Της Χαρίκλειας Βλαχάκη
Φωτ.: Αλέξανδρος Ευθυμιόπουλος
Με μια καινούργια δομή που στοχεύει στην υποστήριξη ενήλικων ατόμων εξαρτημένων από το αλκοόλ, καθώς και εξαρτημένων ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, το ΚΕΘΕΑ Έξοδος λειτουργεί εδώ και ένα περίπου χρόνο το Πολυδύναμο Ψυχοδιαγνωστικό Κέντρο Λάρισας. Το Κέντρο ξεκίνησε τη λειτουργία του πιλοτικά, επιδιώκοντας να καλύψει το τεράστιο κενό που υπάρχει στο κομμάτι της Διπλής Διάγνωσης και μέχρι σήμερα το έχουν επισκεφθεί περισσότερα από 100 άτομα, από όλη τη Θεσσαλία. Στελεχώνεται από εξαμελή διεπιστημονική ομάδα (ψυχίατρο, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς) και παρέχει ολοκληρωμένη φροντίδα τόσο σε εξαρτημένα άτομα όσο και στις οικογένειές τους. Οι υπηρεσίες είναι δωρεάν και χωρίς λίστα αναμονής.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΠΛΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Όπως επισημαίνει ο κ. Επαμεινώνδας Πριναράκης, υπεύθυνος του Ψυχοδιαγνωστικού Κέντρου, ο αριθμός των εξαρτημένων ατόμων τα οποία εμφανίζουν συγχρόνως ένα σοβαρό ψυχικό πρόβλημα, παρουσιάζει σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια, ως αποτέλεσμα και της οικονομικής ύφεσης. Ωστόσο, οι υφιστάμενες δομές όπως διαφαίνεται, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το διττό αυτό ζήτημα, με αποτέλεσμα μια μεγάλη και συνάμα ευάλωτη μερίδα του πληθυσμού να παραμένει αποκλεισμένη από τη θεραπεία. «Ένας χρήστης παράνομων ναρκωτικών ουσιών με παράλληλα ψυχικά προβλήματα όπως κατάθλιψη, διαταραχή προσωπικότητας, ψυχώσεις κ.ά., δεν μπορεί να λάβει βοήθεια από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας εξαιτίας της εξάρτησης του από τα ναρκωτικά, ενώ την ίδια στιγμή η ψυχική διαταραχή που παρουσιάζει τον αποκλείει από τα διάφορα προγράμματα απεξάρτησης. Αντίστοιχα, άτομα που είναι εξαρτημένα από το αλκοόλ, ενώ θεωρητικά θα μπορούσαν να ακολουθήσουν ένα θεραπευτικό πρόγραμμα απεξάρτησης, το γεγονός ότι σε αυτά φιλοξενούνται ως επί το πλείστον χρήστες παράνομων ουσιών, άτομα περιθωριοποιημένα και ενδεχομένως με παραβατική συμπεριφορά- κάτι που δεν συμβαίνει με τα εξαρτημένα από το αλκοόλ άτομα- καθιστά ασύμβατη τη συνύπαρξη τους».
Εδώ ακριβώς έρχεται να συμβάλει το ΚΕΘΕΑ μέσα από τη λειτουργία 7 Διαγνωστικών Κέντρων σε όλη την Ελλάδα, η δράση των οποίων ωστόσο είναι πιλοτική, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ για έναν ακόμη χρόνο. «Το μετά είναι κάτι που μας προβληματίζει έντονα- τονίζει ο κ. Πριναράκης- καθώς από τώρα αναρωτιόμαστε για το που θα παραπέμψουμε αυτούς τους ανθρώπους. Και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να προβληματίσει ευρύτερα τόσο την τοπική κοινωνία όσο και τους αρμόδιους φορείς. Θεωρούμε ότι οι τοπικές αρχές θα πρέπει να κοιτάξουν μακροπρόθεσμα, αναζητώντας πολιτικές λύσεις και αποδοτικές συνεργασίες, για την υποστήριξη και λειτουργία ανάλογων δράσεων. Ιδιαίτερα δε στην εποχή που ζούμε, όπου η απόγνωση και η έλλειψη προοπτικής καθιστά δύσκολη την απεξάρτηση και ακόμη δυσκολότερη την επανένταξη».
Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ
Ένα ποτηράκι για το καλό, ένα τσιπουράκι πριν το φαγητό, λίγο κρασί για να τσουγκρίσουμε, ένα ποτό για να χαλαρώσουμε, να γιορτάσουμε, να ευχηθούμε. Η χρήση αλκοόλ στην Ελλάδα, ήταν και είναι άμεσα συνυφασμένη με την κουλτούρα των Ελλήνων, την κοινωνική ζωή, την παράδοση και τη φιλοξενία. Σε ποιό σημείο όμως σταματά η διασκέδαση και ξεκινά η κατάχρηση; Σύμφωνα με τα στελέχη του Κέντρου το ζήτημα της κατανάλωσης αλκοόλ στην Ελλάδα είναι δισυπόστατο και δυσεπίλυτο καθώς η κοινωνία δεν μπορεί να αντιληφθεί την κατάχρηση ως πρόβλημα. Σε αυτό συνηγορεί το ότι αποτελεί κομμάτι της ελληνικής κουλτούρας, οποιοσδήποτε μπορεί να έχει εύκολη πρόσβαση σε αυτό ενώ στη συλλογική συνείδηση δεν καταγράφεται ως ναρκωτική ουσία. «Κι όμως, τονίζουν εμφατικά, η ζημιά που κάνει το αλκοόλ στον οργανισμό είναι πολύ χειρότερη από πολλών ειδών άλλες ουσίες». Εξίσου δύσκολη είναι και η απεξάρτηση, σωματική και ψυχική. Τα στερητικά από το αλκοόλ είναι πολύ επικίνδυνα και απαιτούν ειδική νοσηλεία και ιατρική παρακολούθηση που μπορεί να διαρκέσει από 15- 20 ήμερες. Στη συνέχεια ακολουθεί το δυσκολότερο κομμάτι που αφορά στην ψυχική απεξάρτηση, καθώς πέρα από την προσωπική δουλειά που κάποιος επιβάλλεται να κάνει εφόσον έχει τελειώσει με τη χρήση, στη φάση της επανένταξης καλείται να ενσωματωθεί εκ νέου σε ένα περιβάλλον «φιλικό» προς το αλκοόλ, σε μια καθημερινότητα στην οποία οι περισσότεροι κάνουν ελεύθερα και ίσως αφειδώς χρήση. Το αλκοόλ πωλείται νόμιμα, διαφημίζεται και αποτελεί σήμα κατατεθέν συγκεκριμένου life style, αντίθετα με τα παράνομα ναρκωτικά που θα πρέπει να ψάξεις για να τα βρεις.
ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΨΥΧΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
Οι υπηρεσίες του κέντρου παρέχονται δωρεάν είτε σε άτομα που αντιμετωπίζουν θέματα κατάχρησης αλκοόλ, είτε σε χρήστες παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών με παράλληλα ψυχικά προβλήματα αλλά και στις οικογένειες τους. Στο κέντρο δεν υπάρχει λίστα αναμονής, στεγάζεται στην οδό Κύπρου 103, (2ος όροφος) λειτουργεί Δευτέρα-Παρασκευή 08:00-16:00, ενώ μια πρώτη επαφή μπορεί να γίνει και τηλεφωνικά στο 2410 254597. Η θεραπευτική προσέγγιση είναι ολιστική, κάτι που σημαίνει πως εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα, αρχικά καταγραφεί το ιατρικό και κοινωνικό ιστορικό των υποστηριζομένων και στη συνέχεια προσφέρεται εξατομικευμένη θεραπεία, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς υγείας όπως το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο. Το εύρος των θεραπευτικών παρεμβάσεων συμπεριλαμβάνει ψυχιατρική εκτίμηση και παρακολούθηση, σύσταση ψυχοφαρμακευτικής αγωγής στο βαθμό που κριθεί αναγκαία, ατομικές και ομαδικές ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες, οικογενειακές θεραπευτικές παρεμβάσεις, στοχευμένη δημιουργική απασχόληση και ψυχοκοινωνική υποστήριξη μέσω εξατομικευμένου θεραπευτικού σχεδιασμού. Εξίσου σημαντική είναι και η δουλειά που γίνεται σε επίπεδο οικογένειας, προσφέροντας ουσιαστική και επιστημονική συμβουλευτική υποστήριξη.
