Τις πρώτες πρωινές ώρες ο 35χρονος Ζόραν από την ΠΓΔΜ παίρνει το λεωφορείο για το εργοστάσιο. Μένει στα Βελεσά, 60 χλμ. μακριά από το Καβάρντασι, όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της γερμανικής μονάδας «Dräxlmaier», η οποία κατασκευάζει ηλεκτρονικά εξαρτήματα για τη Mercedes.
«Δουλεύω όλη μέρα κάθε μέρα για 180 ευρώ το μήνα. Όταν δουλεύω αργίες ή Σαββατοκύριακα υπολογίζω σε κάτι παραπάνω», λέει ο Ζόραν. Ο Ζόραν είναι ένας από τους ελάχιστους εργαζομένους σε εργοστάσια ξένων επενδυτικών ομίλων στην ΠΓΔΜ που δέχτηκε να μιλήσει σε δημοσιογράφους. Το πραγματικό του όνομα βέβαια δεν είναι Ζόραν -δεν θέλησε να αποκαλύψει προσωπικά στοιχεία.
Όπως επισημαίνει, το άγχος για τη διασφάλιση της θέσης εργασίας του είναι καθημερινά μεγάλο. «Δεν επιζητούμε πανομοιότυπες συνθήκες εργασίας με τη Γερμανία, αλλά εν πάση περιπτώσει ένα εργασιακό περιβάλλον που μοιάζει στο γερμανικό κατά προσέγγιση», λέει χαρακτηριστικά. Όπως αναφέρει είναι αδύνατον να δουλέψει το καλοκαίρι με 35 βαθμούς χωρίς κλιματισμό. Τα κλιματιστικά είναι ανοιχτά μόνο μέχρι τις 14.00 και στη συνέχεια σβήνουν. «Τόση εξοικονόμηση πόρων είναι για εμάς πραγματικά καταστροφική», αναφέρει ο ίδιος.
ΜΙΣΘΟΙ ΠΕΙΝΑΣ
Αντίστοιχες είναι οι εργασιακές συνθήκες για πολλές χιλιάδες εργαζομένους. «Είμαι μητέρα, μεγαλώνω μόνη το παιδί μου και πρέπει να μείνω εδώ. Δεν έχω άλλη επιλογή αλλά ψυχολογικά δεν αντέχω. Έχω μόνιμα έναν ελεγκτή πάνω από το κεφάλι μου που με πιέζει και με απειλεί ότι αν δεν είμαι καλή στη δουλειά μου θα χάσω το μπόνους», αναφέρει εργαζόμενη στην αμερικανική εταιρεία «Johnson Controls» που δραστηριοποιείται στην ανατολική ΠΓΔΜ.
Στο μεταξύ η ανεργία στην ΠΓΔΜ τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί ελαφρώς, ωστόσο παραμένει ακόμη σε υψηλά επίπεδα γύρω στο 25%. Από την ανεργία πλήττονται κυρίως νέοι κάτω των 29 ετών.
Συγχρόνως οι μισθοί πηγαίνουν ολοένα προς τα κάτω. Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία ο μέσος μισθός κινείται στα 350 ευρώ, ωστόσο ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού της χώρας αμείβεται με λιγότερα χρήματα. Στις βιομηχανικές ζώνες του Καβάνταρτσι και του Άστιβου οι εργαζόμενοι σε ξένες επιχειρήσεις αμείβονται περίπου με 250 ευρώ μηνιαίως.
ΌΛΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ
Την ίδια η ΜΚΟ «Civil» από την ΠΓΔΜ καταγγέλλει τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας σε μεγάλους κολοσσούς. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε μέσα στο 2015 καταγράφηκαν πέντε θάνατοι εργαζομένων στην «Dräxlmaier». Το τελευταίο περιστατικό καταγράφηκε τον Ιούνιο του 2015, όταν μία 50χρονη εργαζόμενη έχασε τη ζωή της εν ώρα εργασίας. Ωστόσο εκπρόσωποι του γερμανικού ομίλου απέρριψαν μέσω δελτίου τύπου τις αιτιάσεις, εμμένοντας ότι τηρούνται όλες οι διεθνείς προδιαγραφές για τις συνθήκες εργασίας, ασφαλείας και υγιεινής.
Από την πλευρά της η κυβέρνηση προσπαθεί εδώ και χρόνια να μετατρέψει τη φτωχή χώρα σε επενδυτικό παράδεισο. Οι χαμηλοί μισθοί είναι όντως δέλεαρ. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν ειδικοί, το τίμημα αυτής της βαλκανικής ιστορίας επιτυχίας είναι ιδιαίτερα υψηλό και αυτοί που καλούνται να το πληρώσουν είναι οι εργαζόμενοι.
«Όσο υπάρχει μεγάλη ανεργία δεν μπορούμε να αναμένουμε υψηλούς μισθούς. Αυτό είναι το βασικό πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει η εθνική οικονομία. Από την άλλη πλευρά τα εργατικά συνδικάτα τηρούν παθητική στάση», αναφέρει ο Ζόραν Ιβανόφσκι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ας σημειωθεί ότι η οικονομία της ΠΓΔΜ, που έχει αυξήσει το ΑΕΠ της κατά 3%, συγκαταλέγεται στις πλέον γοργά αναπτυσσόμενες οικονομίες στην ευρύτερη περιοχή. Εντούτοις σύμφωνα με ευρωπαϊκά στατιστικά στοιχεία οι πολίτες της είναι από τους φτωχότερους στην Ευρώπη, ενώ όπως σημειώνει η Παγκόσμια Τράπεζα θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλα 30 χρόνια συνεχιζόμενης ανάπτυξης της τάξεως του 4,5% προκειμένου να προσεγγίσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
