Οικοχωριό για πρώην χρήστες στη Λάρισα

*Η 55χρονη Λαρισαία Αλεξάνδρα Γκουράβα και η Ελευθερία Γεωργίου φοιτήτριες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας σχεδίασαν το «Eco Village» δίπλα στην Αβερώφειο

Της Νατάσας Πολυγένη
Το 2019 έδωσε μια υπόσχεση στον εαυτό της και την οικογένειά της και την τήρησε μέχρι κεραίας.

Η τότε 50χρονη γραφίστρια-διακοσμήτρια Αλέξανδρα Γκουράβα εισήχθη δεύτερη σε σειρά στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής Βόλου στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και η «Ε» είχε γράψει για εκείνη και το όνειρό της. Σήμερα ευτυχισμένη που εκπλήρωσε ένα όνειρο ζωής, κλείνει το κύκλο της με μια διπλωματική που συζητήθηκε πολύ και απέσπασε διθυράμβους από τους καθηγητές.
Η Αλεξάνδρα Γκουράβα και η Ελευθερία Κατερίνα Γεωργίου υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας του Τμήματος Αρχιτεκτονικής, Ιριδας Λυκουριώτη, εμπνεύστηκαν ένα χωριό στο πρότυπο μιας βιώσιμης οικοκοινότητας για πρώην χρήστες ουσιών και το χωροθέτησαν στην έκταση των 153 στρεμμάτων της πρώην Αβερώφειου Σχολής Λάρισας.
Η Αλεξάνδρα μιλάει για το όραμα που σχεδίασε μαζί με τη συμφοιτήτριά της με πολύ ενθουσιασμό. Το «Eco-Village» της Λάρισας, όπως αναφέρει, εμπνέεται από τους νόμους της φύσης και εντάσσει τους ανθρώπους σε αρμονία με τα τοπία, ζώα, φυτά, νερό και υλικά και ώστε να παρέχει αυτονομία σε τροφή και στέγη με βιώσιμο τρόπο. Μάλιστα, για τη συγκεκριμένη κοινότητα που επικεντρώνεται στην αειφορική γεωργική παραγωγή που συνδιαλέγεται με τη φυσική δόμηση με ωμόπλινθους, επέλεξαν οι φιλοξενούμενοι της δομής να ανήκουν σε ευάλωτη κοινωνική ομάδα, είναι πρώην χρήστες οι οποίοι ακολουθώντας προγράμματα απεξάρτησης έως και ενός χρόνου, έχουν θεραπευτεί, αλλά παράλληλα έχουν ιδρυματοποιηθεί.
«Θέλοντας να εντάξουμε τον άνθρωπο μέσα στο εγχείρημά μας ερευνήσαμε ευάλωτες ομάδες και διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μεγάλο κενό στην επανένταξη των πρώην χρηστών. Οι δομές δεν είναι αρκετές και σχεδόν 1 στους 3 ξανακυλά στη χρήση των ναρκωτικών. Οι λόγοι είναι ότι οι περισσότεροι δεν έχουν τα επαγγελματικά εφόδια, η έλλειψη οικονομικής αυτοδυναμίας αλλά και η στιγματοποίησή τους ως πρώην χρήστες. Στην οικοκοινότητά μας δίνουμε τη δυνατότητα να εργαστεί, να βγάλει χρήματα και να έχει την αυτονομία που χρειάζεται» αναφέρει η κ. Γκουράβα.
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ
«Η αρχιτεκτονική μας πρόθεση, μέσα από την οργάνωση του χώρου επιχειρεί να αντιστρέψει τον ανοίκειο χαρακτήρα του οικοπέδου, ιδιοκτησίας του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, σε κάτι οικείο. Μέσω της εξωστρέφειας του όλου εγχειρήματος, οι δρόμοι εκατέρωθεν των μετώπων εισχωρούν ως φυσική συνέχεια και εντός του οικοπέδου, και ενώνουν όλα τα μέτωπα μεταξύ τους (γύρω από το οικόπεδο), μέσω των περιπατητικών διαδρομών. Η οικοινότητά μας έχει τη δυναμική να φιλοξενήσει στις δομές μας 65-150 άτομα για χρονικό διάστημα από 6-12 μήνες. Είναι αυτόνομη και οικονομικά ανεξάρτητη, μέσω στοχευμένων επιλογών στο πρόγραμμα λειτουργίας της. Στόχος της αρχιτεκτονικής μας πρότασης είναι: Η -εξωστρέφεια –η κοινωνικοποίηση , -η αποϊδρυματοποίηση μέσω -της συλλογικότητας και της συμμετοχικότητας, και η απόκτηση επαγγελματικής ταυτότητας (στον πρωτογενή τομέα- γεωργία), έτσι ώστε να λειτουργήσει ο όρος κοινωνική επανένταξη.
H φυσική δόμηση των δομών μας γίνεται με το πλεονάζον προσφερόμενο ντόπιο υλικό της Λάρισας (τον πηλό και το χώμα). Χρησιμοποιήσαμε ντόπια υλικά της Λάρισας για μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα. Οι ωμόπλινθοι, ζυμώνονται με άχυρο, πηλό, χώμα, μπαίνουν σε καλούπια και στεγνώνουν στον ήλιο. Στην έκθεσή τους με τον ήλιο, απομακρύνεται η υγρασία. Πρόκειται για ωμόπλινθους διαστάσεων 10x10x20εκ., όπου διαστρώνονται στην εσωτερική και εξωτερική παρειά της τοιχοδομής. Ενδιάμεσα των παρειών μεσολαβεί ένα διάκενο 10 εκ. όπου συμμετέχει ο ξύλινος φορέας, εγκιβωτισμένος σε βάση πέτρινη, ύψους 60 εκ. από το εξωτερικό δάπεδο. Πάνω στην πέτρινη βάση ξεκινάει και η κτίση των ωμοπλίνθων. Δείγματα από αυτό το σύστημα δόμησης με πλιθιά, βρίσκονται ενεργά, ζωντανά, σε σπίτια κατοικήσιμα, στα περίχωρα της Λάρισας. Πιο συγκεκριμένα, στο χωριό Αμπελώνας, έξω από την Λάρισα.
Θεωρούμε πως πιο πολύ πάρα ποτέ, η αρχιτεκτονική οφείλει να επανασυνδεθεί με τα επιβιωτικά αρχέτυπα άλλων εποχών και πολλών λαών που εκφράστηκαν μέσα από αυτόν τον τρόπο δόμησης. Η ειλικρίνεια των υλικών ενσωματώνει στον σχεδιασμό μας, την κουλτούρα της ήρεμης ζωής, γυρίζοντας την πλάτη στη λογική του φονξιοναλισμού, της τυποποίησης και των βιομηχανικών παραγομένων υλικών που η αίγλη τους έχει παρέλθει» υπογραμμίζει.
ΣΠΙΤΙΑ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ
Οι δύο φοιτήτριες φρόντισαν το οικοχωριό και στην παραμικρή λεπτομέρεια προβλέποντας τα πάντα από τα κτίρια, τα δέντρα, τα μονοπάτια μέχρι και το εστιατόριο. Μάλιστα, αξιοποίησαν ακόμη και την έρευνα του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ που αφορά στη δημιουργία υβριδικών σπόρων που αποδίδουν παραγωγή ακόμη και εν μέσω της κλιματικής αλλαγής (λειψυδρία). Τα είδη των βοτάνων που έχουν επιλεγεί, καλύπτουν ένα μέρος της μεγάλης ζήτησης που έχουν στην αγορά για φαρμακευτικούς σκοπούς. «Μόνο τα δυο από τα είδη των βοτάνων, που έχουμε επιλέξει βάσει των ετήσιων κιλών παραγωγής, αποδίδουν 185.000 ευρώ, ετήσια στην κοινότητά μας» υπογραμμίζει.
ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
Σύμφωνα, με την κ. Γκουράβα η διπλωματική αποτυπώνει και τη στροφή της αρχιτεκτονικής παγκοσμίως, σε εναλλακτικές και πιο φιλικές προς το περιβάλλον συνήθειες σε όλα τα επίπεδα ανθρώπινης δραστηριότητας, υπό την ορατή απειλή της κλιματικής αλλαγής, που όπως ήταν φυσικό, δεν θα άφηνε ανεπηρέαστους από αυτήν την τάση και τους συμβατικούς τρόπους δόμησης. Πλέον υιοθετείται ένα νέο μοντέλο ζωής και μια φιλοσοφία, που στηρίζεται στις αρχές της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της κοινοκτημοσύνης, του σεβασμού προς το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους.
Κλείνοντας, η Αλεξάνδρα Γκουράβα δηλώνει ότι αναμένει με μεγάλη χαρά την ορκωμοσία της τον Οκτώβριο για να πάρει στα χέρια της το πολυπόθητο πτυχίο και να βάλει «πλώρη» για άλλους προορισμούς, αξιοποιώντας όλα τα εφόδια που απέκτησε μέσα σε αυτά τα 5 χρόνια.