Του Δημήτρη Βάλλα
Το επιστημονικό της όνομα είναι Steptopelia Decaocto, και ανήκει στην οικογένεια των περιστεριδών. Είναι αυτό το σταχτί πουλί που μοιάζει με περιστέρι και που είναι γνωστότερο σε όλους μας σαν δεκαοχτούρα γιατί αυτή η παράξενη φωνή που βγάζει μοιάζει λες και επαναλαμβάνει συνέχεια τον αριθμό «δεκαοκτώ».
Εδώ και πολλά χρόνια έχει γίνει πια ο μόνιμος σύντροφος μας μέχρι…παρεξηγήσεως, όλες τις εποχές του χρόνου και σχεδόν πάει να μεταβληθεί σε σύμβολο της πόλης.
Οι παλαιότεροι, την ονομάζουν τούρκικο τρυγόνι , όμως, όσο και αν είναι ο καθημερινός μας σύντροφος λίγα γνωρίζουμε γι’ αυτόν.
Πλέον έχει τόσο συνηθίσει τους Λαρισαίους που έχει καταντήσει κάτι σαν γάτα ή σκύλος που δεν διστάζει να …πλησιάσει ακόμα και αγνώστους σε τραπέζια σε πλατείες και πεζοδρόμους και να δοκομάζει ακόμα και τους μεζέδες!!!
Τώρα για το πώς έχει αυξηθεί τόσο η παρουσία της στην πόλη, το μυστήριο μας το ξεδιαλύνουν ηλικιωμένοι κυνηγοί που μας λένε:
«Εκείνα τα χρόνια επιτρεπόταν το κυνήγι της δεκοχτούρας που την κυνηγούσαμε γιατί μάλιστα γινόταν ένα υπέροχο πιλάφι. Τότε το πουλί αυτό δεν εύρισκε να φάει το χειμώνα και μετανάστευε σε θερμότερα μέρη, για να μας έλθει παλι την Άνοιξη. Έπειτα απαγορεύτηκε το κυνήγι της, και αυξήθηκαν οι πληθυσμοί. Παράλληλα αυξήθηκε και ο όγκος σκουπιδιών και οι χωματερές, έτσι οι δεκαοχτούρες δεν χρειαζόταν πια να μεταναστεύουν το χειμώνα, απλά για λίγο μετακινούνταν έξω από την πόλη στα χωράφια, όπου εύρισκαν να φάνε.»
Ένα πουλί με …ιστορία!
Όπως αναφέρει ο Νίκος Καργάκος, κάνοντας μια αναδρομή στην ελληνική παράδοση….
…Η επιστημονική της ονομασία, στα νεολατινικά, είναι Streptopelia decaocto. Η πρώτη λέξη είναι σύνθετο κατασκεύασμα από το στρεπτός ή το στρεπτόν, που ήταν στ’ αρχαία ο δακτύλιος, το κολάρο, και το πέλεια που θα πει περιστέρι στα αρχαία, λοιπόν περιστέρι με κολάρο, όπως άλλωστε είναι και η αγγλική ονομασία της δεκοχτούρας, collared dove. Το όνομα Streptopelia decaocto δεν το έδωσε κάποιος Έλληνας, αλλά ο Ούγγρος φυσιοδίφης Ίμρε Φριβάλντσκι, που ταξίδεψε στην Οθωμανική αυτοκρατορία και περιέγραψε τα πουλιά της περιοχής.
Επειδή λοιπόν στην Ευρώπη έφτασε από την Τουρκία, λογικά οι Γάλλοι το είπαν tourterelle turque, τούρκικο τρυγόνι, ενώ οι Γερμανοί Türkentaube, τουρκοπερίστερο. Στα ουγγαρέζικα λέγεται Balkani gerle, βαλκανικό περιστέρι -αλλά γιατί ο Φριβάλντσκι το ονόμασε Streptopelia decaocto. Την ομοιότητα της φωνής του με το δεκαοχτώ την αντιλαμβάνονται μόνο οι ελληνόφωνοι και μάλλον ο Ούγγρος ερευνητής ελληνικά δεν ήξερε. Βέβαια, αφού συνάντησε στη Μικρασία το πουλί μπορεί ο πληροφορητής του να ήταν Έλληνας και να του επισήμανε την ομοιότητα.»
Η λαογραφία
Ζωντανή όμως είναι και η παρουσία της στη λαογραφία και από ότι κατάφερε και διέσωσε ο Ν. Πολίτης αναφέρουμε:
- Ήταν ένα ορφανό κορίτσι και είχε κακή μητριά. Μια φορά που εζύμωσαν, την έστειλε να πάει το ψωμί στο φούρνο. Ήταν δεκαοχτώ καρβέλια. Όταν ψήθηκαν και τα ‘φερε το κορίτσι από το φούρνο, η μητριά της την αδικόβαλε πως έφαγε ένα καρβέλι, γιατί ήσαν δεκαεννιά και έφερε δεκαοχτώ. Το καημένο το κορίτσι έλεγε πως δεκαοχτώ ήσαν τα ψωμιά, εκείνη η σκύλα τίποτα, και της έκανε χίλια δυο μαρτύρια για το καρβέλι που έχασε τάχατες. Από το μεγάλο της κακό, παρακαλέστηκε το κορίτσι στο Θεό να τη γλιτώσει, και ο Θεός την έκαμε δεκοχτούρα. Γι1 αυτό κράζει πάντα «Δεκοχτώ!» — τάχα πως τα ψωμιά ήσαν δεκαοχτώ κι όχι δεκαεννιά…
- Ήταν μια φορά δυο συννυφάδες, είχαν και την πεθερά τους. Μια ημέρα η μια συννυφάδα ζύμωσε είκοσι καρβέλια ψωμί, και όταν έγινε, άναψε το φούρνο, τον έκαψε καλά, και έριξε το ψωμί. Όταν εψήθη και το ‘βγανε από το φούρνο, επήρε κρυφά δυο καρβέλια και τα ‘δωσε τ’ αγαπητικού της. Με ολίγη ώρα, τ’ αναζητήσανε η πεθερά και η άλλη συννυφάδα, που λείπανε. Τη ρωτάνε: «Τι έγινε το ψωμί; Λείπουν δυο καρβέλια. Ήσαν είκοσι, και τώρα είναι δεκαοχτώ». «Δεκαοχτώ ήσανε» έλεγε κείνη, «όχι είκοσι!»
Έτσι η πεθερά της θύμωσε και την καταταράσθηκε , και έγινε πουλί πετούμενο και φωνάζει ως τα σήμερα: «Δεκαοχτώ, δεκοχτώ, δεκοχτώ!» Εξαιτίας τούτου τη λένε και δεκοχτούρα…»
Ενδιαφέροντα όλα αυτά και ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τον φτερωτό μας φίλο με τον οποίο συμβιώνουμε. Όσο για τα υπόλοιπα , όπως θα δείτε και στις φωτο ήρθε προσκεκλημένος στο τραπέζι και άρχισε να δοκιμάζει τους μεζέδες!.
Έτσι, αν καμιά μέρα σας χτυπήσει με το ράμφος το τζάμι, ανοίξτε του το παράθυρο και καλοδεχτείτε τον , ίσως να θέλει κάτι να σας διηγηθεί…
