολογικό έτος μέσα στο οποίο επήλθε ο θάνατος.
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΗΛΙΚΑ ΤΕΚΝΑ
Για τα εισοδήματα των ανήλικων τέκνων, υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης είναι ο γονέας που ασκεί τη γονική μέριμνα ή ο σύζυγος που θεωρείται, κατ' αρχήν, υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης. Ωστόσο, για το εισόδημα που αποκτά το ανήλικο τέκνο από εργασιακή σχέση, καθώς και για συντάξεις που περιήλθαν στο ανήλικο τέκνο, λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του, το ανήλικο τέκνο υπέχει δική του φορολογική υποχρέωση και ως εκ τούτου υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗ ΦΟΡΟΥ 55%
Η προκαταβολή φόρου 55% επιβάλλεται πλέον μόνο στα εισοδήματα που αποκτούν οι φορολογούμενοι από επιχειρηματική δραστηριότητα δηλαδή από την άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος, εμπορικής δραστηριότητας ή από τα εισοδήματα από αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Δεν υπολογίζεται δηλαδή προκαταβολή φόρου για όσους έχουν εισοδήματα που προέρχονται αποκλειστικά από μισθούς, συντάξεις ή ακίνητα. Ωστόσο για τους φορολογουμένους που απέκτησαν το 2014 εισοδήματα που προέρχονται κατά ποσοστό πάνω από 50% από μη μισθωτές πηγές και θα φορολογηθούν φέτος βάσει τεκμαρτού εισοδήματος, τότε η διαφορά που προκύπτει λόγω τεκμηρίων θα φορολογηθεί με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ και στο ποσό του φόρου θα υπολογιστεί και προκαταβολή φόρου 55%, ανεβάζοντας σημαντικά τη φορολογική τους επιβάρυνση.
* Φοροαπαλλαγές για όλους: Για όλους τους φορολογούμενους και όχι μόνο για τους μισθωτούς και συνταξιούχους, θα εφαρμόζονται οι φοροαπαλλαγές για τις ιατρικές δαπάνες, τα νοσήλια, τα φάρμακα, τις δωρεές και η μείωση φόρου λόγω αναπηρίας.
* Αποδείξεις: Οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι για να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ θα πρέπει να έχουν αποδείξεις που αντιστοιχούν σε ποσοστό 10% του δηλούμενου και φορολογούμενου ατομικού εισοδήματος και μέχρι του ποσού των 10.500 ευρώ. Αν το ποσό των προσκομιζόμενων αποδείξεων δαπανών του φορολογουμένου είναι μικρότερο από το ποσό που απαιτείται, επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 22% επί της διαφοράς. Για παράδειγμα, για εισόδημα 40.000 ευρώ απαιτούνται 4.000 αποδείξεις. Αν ο φορολογούμενος καταθέσει 2.000 αποδείξεις, δηλαδή 2.000 λιγότερες, τότε πέρα από τον φόρο που θα πληρώσει, θα επιβαρυνθεί με πρόσθετο φόρο 2.000 Χ 22% = 440 ευρώ επιπλέον.
ΜΙΣΘΩΤΟΙ ΜΕ "ΜΠΛΟΚΑΚΙ"
Αν ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από "μπλοκάκι" θα φορολογηθεί με την κλίμακα των μισθωτών-συνταξιούχων. Στην περίπτωση, όμως, που ο φορολογούμενος είναι μισθωτός και παράλληλα ενισχύει το εισόδημά του με έσοδα από «μπλοκάκι» τότε τα έσοδα από μπλοκάκι θα φορολογηθούν με 26% από το πρώτο ευρώ. Όμως όσοι μισθωτοί έχουν εισοδήματα μόνο από «μπλοκάκια» θα συνεχίσουν να φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών εάν καλύπτουν όλες τις παρακάτω προϋποθέσεις:
- έχουν έγγραφη σύμβαση με τα φυσικά ή και νομικά πρόσωπα στα οποία εργάζονται,
- τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα για τα οποία εργάζονται δεν υπερβαίνουν τα τρία σε αριθμό. Αν είναι περισσότερα των τριών τότε το 75% του εισοδήματος πρέπει να προέρχεται τουλάχιστον από έναν,
- δεν διεξάγουν εμπορική δραστηριότητα και η επαγγελματική εγκατάσταση ταυτίζεται με την διεύθυνση κατοικίας τους.
* Μηδενικά εισοδήματα - άνεργοι: Τα τεκμαρτά εισοδήματα τα οποία θα προκύψουν φέτος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης για όσους φορολογούμενους δεν απέκτησαν καθόλου εισόδημα το 2014 (ανέργους κ.λπ.) θα φορολογηθούν με την κλίμακα φόρου των μισθωτών και των συνταξιούχων, που προβλέπει αφορολόγητο όριο 9.550 ευρώ.
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ
Το φορολογητέο εισόδημα των αγροτών και των κτηνοτρόφων για το έτος 2014 θα προσδιοριστεί με λογιστικό τρόπο, δηλαδή με αφαίρεση των παραγωγικών δαπανών τους από τα ακαθάριστα έσοδά τους, και θα φορολογηθεί με 13% από το πρώτο ευρώ. Οι αγρότες που θα δηλώσουν ζημιά ή μηδενικό ή πολύ χαμηλό φορολογητέο εισόδημα, θα φορολογηθούν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης (κατοικίες, αυτοκίνητα). Όσοι πιαστούν στην παγίδα των τεκμηρίων θα φορολογούνται για το σύνολο του τεκμαρτού εισοδήματός τους με 13% και επί του φόρου θα επιβαρύνονται και με προκαταβολή 55%.
ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΕΝΟΙΚΙΑ
Αυξήθηκε από 10% σε 11% ο συντελεστής φορολόγησης για τα πρώτα 12.000 ευρώ του ετησίου εισοδήματος από ακίνητα. Επίσης, καταργήθηκε ο συμπληρωματικός φόρος που επιβαλλόταν με συντελεστή 1,5% στα εισοδήματα τα οποία προέρχονταν από εκμισθώσεις κατοικιών μέχρι 300 τ.μ. και με συντελεστή 3% στα εισοδήματα που προέρχονταν από εκμισθώσεις κατοικιών άνω των 300 τ.μ. ή από εκμισθώσεις κτισμάτων επαγγελματικής στέγης. Αν το ετήσιο εισόδημα ενός φορολογουμένου προέρχεται από ακίνητα στο σύνολό του ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του (κατά ποσοστό άνω του 50%), τότε εφόσον τα τεκμήρια διαβίωσης (ή και τυχόν τεκμαρτές δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων) προσδιορίζουν εισόδημα μεγαλύτερο του δηλωθέντος, το τεκμαρτό αυτό εισόδημα θα φορολογείται με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ. Επίσης φέτος θα φορολογηθούν και τα ανείσπρακτα ενοίκια.
* Παροχές σε είδος: Οι κάθε είδους παροχές σε είδος οι οποίες δίδονται από τον εργοδότη προς τον εργαζόμενο ή σε συγγενικό του πρόσωπο θεωρούνται μισθός και προστίθενται στο φορολογητέο εισόδημά του. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι το άθροισμα των παροχών αυτών να υπερβαίνει τα 300 ευρώ ανά έτος.
