Του Κ. Γκιάστα
Φωτ.: Β. Ντάμπλης
Όταν περπατάει κοιτάει πάντα χαμηλά, χωρίς όμως να τον απασχολεί κάτι. Σαν κάτι να ψάχνει. Στις γωνίες ρίχνει μια διακριτική ματιά στα σκουπίδια. Τα ξεχασμένα μπαούλα τον μαγνητίζουν από μακριά. Τα σφραγισμένα και σκονισμένα παλιά κουτιά σε κάποιο ξεχασμένο υπόγειο είναι η καλύτερή του.
Ο Θανάσης Κατσίκας είναι ένας συλλέκτης μοναδικών... θησαυρών.
Κρατάει στα χέρια του ένα πακέτο τσιγάρα Ματσάγγου από τον Βόλο και χωρίς να το έχει ανοίξει το θεωρεί πραγματική απόλαυση. Διαβάζει με λαχτάρα τα νέα της εφημερίδας «Άστυ» από το 1890 άσχετα αν τα έχει μάθει απ’ έξω. Κρατάει στο ένα χέρι του ένα διαβατήριο του 1935 και στο άλλο το πρώτο τσαντάκι πρώτης θέσης της Ολυμπιακής Αεροπορίας και «ταξιδεύει».
Χάρτες, γκραβούρες, καρτ - ποστάλ, σπίρτα θεματικής έκδοσης και φυσικά όπως κάθε γνήσιος συλλέκτης που σέβεται τον εαυτό του νομίσματα, χαρτονομίσματα, γραμματόσημα. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τα αντικείμενα λαϊκής τέχνης από τους περασμένους αιώνες τότε το σπίτι του 47χρονου Λαρισαίου μεταμορφώνεται σε ένα πραγματικό... μουσείο.
«Εμείς θεωρούμε πως είμαστε οι φύλακες άγγελοι του πολιτισμού και της τέχνης», λέει κάνοντας ταυτόχρονα μια θεαματική αέρινη κίνηση του δεξιού του χεριού, θέλοντας να με «θαμπώσει» αποκαλύπτοντας έτσι μέρος της συλλογής του.
Καθισμένος σε μια πολυθρόνα -έργο τέχνης άρχισα να χαζεύω κάθε λογής αντικείμενο έχοντας για μουσική υπόκρουση την περιγραφή του:
«...Μαζεύω από πάρα πολύ μικρή ηλικία. Εδώ και 27 ολόκληρα χρόνια. Ξεκίνησα από παλιά αντικείμενα που έβρισκα σε πολύ νεαρή ηλικία. Από εκεί κατάλαβα πως μου είναι όλα ερωτεύσιμα. Ήθελα να τα καθαρίζω και να τα έχω στην κατοχή μου.
...Το πρώτο αντικείμενο ήταν ένα τεράστιο κλειδί από αυτά που βλέπαμε σε μοναστήρια.
...Αυτή τη στιγμή είμαι πλήρης σε γραμματόσημα. Νομίσματα από την εποχή του Καποδίστρια μέχρι σήμερα. Έχω πολλές γκραβούρες, χαρακτικά πάσης φύσεως, χαλκογραφίες, τσιγκογραφίες, πολλά βιβλία από τον 18ο αιώνα και πάσης φύσεως αντικείμενα.
...Έχω σπιρτόκουτα του ελληνικού μονοπωλίου που έβγαιναν σε θεματικές σειρές των δέκα τεμαχίων για παράδειγμα με την Πυροσβεστική, τις Ενοπλες Δυνάμεις, μια Ολυμπιάδα, με τον Καραγκιόζη, με λουλούδια.
...Διαθέτω πολύ υλικό, ό,τι έχει σχέση με την πόλη της Λάρισας, παλιές φωτογραφίες, παλιά χαρακτικά, παλιά βιβλία. Σε προσωπικό επίπεδο ξημεροβραδιάζομαι με αυτά».
ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ, ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΚΑΙ ΨΑΞΙΜΟ ΠΑΝΤΟΥ
Ένα εύλογο ερώτημα, για το πού βρίσκουν τα αντικείμενά τους έφερε ένα νέο κύκλο περιγραφής:
«...Συνήθως οι ανταλλαγές γίνονται μεταξύ άλλων συλλεκτών. Εγώ πλέον το κάνω για τα παιδιά μου μετά από τόσα χρόνια. Επενδύω στη συλλογή.
...Με το ίντερνετ δεν ασχολούμαστε καθόλου. Το νόμισμα, το χαρτονόμισμα, το γραμματόσημο πρέπει να το πιάσεις, να το δεις για να πιστοποιήσεις τη γνησιότητα. Για παράδειγμα αν λείπει ένα δοντάκι από ένα γραμματόσημο τότε αυτόματα χάνει και αρκετή από την αξία του.
...Τυχαία έχω βρει άπειρα στα σκουπίδια. Φαντάσου βρήκα ένα μπαούλο στους Εξι Δρόμους στα σκουπίδια. Το παίρνω, το φέρνω στο σπίτι και μέσα έχει όλο βιβλία. Το ένα βιβλίο ήταν γραμμένο στη διάλεκτο «γκίλτι». Μια διάλεκτος που γεννήθηκε μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί.
...Βρίσκεις τρομερά πράγματα στα σκουπίδια. Κοιτάω πάντα κάτω και στα σκουπίδια. Είναι τρόπος ζωής».
*Ο Θανάσης Κατσίκας σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Βουκουρέστι, ακολούθησε εργασία σειράς ετών σε γκαλερί της Γαλλίας αλλά και στην Αθήνα όταν αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα και να ασχοληθεί με το έπιπλο. Πριν από 7 χρόνια βρέθηκε στο νοσοκομείο για κάποιο μέλος της οικογένειάς του και εκεί γνώρισε τον Δημήτρη Μπαλούση. Από τότε μέχρι σήμερα τον έχει μετατρέψει σε έναν επίσης παθιασμένο συλλέκτη. «Όταν πιάνεις έναν «Καποδίστρια» (σ.σ. χαρτονόμισμα) στα χέρια σου είναι σπουδαίο. Το έχουν πιάσει οπλαρχηγοί. Αν δεν τα μαζεύαμε θα είχαν χαθεί πολλά κομμάτια.
Έχουμε όλα τα νομίσματα. Είναι η ιστορία της Ελλάδας μέσα από τα νομίσματα» μας λέει με τη σειρά του ο Δημήτρης και συνεχίζει: «Εγώ ξεκίνησα από ένα τριαντάδραχμο του 1963 που βρήκα από τον πατέρα μου».
ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙ ΓΕΜΑΤΟ ΙΣΤΟΡΙΑ
Όση ώρα μιλάει ετοιμάζει το τραπέζι. Όχι με φαγητό αλλά με αντικείμενα που θα μας... χορτάσουν ιστορία. «Λίγα επιλεκτικά βάζω για τις ανάγκες της φωτογράφισης» τονίζει και διακρίνονται εκτός από όλα τα νομίσματα και χαρτονομίσματα της Ελλάδας, μια Εφημερίδα «Άστυ» του 1892 έγχρωμη, το
1ο τσαντάκι της Ολυμπιακής Αεροπορίας 1ης θέσης όλα μέσα με μάσκα ύπνου, άρωμα, κάλτσες, το ελληνικό σαπούνι «Ερμής», ένα διαβατήριο του 1935, ένα πακέτο ελληνικά τσιγάρα Ματσάγγου πριν από τον δεύτερο παγκόσμιο, ένα ζευγάρι κιάλια του κάπτεν υποβρυχίου των Ναζί, διακριτικά Τροχαίας από το 1908, ένας χάρτης της Θεσσαλίας του 1923. «Όλα αχρησιμοποίητα, σαν καινούρια. Έτσι αναβαθμίζεται μια συλλογή» τονίζει.
Βγαίνοντας έχω την αίσθηση πως μόλις βγήκα από μια μηχανή του χρόνου με τη θορυβώδη εξάτμιση ενός δίκυκλου να με επαναφέρει στο πεζό 2014. Με σφιγμένα και κλειστά μάτια περιμένοντας να τελειώσει ο ενοχλητικός ήχος ακούω τον Θανάση Κατσίκα να φωνάζει για αποχαιρετισμό: «Τα παιδιά αντί να παίρνουν μόνο τέτοια ερεθίσματα από μηχανάκια θα ήταν όμορφο να ασχολούνταν έστω και λίγο με τέτοιου είδους χόμπι. Είναι ένα χόμπι στο οποίο δουλεύουν όλα. Η αφή, το μυαλό, η σκέψη. Αν μπορείς να παντρέψεις και το συναισθηματικό κομμάτι τότε το αποτέλεσμα γίνεται μοναδικό».
Και για τον Θανάση Κατσίκα η συλλογή έγινε τρόπος ζωής...
