ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε», του Νίκου Γουργιώτη)
Η ώρα της συντήρησης ήρθε για το εκατόν τριάντα έξι χρόνων ξυλόγλυπτο τέμπλο που κοσμεί τον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό των Αγίων Αντωνίων στην Αγιά.
Ήδη τεχνίτες έχουν, εδώ και λίγες ημέρες, πιάσει δουλειά και προσπαθούν να ξαναδώσουν την αρχική του ομορφιά στο κομψοτέχνημα αυτό, η ιστορία του οποίου ξεκινά από το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας το έτος 1873, μόλις οχτώ χρόνια πριν η Αγιά απελευθερωθεί από τον οθωμανικό ζυγό.
Άκρως ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία για το πώς η περιοχή απέκτησε το εν λόγω τέμπλο, δίνει ο αρχιερατικός επίτροπος της Περιφέρειας Αγιάς αρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος Δρόσος, ο οποίος μας είπε «Με την οικονομική συνδρομή πολλών ενοριτών και φίλων, η εκκλησιαστική επιτροπή προσπαθεί να συντηρήσει από φυσικές φθορές του χρόνου το τέμπλο του ναού των Αγίων Αντωνίων. Η επιτακτική ανάγκη συντήρησης αυτού του έργου προκαλεί και τον θαυμασμό της αξίας του ξυλόγλυπτου τέμπλου, του αρχιερατικού θρόνου και του άμβωνος, τα οποία έχουν κατασκευασθεί «εν Κυδωνίαις» από 12ης Φεβρουαρίου 1873 ως το 1877. Αναλυτικότερα, με έγγραφα που μας κοινοποίησε ο κ. Ιωάννης Μανίκας, ο οποίος ως φιλίστωρ ανέσυρε από το συμβολαιογραφείο Σακκά της Αγιάς, γνωρίζουμε πλέον, εντελώς τυχαία, και λίγες εβδομάδες μετά την απόφασή μας να συντηρηθεί το τέμπλο, ότι έχει κατασκευασθεί στο Αϊβαλί.
Σύμφωνα με έγγραφο, λοιπόν, που συνετάχθη στην Αγιά στις 12 Φεβρουαρίου 1873, ο «τέκτον – γλύπτης» Ιωάννης Καλφόπουλος και οι επίτροποι του ναού συμφωνούν επί της κατασκευής του τέμπλου και λοιπών παραρτημάτων έναντι 43.000 γροσίων πληρωτέων εντός δέκα ετών. Αφού ο κατασκευαστής έλαβε ως το 1877 δεκαεπτά χιλιάδες πεντακόσια γρόσια και έπρεπε να λάβει υπόλοιπο επτά δόσεων, ήτοι γρόσια είκοσι πέντε χιλιάδες πεντακόσια, έλαβε το ποσό αυτό προπληρωτέο παρά του «αργυραμοιβού» Γεωργίου Ν. Ραλόπουλου, κατοίκου Κωνσταντινουπόλεως, υπηκόου Οθωμανού, προς τον οποίο παρεχώρησε την από τους ρηθέντας επιτρόπους απαίτησίν του με «παραχωρητήριον» που συνετάχθη «εν Κυδωνίαις» την 8η Δεκεμβρίου του 1877, επιβεβαιωθέντος, μάλιστα, υπό του επισκόπου Εφέσου Κωνσταντίου.
Η εξώφλησις του τέμπλου επληρώθη σε δραχμές την 30ή Αυγούστου του 1882, κι ενώ η Αγιά διένυε τον πρώτο χρόνο της ελευθερίας της από τους Τούρκους. Ενώπιον του συμβολαιογράφου Αγιάς Αλεξάνδρου Ι. Βιέννα, παρουσία των μαρτύρων Μιλτιάδου Ι. Δάλλα, φοιτητού εκείνη την εποχή της Νομικής, και Γεωργίου Δ. Κανατά, κτηματία, κατοίκων Αγιάς, ενεμφανίσθησαν αυτοπροσώπως ο Γεώργιος Ραλόπουλος αφενός και ο Ιωάννης Παπαβησαρρίωνος, ταμίας του Ιερού Ναού Αγίων Αντωνίων, κτηματίας, αφετέρου. Οπότε και τα οφειλόμενα δεκαοχτώμιση χιλιάδες οθωμανικά γρόσια υπολογισθέντα σε δραχμές δύο χιλιάδες εξακόσιες σαράντα πέντε εξόφλησε ολοσχερώς ο ναός των Αγίων Αντωνίων».
Τώρα, όσον αφορά στη συντήρηση, αυτή γίνεται από ομάδα εξειδικευμένων συντηρητών, θα κοστίσει 15.000 ευρώ και υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί σε δύο μήνες. Θα γίνουν απεντόμωση, καθαρισμός, στερεωτικές εργασίες, αντικατάσταση σαθρών τμημάτων και επίστρωση ειδικού βερνικιού στα ξυλόγλυπτα διακοσμητικά τεμάχια του τέμπλου, του αρχιερατικού θρόνου και του άμβωνος, ενώ θα συντηρηθούν και οι εικόνες του τέμπλου.
