Η Κύπρος είναι πεδίο μάχης

* Ο Σοβιετικός πρέσβης ξεκάθαρα υπέρ Τουρκίας * Εγκληματικά ανόητη η συμπεριφορά Μακάριου * Εχουν κομμουνιστικό υπόβαθρο Κληρίδης - Παπαδόπουλος

Η Αμερική στηρίζει τις προτάσεις διατήρησης της ειρήνης στην Κύπρο με διαμεσολάβηση.

Ο Μακάριος χωρίς δισταγμούς. Η επιρροή της Ελλάδας στον Μακάριο μικρή κατά τον Αμερικανό πρέσβη. Ο Σοβιετικός πρέσβης ξεκάθαρα υπέρ της Τουρκίας. Το Φως που ρίχνει στην Ιστορία ο αποχαρακτηρισμός των αρχείων του Λευκού Οίκου την περίοδο 1964, όπως αναλύθηκαν από το στρατηγικό βλέμμα του δρ. Ν. Λυγερού, phd.
Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Τουρκία στην Αμερικανική Κυβέρνηση
Άγκυρα, 11 Φεβρουαρίου 1964,
6 μ.μ.
1017. {...} Και στις δύο περιπτώσεις, εξήγησα το ενδιαφέρον μας για το πρόβλημα της Κύπρου, την ανησυχία μας για τους κινδύνους της και την υποστήριξή μας στις προτάσεις διατήρησης της ειρήνης-διαμεσολάβησης. {...} Συζήτησα, επίσης, την αναφορά ότι ο Μακάριος σχεδιάζει να προσφύγει στον ΟΗΕ μετά το τέλος των ελληνικών εκλογών και να αναζητήσει ψήφισμα με προειδοποίηση κατά της επιθετικότητας ή της παρέμβασης στην ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου. {...} Ο Erkin ρώτησε για την ελληνική θέση. Είπα ότι υποστήριζαν το σχέδιο διατήρησης της ειρήνης, αλλά μου είχαν πει ότι είχαν μικρή επιρροή στον Μακάριο. {...} Ρώτησε αν σκοπεύαμε να απαντήσουμε στο σοβιετικό υπόμνημα.  {...} Ο Erkin σχολίασε ότι η Τουρκία θα είχε κάτι να πει σχετικά με το υπόμνημα και αναφέρθηκε σε άρθρα του TASS που επέκριναν τη θέση της Τουρκίας, τα οποία είπε ότι ήταν ιδιαίτερα ενοχλητικά επειδή ο Σοβιετικός πρέσβης είχε υποσχεθεί ότι η κυβέρνησή του θα υποστήριζε την Τουρκία. Τόσο ο Inonu όσο και ο Erkin παρατήρησαν ότι η τουρκική κοινότητα στην Κύπρο χειροτέρευε παρά να καλυτερεύει, οι «σφαγές» συνεχίζονται ακόμη. Όσο καθυστερούσε η διεθνής δύναμη, η κατάσταση θα χειροτέρευε, επειδή ο Μακάριος και οι συνεργάτες τους δεν έχουν δισταγμούς. Ο Inonu πρόσθεσε πως οι Τούρκοι δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη στην εγγύηση που επιβάλλεται αποκλειστικά από τους Βρετανούς, αν και οι Βρετανοί έχουν αρκετά στρατεύματα στο νησί για τον σκοπό τους. {...}
Hare
 Η Κύπρος είναι πεδίο μάχης. Ο ρυθμός των συγκρούσεων αυξάνεται, μια τέτοια συμπεριφορά από τον Μακάριο είναι εγκληματικά ανόητη. Ο Βρετανός ύπατος αρμοστής και ο Αμερικανός πρέσβης στην Κύπρο ταρακουνούν τον Μακάριο.  Υπάρχει πιθανότητα αποτροπής  ενός ελληνοτουρκικού πολέμου;
Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Κύπρο προς την Αμερικανική Κυβέρνηση.
Λευκωσία, 13 Φεβρουαρίου 1964, 1:45 π.μ.
732. {...}
1. Τις τελευταίες ημέρες καταφέραμε να ξεκαθαρίσουμε τις προτάσεις μας για την Κύπρο με τη βρετανική, την ελληνική και την τουρκική κυβέρνηση. {...}
2. {...}
3. Ενώ συναντιόμασταν, γίνονταν μάχες σε διάφορα σημεία του νησιού με αρκετούς νεκρούς και τραυματίες, Έλληνες και Τούρκους. {...}  Η Κύπρος είναι πεδίο μάχης. {...}
4. {...} Ο Μακάριος φαινόταν πρόθυμος να εξετάσει την πρότασή μας. Σήμερα το απόγευμα το ψυχωτικό στοιχείο στο κυπριακό δράμα αναδείχθηκε πλήρως και η ατμόσφαιρα κρύωσε.
5. {...}
6. Δεδομένου του γεγονότος ότι το ποσοστό των δολοφονιών αυξάνεται σταθερά και ότι ο ρυθμός των συγκρούσεων αυξάνεται, μια τέτοια συμπεριφορά από τον Μακάριο είναι εγκληματικά ανόητη.
7. Εν όψει αυτού, ο Βρετανός ύπατος αρμοστής κι εγώ μιλήσαμε στον Μακάριο και στους εξτρεμιστές υπουργούς του με τρόπο που δεν ήταν εξοικειωμένος με τον διπλωματικό λόγο. {...}
8. {...}
9. Νομίζω ταρακουνήσαμε τον Αρχιεπίσκοπο. Ακόμη και τα γένια του έμοιαζαν χλωμά. {...} Οι δύο υπουργοί που οδήγησαν τη συζήτηση από την κυπριακή πλευρά -ο Κληρίδης και ο Παπαδόπουλος- είναι φανατικοί και ξεπερνούν τα όρια. {...} Και οι δύο έχουν επίσης κάποιο κομμουνιστικό χρωματισμό στο υπόβαθρό τους.
10. {...} Αν ο Αρχιεπίσκοπος είναι τόσο φοβισμένος όσο νομίζω ότι είναι, ίσως μπορέσουμε να σώσουμε κάτι αύριο το πρωί. {...}
11. {...} Ή μήπως θέλει να περάσει τα ζητήματα στα Ηνωμένα Έθνη με την ελπίδα να προσελκύσει αρκετή υποστήριξη από το σοβιετικό μπλοκ και την αφροασιατική υποστήριξη για να φέρει σε δύσκολη θέση τους Τούρκους ενώ το νησί συνεχίζει να καταρρέει;
12. Από απόψε η Κύπρος βρίσκεται πολύ κοντά στην εμφύλια διάλυση. {...} Μια μάχη έγινε σήμερα σε μια πόλη που μέχρι τώρα ήταν ήσυχη. Γύρω στους 5.000 Τούρκους είναι περικυκλωμένοι. Υπήρξαν θύματα και από τις δύο πλευρές. Ο ρυθμός επιταχύνεται και ένα γενικό λουτρό αίματος επικρέμαται σχεδόν πάνω από τον ορίζοντα.
13. {...}
16. {...} Από τις συνομιλίες μου στην Άγκυρα είμαι πεπεισμένος ότι αν ο Μακάριος είναι αρκετά ανόητος για να πάει στο Συμβούλιο Ασφαλείας και να προσπαθήσει για ένα ψήφισμα με σκοπό να εμποδίσει τους Τούρκους να ασκήσουν τα δικαιώματά τους επέμβασης, χωρίς πρώτα να ασχοληθεί με την εσωτερική κατάσταση μέσω της οργάνωσης μιας διεθνούς δύναμης, είναι πιθανό να πυροδοτήσει μια αποφασιστική τουρκική αντίδραση. Οι Τούρκοι μπορεί να κινηθούν και οι Έλληνες θα απαντήσουν.
17. {...}
18. Μια πιθανότητα αποτροπής ενός ελληνοτουρκικού πολέμου είναι να πειστούν και οι δύο κυβερνήσεις να ασκήσουν τα δικαιώματα μονομερούς επέμβασης που τους παραχωρήθηκαν βάσει των Συνθηκών Εγγύησης του 1960 και να εισέλθουν στην Κύπρο ειρηνικά και μαζί για να σταματήσουν την καταστροφή της ελληνικής και της τουρκικής κοινότητας. Αυτό προφανώς δε θα ήταν εφικτό παρά μόνο μετά τις ελληνικές εκλογές που θα γίνουν την Κυριακή.
19. {...}
Wilkins
Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία των αγγλικών κειμένων αναδημοσιευμένων στο site https://lygeros.org/.
Πηγή: https://lygeros.org/92130-gr/,  https://lygeros.org/92131-gr/.