Του Γιώργου Νούλη
Νέα δεδομένα, εν μέσω ανησυχητικής έκρηξης των υπερχρεωμένων από τραπεζικά δάνεια νοικοκυριών, δημιουργεί ο αναθεωρημένος νόμος Κατσέλη, μετά την πρόσφατη απόφαση Ειρηνοδικείου της περιφέρειας, να διαγράψει εξ ολοκλήρου το χρέος 45χρονης μακροχρόνια άνεργης και χωρίς κανένα περιουσιακό στοιχείο δανειολήπτριας, ακυρώνοντας επί της ουσίας δάνειο 20.000 ευρώ.
Το δικαστήριο προχώρησε στην πλήρη απαλλαγή της από το δάνειο, λόγω των μηδενικών της εισοδημάτων της καθώς έκρινε πως δεν θα μπορέσει μέσα στα επόμενα χρόνια να αποκτήσει εισόδημα για την αποπληρωμή του παραπάνω ποσού.
Η απόφαση του Ειρηνοδικείου (του Αγρινίου συγκεκριμένα), που είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, όχι μόνο γιατί για πρώτη φορά έχουμε ολική διαγραφή χρέους, μέσω του αυστηροποιημένου από φέτος ν. Κατσέλη, αλλά και γιατί αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας σε πολλούς δανειολήπτες που δεν έχουν τη δυνατότητα να εξοφλήσουν τις οφειλές τους. Το δικαστήριο στηρίχτηκε στη νέα διάταξη που προστέθηκε στον νέο νόμο (4336/15) που προβλέπει 18μηνη "παύση" πληρωμής της οφειλής και στη συνέχεια ολοσχερή διαγραφή της, με την προϋπόθεση ότι μέσα στο επίμαχο χρονικό διάστημα δεν θα έχει αλλάξει η οικονομική κατάσταση του οφειλέτη.
Πρόκειται συγκεκριμένα για το άρθρο 5 του αναθεωρημένου νόμου που προβλέπει ότι για υπαχθεί ένας οφειλέτης στο συγκεκριμένο άρθρο πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
α) Να μην διαθέτει ακίνητη περιουσία και να μην έχει κάνει καμία κίνηση για διάθεση ακίνητης περιουσίας κατά την τελευταία τριετία πριν από την κατάθεση της αίτησης.
β) Τα περιουσιακά του στοιχεία - είτε ως δικαιούχου είτε ως συνδικαιούχου, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων σε πιστωτικά ιδρύματα, να μην υπερβαίνουν σε αξία το ποσό των 1.000 ευρώ.
γ) Το ύψος των οφειλών του να μην ξεπερνά τα 20.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων τόκων, εξόδων και πάσης φύσεως προσαυξήσεων.
δ) Να μην υπάρχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις επί του δανείου ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο ασφαλισμένοι πιστωτές.
ε) Τα πάσης φύσεως εισοδήματα του οφειλέτη καθ’ όλη τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από την ημέρα της επικύρωσης της αίτησης να είναι μηδενικά.
"ΕΚΡΗΞΗ" ΑΙΤΗΣΕΩΝ
Το κακό είναι πως τέτοιες σημαντικές αποφάσεις καθυστερούν ιδιαίτερα να εκδοθούν ή να δικαστούν, λόγω της πληθώρας των αιτήσεων. Ενδεικτικά το 2011, είχαν υποβληθεί 190 αιτήσεις, το 2012 500, το 2013 780, το 2014 850, ενώ το 2015 730 εκ των οποίων μόνο το περασμένο Δεκέμβριο εξαιτίας των αλλαγών που επήλθαν στο νόμο κατατέθηκαν 300 περίπου. Φέτος λόγω της πολύμηνης αποχής των δικηγόρων οι αιτήσεις είναι ελάχιστες. Λόγω της μαζικής συμμετοχής των αιτήσεων οι ημερομηνίες για τη συζήτηση της υπόθεσης στο δικαστήριο έφταναν στο 2022. Πάντως τα Ειρηνοδικεία επαναπροσδιόρισαν έναν αριθμό αιτήσεων του παλιού νόμου Κατσέλη (3869/2010) σε συντομότερες δικασίμους. Στο πλαίσιο αυτό το Ειρηνοδικείο Λάρισας προέβη στον επαναπροσδιορισμό των 700 περίπου αιτήσεων του ν. 3869/2010, που είχαν προσδιοριστεί πέραν της τριετίας από την έναρξη της ισχύος του ν. 4336/2015 και συγκεκριμένα κατά το χρονικό διάστημα από 19-8-2018 έως 22-3-2022, σε αντίστοιχες δικασίμους του χρονικού διαστήματος από 20-9-2016 έως 30-6-2018. Στο Ειρηνοδικείο έχει αναρτηθεί πίνακας στον οποίο αναφέρονται οι αριθμοί κατάθεσης των αιτήσεων που επαναπροσδιορίζονται, τα ονοματεπώνυμα των αιτούντων, η αρχική δικάσιμος, η νέα δικάσιμος, καθώς και ο αριθμός πινακίου της νέας δικασίμου. Οι αιτούντες μπορούν να απευθύνονται στο Ειρηνοδικείο για να πληροφορηθούν για τη νέα ημερομηνία εκδίκασης της υποθέσεως τους και να υπογράψουν ότι έλαβαν γνώση αυτής.
ΠΩΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ Ο ΝΟΜΟΣ
Γενικά πάντως θυμίζουμε πως από την 1/1/2016, για να μπορεί κάποιος που βρίσκεται σε οικονομική αδυναμία να υποβάλει αίτηση για την προστασία της κύριας κατοικίας του στον νέο νόμο Κατσέλη θα πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Κατ αρχήν το σπίτι του να χρησιμεύει ως κύρια κατοικία
- Το μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη να μην υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, προσαυξημένες κατά 70% και το ακαθάριστο εισόδημα να είναι έως 13.906 ευρώ για άγαμους που φτάνει έως 35.086 ευρώ για τετραμελείς οικογένειες
- Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα.
- Ο οφειλέτης να είναι “συνεργάσιμος δανειολήπτης”, σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών.
Εάν ο δανειολήπτης δεν πληροί έστω και ένα από τα παραπάνω κριτήρια, η υποβολή αίτησης είναι αδύνατη.
ΤΙ ΡΥΘΜΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ
Με το νέο καθεστώς μπορούν να εντάσσονται στη δικαστική ρύθμιση εκτός από τα χρέη προς την τράπεζα και οφειλές προς το Δημόσιο, πλην εκείνων που συνιστούν ποινικό αδίκημα (π.χ. ΦΠΑ, πρόστιμα κ.τ.λ.) ενώ μπορούν να επιτύχουν μερική ή ολική διαγραφή χρεών καθώς και εξόφληση του εναπομένοντος υπολοίπου σε συγκεκριμένες δόσεις, ανάλογα με τα εισοδήματα τους ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν.
Ο ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ
Η ρύθμιση του δανείου μέσω του δικαστηρίου περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
1) Τα τρία πρώτα χρόνια θα καταβάλλεται μία δόση από το εναπομείναν εισόδημα, αφού αφαιρεθούν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Σε αυτό το διάστημα, δεν επιβάλλονται τόκοι.
2) Μετά τα τρία πρώτα χρόνια, ο δανειολήπτης θα καταβάλει δόση για την εμπορικής αξίας του ακινήτου, η οποία θα εκτιμάται από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Το επιτόκιο θα διαμορφώνεται πέριξ του 2% και ανάλογα με την κρίση του δικαστή θα είναι κυμαινόμενο ή σταθερό. Το υπόλοιπο ποσό πέραν της εμπορικής αξίας του ακινήτου διαγράφεται. Φυσικά για να διασωθεί η α΄ κατοικία θα πρέπει οι δόσεις να καταβάλλονται μέχρι τη λήξη. Υπάρχει η δυνατότητα καθυστέρησης έως και τριών δόσεων κατά τη διάρκεια του δανείου.
