ΦΑΡΣΑΛΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Αχ. Μπακαλέξη
Η ΙΕ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και η 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Α’/βάθμιας και Β’/βάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Λάρισας και τους «Ενεργούς Πολίτες» Φαρσάλων διοργάνωσαν την περασμένη Κυριακή το πρωί έναν αρχαιολογικό περίπατο με θέμα την Ιστορία και τα μνημεία της πόλης των Φαρσάλων.
Τόπος συνάντησης και εκκίνησης του αρχαιολογικού περιπάτου ήταν η δυτικής είσοδος του βουνού που οδηγεί μέσα από το πευκόφυτο δάσος στην κορυφή του υψώματος, όπου βρίσκεται η αρχαία και βυζαντινή ακρόπολη του κάστρου των Φαρσάλων.
Στο κάλεσμα αυτό ανταποκρίθηκε πολύς κόσμος, στον οποίο δόθηκε η ευκαιρία και η δυνατότητα να γνωρίσει με λεπτομέρεια και επιστημονική αξιοπιστία, από τους πλέον αρμόδιους και εξειδικευμένους επιστήμονες της αρχαιολογικής υπηρεσίας Λάρισας, την ιστορία και εξέλιξη της πόλης στα βάθη των αιώνων.
Οι αρχαιολόγοι κ. Άννα Γιαλούρη, κ. Στέλλα Κατακούτα και ο υπεύθυνος αρχαιολόγος των ανασκαφών στην ακρόπολη της πόλης κ. Γ. Βήτος μίλησαν για την ιστορία και τα μνημεία της πόλης των Φαρσάλων (Τείχος, Ακρόπολη, θολωτός τάφος), αναφέροντας ότι τα Φάρσαλα είναι μια πόλη με διαχρονική κατοίκηση και ιστορία και μια ονομασία αναλλοίωτη στο πέρασμα των αιώνων. Το τείχος της αρχαίας πόλης βρίσκεται στο λόφο της Αγίας Παρασκευής και στην περιοχή Κατράνα, ενώ επί της οδού Λαμίας σώζεται ο θολωτός τάφος σε τύμβο με πολυγωνικό περίβολο. Η κατασκευή του χρονολογείται στον ύστερο 6ο και με αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα και συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Η Ακρόπολη καταλαμβάνει την κορυφή του υψώματος Προφήτη Ηλία και αποτελείται από δύο πεπλατυσμένα εξάρματα με ένα στενό διάσελο ανάμεσά τους. Η πρόσβαση σ’ αυτή γινόταν διαχρονικά από δύο πύλες, τοποθετημένες στο στενό διάσελο μια στη βόρεια πλευρά της οχύρωσης και μια στη νότια. Από αυτές, η βόρεια εξασφάλιζε την επικοινωνία με την πόλη, ενώ η νότια οδηγούσε απευθείας εξωτερικά αυτής. Η πρώτη φάση τείχισης της πόλης ανάγεται στα μυκηναϊκά χρόνια, στη συνέχεια οι Μακεδόνες ανακαίνιζαν εκ βάθρων την οχύρωση, ενώ κατά τη βυζαντινή περίοδο ανακατασκευάζεται η σωζόμενη αρχαία οχύρωση και κτίζονται πάνω της νέα τείχη (αποδίδονται στον Ιουστινιανό). Τα τείχη επισκευάζονται και μετά την υστεροβυζαντινή περίοδο ενώ με την έλευση των Τούρκων η Ακρόπολη αρχίζει και ερημώνει. Κάποιες στρατιωτικές ενέργειες έλαβαν χώρα στην Ακρόπολη είτε λίγο πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, είτε στο πλαίσιο του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου η Ακρόπολη χρησιμοποιήθηκε και πάλι ως ασφαλές καταφύγιο σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων, αλλά και από κάλυκες που βρέθηκαν στο χώρο με χρονολογία 1940-1941.
