Ριζικές αλλαγές και μεγάλες ανατροπές στον τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών ετοιμάζεται να υιοθετήσει το υπ. Περιβάλλοντος, στην προσπάθειά του να μηδενίσει το χρόνο μεταξύ της υποβολής του φακέλου μέχρι την έγκρισή της οικοδομικής άδειας.
Το σχέδιο που επεξεργάζονται οι αρμόδιες υπηρεσίες και έχει ήδη τεθεί προς συζήτηση με τους επιστημονικούς φορείς θα περιληφθεί στο νέο νόμο για τα αυθαίρετα που ετοιμάζεται να δώσει σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο στις 15 Ιουλίου.
Με βάσει τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, οι πολίτες θα υποβάλλουν ηλεκτρονικά τον φάκελο για έγκριση αδείας στις υπηρεσίες δόμησης και θα ξεκινήσουν να χτίζουν πριν ξεκινήσει ο έλεγχος του φακέλου. Στο στάδιο των εκσκαφών, συζητείται να γίνεται έλεγχος από δύο ελεγκτές δόμησης (από ένας που ήταν μέχρι σήμερα) οι οποίοι θα επιφορτιστούν και με τον έλεγχο της οικοδομικής άδειας (θα τσεκάρουν μελέτες, διάγραμμα κάλυψης κ.α) προκειμένου σε αυτό το στάδιο να εντοπίζονται τυχόν παρεκκλίσεις της πολεοδομικής νομοθεσίας και να επιβάλλονται κυρώσεις ή να διορθώνονται λάθη όπου εντοπίζονται καλόπιστες αποκλίσεις, δρώντας ταυτόχρονα προληπτικά και στην αποφυγή νέας γενιάς αυθαιρέτων.
Προκειμένου μάλιστα το κράτος να ασκήσει τον ρόλο του ως ελεγκτικός μηχανισμός, οι πολεοδομίες θα ασκούν δειγματοληπτικό έλεγχο στις οικοδομές (τουλάχιστον σε όλα τα δημόσια κτίρια και σε ένα 30% στα ιδιωτικά), που θα είναι βασική προϋπόθεση για να συνδεθεί σε ένα κτίσμα το ρεύμα, στο χρόνο που δόθηκε η άδεια.
Εξάλλου ο νέος νόμος για τα αυθαίρετα φέρνει μια εξίσου σημαντική αλλαγή για τους ιδιοκτήτες και στο πιστοποιητικό νομιμότητας. Μέχρι σήμερα, η συγκεκριμένη βεβαίωση ήταν απαραίτητη για κάθε δικαιοπραξία εν ζωή (πώληση, γονική παροχή, δωρεά) και δεν μπορούσε να εκδοθεί αν υπήρχαν αυθαιρεσίες στο ακίνητο ή αν αυτό ήταν εξ' ολοκλήρου αυθαίρετο. Πλέον με την ψήφιση του νέου νόμου, η "βεντάλια" των δικαιούχων ανοίγει, αφού το πιστοποιητικό θα είναι απαραίτητο για το σύνολο των συναλλαγών επί των ακινήτων, περιλαμβάνοντας μισθώσεις και κληρονομιές γεγονός που δημιουργεί ένα επιπρόσθετο κόστος για τους πολίτες.
Η ρύθμιση που σχεδιάζει το υπουργείο, δεν θα είναι μόνο ένας νόμος για τα αυθαίρετα αλλά ένας νόμος- πλαίσιο, ο οποίος θα περιλαμβάνει και ρυθμίσεις πολεοδομικού σχεδιασμού. Για το σκοπό αυτό προβλέπεται η δημιουργία ενός νέου θεσμού, το οποίο ονομάζει ¨Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος" που θα αναλάβει την καταγραφή, την εποπτεία και τον έλεγχο όλο του δομημένου χώρου.