Συνέντευξη στον Φίλιππο Ζάχαρη
Αν επικεντρωθούμε τους επόμενους μήνες στην καταπολέμηση της ανεργίας και στην αύξηση της ρευστότητας, η ανάπτυξη δεν θα αργήσει να έρθει, εκτιμά ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα κ. Πάνος Καρβούνης χαρακτηρίζοντας «μεγάλη πρόκληση» την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και κυρίως την ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Σε συνέντευξή του στην «Ε» ο κ. Καρβούνης δίνει το στίγμα των απόψεων της Κομισιόν για την προσπάθεια της ελληνικής οικονομίας για ανάκαμψη, μιλά για την προοπτική της Ομοσπονδιακής Ευρώπης και εμφανίζεται ξεκάθαρος για την ενσωμάτωση της κοινοτικής νομοθεσίας στην Ελλάδα: «Όσο και αν φαίνεται παράδοξο, η Ελλάδα, παρά την κρίση, εφαρμόζει πολύ περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν τις κοινοτικές οδηγίες».
Διανύουμε περίπου τον πέμπτο χρόνο της κρίσης. Πώς εκτιμά η Κομισιόν την πορεία της ελληνικής οικονομίας;
Υπάρχουν τρία στοιχεία που προδιαθέτουν για θετικές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία το επόμενο διάστημα: Πρώτον, βάσει υπολογισμών αναμένεται φέτος μικρότερη ύφεση σε σχέση με αυτήν που είχε υπολογιστεί. Δεύτερον, η Ελλάδα έχει βάλει σε τάξη τα δημοσιονομικά της και αναμένεται να επιτύχει φέτος, για πρώτη φορά, πρωτογενές πλεόνασμα, πράγμα που σημαίνει ότι θα υπεισέλθουμε σε φάση ανάπτυξης με πιο ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Τρίτον, το ισοζύγιο πληρωμών έχει βελτιωθεί την τελευταία περίοδο. Βάσει αυτών των τριών παραγόντων, μπορούμε να πούμε ότι κατά πάσα περίπτωση διανύουμε τον τελευταίο χρόνο της ύφεσης – μιας ύφεσης που έχει διαρκέσει ήδη 6 χρόνια, καθώς ξεκίνησε από το 2008 – καθώς και ότι η Ελλάδα θα ανακάμψει εντός του 2014.
* Πιστεύετε πως κάποια στιγμή είναι αναγκαία η λήψη και νέων μέτρων; Και αν ναι πώς θα τα αντέξουν αυτά οι πολίτες;
- Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν θα χρειαστούν νέα μέτρα – αυτό είναι αντικείμενο των ελέγχων της τρόικας. Σε κάθε περίπτωση η ανάγκη ή μη για νέα μέτρα θα μπορούσε να μετριαστεί με την προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών. Επιπλέον, αν λάβουμε υπόψη τα θετικά πρόσημα σε κάποιους τομείς της οικονομίας, όπως στον τουρισμό παραδείγματος χάρη, έναν τομέα στον οποίο η Ελλάδα έχει μεγάλες δυνατότητες επέκτασης, θα έλεγα ότι μια θετική πορεία ανάπτυξης μπορεί να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό, χωρίς κατ' ανάγκη τη λήψη νέων δημοσιονομικών μέτρων.
* Η τρόικα επιμένει στην υλοποίηση των δεσμεύσεων. Πολλά κόμματα όμως την κατηγορούν για αφόρητες πιέσεις. Πιστεύετε ότι υπάρχουν περιθώρια αλλαγής της συμπεριφοράς της απέναντι σε μια κοινωνία που μαστίζεται από την κρίση;
- Αυτό που πιστεύω είναι ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν τοποθετείται πάντα με απόλυτη ειλικρίνεια απέναντι στην τρόικα. Θέλω να θυμίσω ότι η Ελλάδα ήταν εκείνη που ζήτησε ευρωπαϊκή βοήθεια, σε μια στιγμή που οι αγορές ήταν κλειστές και η μοναδική εναλλακτική λύση ήταν η πτώχευση. Προφανώς, τα δάνεια δίνονται υπό όρους – ειδικά μάλιστα όταν πρόκειται για δάνεια ύψους άνευ προηγουμένου, καθώς ποτέ καμία χώρα διεθνώς δεν πήρε τόσο μεγάλα ποσά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Οι όροι αυτοί συμφωνούνται από κοινού με την ελληνική κυβέρνηση και είναι επόμενο να ασκούνται κάποιοι έλεγχοι προκειμένου να επιτευχθεί η προσαρμογή της οικονομίας. Την πρώτη ευθύνη, όμως, εξακολουθεί να την έχει η ελληνική κυβέρνηση, η οποία και παίρνει εντέλει τα μέτρα. Παρ' όλα αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο στόχος είναι κοινός και είναι το να βγει η χώρα από την κρίση και να πάει προς μια βιώσιμη ανάπτυξη με παράλληλη βελτίωση του τομέα της απασχόλησης το συντομότερο δυνατό. Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν διαφέρει από τον στόχο της ελληνικής κυβέρνησης.
* Σε πόσο καιρό, κατά τη γνώμη σας, θα επέλθει η πολυπόθητη ανάπτυξη στην Ελλάδα; Το λέω αυτό γιατί τα στοιχεία (ανεργία, πληθωρισμός, τζίρος στην αγορά κλπ) δεν επιβεβαιώνουν τη ρήση του πρωθυπουργού ότι βρισκόμαστε ήδη σε αναπτυξιακή πορεία.
- Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω μαζί σας, καθώς υπάρχουν ήδη θετικές ενδείξεις από την ελληνική οικονομία, όπως η σταδιακή μείωση των τιμών που πραγματοποιείται για πρώτη φορά. Θα έλεγα, μάλιστα, ότι η τάση αυτή θα έπρεπε να συνεχιστεί κάτι που μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη συνδρομή της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει πολλούς πόρους και συμβάλλει στην καταπολέμηση της ανεργίας με προγράμματα όπως η μαθητεία, οι επιδοτούμενες θέσεις εργασίας κλπ. Μεγάλη πρόκληση αυτή τη στιγμή αποτελεί η προσέλκυση ξένων επενδύσεων και κυρίως η ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία. Εφόσον η οικονομία της Ελλάδας πάει καλύτερα, θα μπορούσαν οι ανακεφαλαιοποιημένες τράπεζες να διαθέσουν και πάλι κεφάλαια στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά. Νομίζω ότι αν επικεντρωθούμε τους επόμενους μήνες στην καταπολέμηση της ανεργίας και στην αύξηση της ρευστότητας, η ανάπτυξη δε θα αργήσει να έρθει.
* Χρειάζεται η Ελλάδα περαιτέρω χρηματοδότηση από την ΕΚΤ και το ΔΝΤ; Τι λέτε για το ενδεχόμενο κουρέματος του χρέους;
- Και αυτό είναι αντικείμενο των ελέγχων της τρόικας και θα το γνωρίζουμε τους επόμενους μήνες. Σε κάθε περίπτωση η συζήτηση αυτή αφορά στην περίοδο μετά το καλοκαίρι του 2014, καθώς μέχρι τότε η χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος έχει αποφασιστεί. Από εκεί και πέρα, αν απαιτηθεί περαιτέρω χρηματοδότηση, οι εταίροι μας έχουν δεσμευθεί να μας βοηθήσουν.
* H σύγκλιση των πλέον ανταγωνιστικών βιομηχανικών χωρών και των χωρών με μέτριες επιδόσεις έχει σταματήσει. Το κόστος της ενέργειας αυξάνεται σχεδόν σε όλα τα κράτη μέλη, συμβάλλοντας έτσι στην αποβιομηχάνιση της Ευρώπης. Το μέλλον λοιπόν διαγράφεται ζοφερό;
- Σε περιβάλλον παγκοσμιοποίησης αυτός είναι ένας κίνδυνος που αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ευρώπη και όχι μόνο η Ελλάδα. Γι' αυτό εξάλλου προωθούνται πανευρωπαϊκές πολιτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας για να ενισχυθεί η θέση της Ευρώπης στην παγκόσμια οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο η κάθε χώρα καλείται να επικεντρωθεί στους τομείς στους οποίους μπορεί να αναδείξει συγκριτικό πλεονέκτημα. Για την Ελλάδα οι τομείς αυτοί αφορούν στον τουρισμό, την αγροτική παραγωγή, τις μεταφορές και την ενέργεια. Άλλωστε, παρά την κρίση, η Ευρώπη παραμένει η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο.
* Παρά τις όποιες προσπάθειες και συμφωνίες για τον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου, νέα στοιχεία κάνουν λόγο για μη επίτευξη των στόχων. Ποια τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν εφεξής;
- Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η κρίση ενδέχεται να φέρει εφησυχασμό σε θέματα περιβάλλοντος, καθώς η μείωση της παραγωγής οδηγεί και σε μείωση των εκπομπών αερίων. Παράλληλη η προσοχή των πολιτών είναι στραμμένη αλλού. Από την άλλη πλευρά, όμως, οι στόχοι μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι πάντοτε ζωντανοί. Σύμφωνα με αυτούς, οι χώρες θα πρέπει έως το 2020 να επιτύχουν 20% παραγωγή με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), μείωση κατά 20% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20%. Συνεπώς, δεν πρέπει να αμελούμε αυτό το κομμάτι της πολιτικής, γιατί τα θέματα περιβάλλοντος δεν γνωρίζουν σύνορα, και αφορούν στο μακροχρόνιο συμφέρον όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και του κόσμου ολόκληρου.
* Ο λόγος και η φρασεολογία της Κομισιόν φαντάζει απρόσιτος σε μεγάλη μερίδα του κόσμου. Γιατί συμβαίνει αυτό;
- Κατά τη γνώμη μου, το πρόβλημα δεν είναι η φρασεολογία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά το γεγονός ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα τείνει να προβάλλει την Ευρώπη ως την αιτία της κρίσης. Η Επιτροπή, παρά τις δυσκολίες, έπαιξε ένα θετικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κρίσης. Στην περίπτωση της Ελλάδας, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει εστιάσει μόνο στη δημοσιονομική προσαρμογή και τη λιτότητα, αλλά και στις επενδύσεις, διαθέτοντας δισεκατομμύρια ευρώ μέσω του ΕΣΠΑ, τα οποία και αποτελούν τη μόνη μεγάλη πηγή δημοσίων επενδύσεων στη χώρα μας. Επιπλέον, προκειμένου να γίνουν μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, διαθέτει τεχνική βοήθεια μέσω της Ομάδας Δράσης. Συνεπώς, η βαριά ευθύνη που καταλογίζεται στην Επιτροπή είναι άδικη.
* Πόσο και σε ποιο ποσοστό ενσωματώνει στην εθνική νομοθεσία η Ελλάδα τις κοινοτικές οδηγίες;
- Όσο και αν φαίνεται παράδοξο, η Ελλάδα, παρά την κρίση, εφαρμόζει πολύ περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν τις κοινοτικές οδηγίες. Καταβάλλεται συνεχώς μεγάλη προσπάθεια ώστε η Βουλή να ψηφίζει εγκαίρως τους απαραίτητους νόμους, και να δρομολογείται στη συνέχεια η εφαρμογή τους. Αυτή η βελτίωση ίσως να οφείλεται και στο σκεπτικό του Μνημονίου, το οποίο προσδιορίζει συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιαγράμματα υλοποίησής τους.
* Πιστεύετε πως πρέπει να οδηγηθούμε - σύμφωνα με τα λεγόμενα και του Ντανιέλ Κον Μπεντίτ - σε περαιτέρω ευρωπαϊκή ομοσπονδιοποίηση με αύξηση των εξουσιών στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο; Πώς οραματίζεστε το μέλλον της Ευρώπης;
- Πράγματι, πιστεύω ότι έχουμε περισσότερες πιθανότητες να αποφύγουμε μελλοντικές κρίσεις αν έχουμε ουσιαστικότερη ομοσπονδοποίηση, άρα και περισσότερη αλληλεγγύη αλλά και ανάληψη των ομαδικών ευθυνών από τα κράτη μέλη. Η ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης είναι κάτι το ευκταίο. Ήδη με τη συνθήκη τη Λισσαβόνας οι εξουσίες της Ευρωβουλής έχουν αυξηθεί, με την παράλληλη αύξηση των θεμάτων για τα οποία καλείται να ψηφίσει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι το γεγονός ότι στις επερχόμενες Ευρωεκλογές του Μαΐου 2014 ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα επιλεχθεί από τα κράτη μέλη ανάλογα με την ισορροπία μεταξύ πολιτικών κομμάτων που θα προκύψει από τις εκλογές αυτές. Δηλαδή το κόμμα που θα βγει πρώτο θα έχει τον πρώτο ρόλο στο να προτείνει μια προσωπικότητα που θα γίνει πρόεδρος της Επιτροπής.
