ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε»)
Του Κώστα Τσόλα
«Πόσο σκληρό είναι να γκρεμίζονται τα όνειρά σου σαν χάρτινος πύργος και να είσαι ανήμπορος να αντιδράσεις; Να γίνεσαι μοιρολάτρης! Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 1943. Μοιραία μέρα. Σε αυτόν εδώ τον τόπο η μοίρα γκρέμισε τα όνειρα των αθώων Δομενικιωτών. Και εμείς εδώ σήμερα τους αποδίδουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής, συνεχίζοντας την υπόσχεσή μας ότι θα είμαστε άξιοι συνεχιστές της θυσίας τους». Με αυτές τις λίγες λέξεις, στο Καυκάκι, τον τόπο της εκτέλεσης, η κ. Γεωργία Λιάκου – Καρέλα μετέφερε στη σημερινή πραγματικότητα τη θυσία αθώων ανθρώπων από το Δομένικο και τα γύρω χωριά. Μια θυσία η οποία μένει ανεξίτηλη όσες δεκαετίες και αν περάσουν, όσες καθυστερημένες συγγνώμες και αν ζητηθούν εκ μέρους των υπαιτίων εκείνης της σφαγής.
Χθες στο Καυκάκι Δαμασίου οι αρχές του τόπου και της χώρας γενικότερα, ο λαός της περιοχής, για άλλη μια φορά αποτίσανε φόρο τιμής στους αθώους πολίτες τους οποίους τα ιταλικά στρατεύματα Κατοχής εκτέλεσαν χωρίς κανέναν λόγο και αιτία.
Στις 11 το πρωί προεξάρχοντος του σεβασμιότατου μητροπολίτη Ελασσόνος κ. Βασιλείου τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση
Αμέσως μετά στην ομιλία της η κ. Λιάκου αναφέρθηκε στις συγκλονιστικές στιγμές πριν την εκτέλεση, αλλά και τις σκηνές που διαδραματίστηκαν μετά από αυτή: «Ήταν μεσημέρι, όταν ήρθε το μήνυμα. «Συμπλοκή Ιταλών». Ιταλικό αεροπλάνο διαγράφει αλλεπάλληλους κύκλους στον αέρα, εντοπίζει τη θέση των ανταρτών και πυροβολεί. Οι αντάρτες με έναν βαριά τραυματία σώζονται καταφεύγοντας στον Αϊ Λιά.
Αθώοι και ανυποψίαστοι οι χωριανοί το απόγευμα γυρίζοντας από τη δουλειά τους σωριάζονται κάτω από τα δολοφονικά βόλια των δημίων τους. Πού να φανταστούν οι άμοιροι ότι ήταν το τελευταίο τους μεροκάματο και ότι τα ζώα τους θα πουλιούνταν την άλλη μέρα στην αγορά της Λάρισας;
Το χωριό γρήγορα κυκλώθηκε από παντού. Οι χωρικοί άρχισαν να θορυβούνται. Φόβος και ανησυχία παντού. Μερικοί διαφεύγουν από αφρούρητα σημεία. Οι Ιταλοί τους συγκεντρώνουν έξω από το χωριό και στο σπίτι του Αθανασίου Ψύρρα τους χωρίζουν. Τα γυναικόπαιδα καταφεύγουν στο γειτονικό Αμούρι και σώζονται. Οι άνδρες οδηγούνται ως αιχμάλωτοι προς τη Λάρισα. Το μαρτύριο των μελλοθάνατων αρχίζει. Στη θέση Μαυρίτσα εκτελούνται οι αδελφοί Ζάγκα. Οι νεκροί φτάνουν περίπου τους είκοσι. Το Δομένικο τυλίγεται στις φλόγες. Ζώα φώναζαν, σκυλιά ούρλιαζαν, καπνοί, φλόγες και ουρλιαχτά, μια σωστή κόλαση. Οι βάρβαροι στη θέση «Καυκάκι» κοντά στο Δαμάσι σταματούν, έχοντας λάβει την εντολή «να εκτελεστούν όλοι, μην μείνει κανένας».
Η σατανική τους ευχαρίστηση γίνεται μεγάλη. Η φρικτή υποψία των Δομενικιωτών, γίνεται τώρα τραγική πραγματικότητα. Μα οι Ιταλοί δεν τους αφήνουν να σκεφτούν πολύ, τους εκτελούν. Μέσα στη σκοτεινιασμένη και ζοφερή χειμωνιάτικη νύχτα ένα τερατούργημα γίνεται και ικανοποιεί την πωρωμένη, εγκληματική ψυχή των Ιταλών.
Το χορταριασμένο υγρό χώμα βάφεται από το αίμα των αθώων Δομενικιωτών. Οι σφαίρες σώζουν τον Ευάγγελο Ντάσιο. Χωρίς να τον πάρουν, πέφτει και κάνει τον νεκρό. Σκεπάζεται από τα πτώματα των συγχωριανών του. Ο Πέτρος Κίατος ρίχνοντας κάτω τον Ιταλό φρουρό το βάζει στα πόδια και σώζεται. Με παρόμοιο τρόπο σώθηκαν και οι: Κιάτος Γεώργιος, Κυπαρίσσης Χρήστος, Βασίλειος Ζάγκας και Δισακόπουλος Σωτήρης. Έζησαν και διηγήθηκαν σε εμάς του νεότερους τη θηριωδία των Ιταλών του Μουσολίνι.
Το δράμα κορυφώνεται στο Αμούρι. Το πρωί της 17ης Φεβρουαρίου οι γυναίκες μαθαίνουν το θλιβερό μαντάτο. Κατευθύνονται στο Καυκάκι. Τα αγαπημένα τους πρόσωπα ήταν νεκρά. Έπλεαν μέσα σε ένα λουτρό αίματος. Σπάραζε η καρδιά τους. Τους έθαψαν ομαδικά με τη βοήθεια κατοίκων του Δαμασίου, χωρίς τιμές και μοιρολόγια, πριν προλάβουν να γίνουν ολοκληρωτική τροφή των όρνιων».
Η κ. Λιάκου αναφέρθηκε στον διευθυντή Υποδιευθύνσεως Χωροφυλακής μοίραρχο Νικόλαο Μπαμπάνη του οποίου η θηριωδία των Ιταλών προκάλεσε τόση αγανάκτηση και τέτοια εξέγερση, που με τηλεγραφήματά του έστειλε έγγραφα διαμαρτυρίας στους Ιταλούς. Ο επίτιμος δημότης του Δομένικου αείμνηστος Νικόλαος Μπάμπαλης, στάθηκε από την πρώτη στιγμή κοντά στους Δομενικιώτες. Ήταν ο ήρωας των ηρώων. Αγωνίστηκε με θάρρος και αποφασιστικότητα. Συνελήφθη, βασανίστηκε, πέρασε στρατοδικείο, καταδικάστηκε σε θάνατο χωρίς να εκτελεστεί η ποινή του. Παρέμεινε φυλακισμένος και εξορίστηκε στην Ιταλία μέχρι που απελευθερώθηκε.
Σήμερα στους νεότερους, του απόγονους των εκτελεσθέντων υπάρχει μία ικανοποίηση, ότι μετά από προσπάθειες η Πολιτεία αναγνώρισε το Δομένικο ως Μαρτυρική Κοινότητα,ενώ παράλληλα κατατέθηκε μήνυση εναντίων των Ιταλών για το ολοκαύτωμα. Χύθηκε έτσι στην ψυχή τους μια ανακούφιση και βάλσαμο παρηγοριάς. Γιατί οι ήρωες αυτοί που με την ψυχή τους έγιναν σύμβολα εθνικά ήταν δικοί τους. Γιατί ήταν πατέρες και αδερφοί.
Ακολούθησε προσκλητήριο νεκρών, ενός λεπτού σιγή και ο Εθνικός Ύμνος από τη Φιλαρμονική του Δήμου Ελασσόνας.
Στο Δομένικο, ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στην προτομή του Νικολάου Μπάμπαλη. Στη συνέχεια έγιναν βραβεύσεις για τις τρεις καλύτερες εκθέσεις σε μαθητές και μαθήτριες της Β’ Γυμνασίου – Λυκείου Δομένικου με θέμα: «Το Ολοκαύτωμα του Δομένικου», καθώς και απονομή βραβείων «Νικολάου Μπάμπαλη» σε αριστούχους μαθητές και μαθήτριες Γυμνασίου – Λυκείου Δομένικου για τη σχολική χρονιά από τον Δήμο Ποταμιάς, την οικογένεια Μπάμπαλη και από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Περιφέρειας Θεσσαλίας. Τέλος ακολούθησε μουσικό αφιέρωμα από τη χορωδία του Δήμου Ελασσόνας.
Στη χθεσινή επιμνημόσυνη δέηση κατέθεσαν στεφάνι ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Δημ. Γελαλής, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός, η αντιπεριφερειάρχης κ. Μαρία Μαμάρα, ο δήμαρχος Ελασσόνας κ. Γιώργος Πασχόλοπουλος, εκ μέρους του Αρχηγού ΓΕΣ ο συνταγματάρχης Λάμπρος Σταμάτης, του Αρχηγού ΓΕΑ ο σμήναρχος Πέτρος Μασβούλας, από την Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλίας, κ. Αγάπιος Χαρακόπουλος Αστυνόμος Α΄, από την Π.Υ. Ελασσόνας ο υποδιοικητής κ. Δ. Τσιβής. Στεφάνι κατέθεσε επίσης η οικογένεια του Νικόλαου Μπάμπαλη, ο πρόεδρος της μαρτυρικής κοινότητας Δομένικου κ. Β. Τσικούρας, του Αμουρίου κ. Κ. Μπέλλος, εκπρόσωπος των Μαρτυρικών Πόλεων Ελλάδος, πρόεδροι τοπικών κοινοτήτων, μαθητές και εκπρόσωποι φορέων από το Δομένικο και την ευρύτερη περιοχή. Παρευρέθηκαν επίσης μεταξύ άλλων ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Θανάσης Παιδής, οι αντιδήμαρχοι του Δήμου Ελασσόνας κ. Ιωάννης Δραγατσίκης, Φώτης Τζιόκας, Νίκος Γάτσας, και Μιλτ. Βαρσάμης, οι πρόεδροι ΚΕΔΕ κ. Χάρης Γκουντούρας και Κοινωνικής Προστασίας κ. Κ. Κορακίδης, ο νυν και πρώην αντιδήμαρχοι Τυρνάβου κ. Βαγγέλης Μουσιάρης και Αντώνης Κυπαρίσης, οι δημοτικοί σύμβουλοι Ελασσόνας κ. Γιάννης Σαπουνάς, Στέλιος Στούπας και Κ. Καραγιάννης, εκπρόσωπος του ΚΚΕ Ελασσόνας. Οι υποψήφιοι δήμαρχοι Ελασσόνας κ. Νίκος Ευαγγέλου και Ηρ. Λιόλιος κ.ά.
Τον άρτιο συντονισμό των εκδηλώσεων είχε ο δημοτικός υπάλληλος του Δήμου Ελασσόνας κ. Απόστολος Παπαθανασίου.
