Το θέμα των καθαρισμών των οικοπέδων φέτος είναι στο προσκήνιο, περισσότερο από τα προηγούμενα χρόνια, εξαιτίας και του τρόπου με τον οποίο δηλώνει ο κάθε πολίτης την κατάσταση του οικοπέδου του, αλλά και με τα πρόστιμα να κρέμονται πάνω από τα κεφάλια πολλών, ως… δαμόκλειος σπάθη.
Μέσα από αυτό, αναδεικνύεται όμως κι ένα μεγάλο ζήτημα, τόσο με τη διαχείριση των υλικών όσο και με την αναζήτηση λύσεων, αλλά και… ευθυνών, οι οποίες γίνονται μπαλάκι.
Στον νομό Λάρισας το πρόβλημα αυτό εμφανίζεται έντονα στους παραλιακούς Δήμους. Τόσο στον Δήμο Τεμπών όσο και στον Δήμο Αγιάς, όπου τα πρώτα κύματα των παραθεριστών και οικοπεδούχων έφτασαν από τον περασμένο μήνα.
Όλο αυτό το διάστημα τα βράδια εμφανίζονται δίπλα από τους κάδους, αλλά και σε διάφορα άλλα σημεία, όγκοι από ξερόχορτα, κλαδιά και διάφορα αντικείμενα που βγάζουν από τα σπίτια τους και τα οικόπεδά τους οι πολίτες.
Κάτι τέτοιο όμως απαγορεύεται, με αποτέλεσμα ήδη στα παράλια του Δήμου Αγιάς να έχουν επιβληθεί 34 πρόστιμα, μετά από καταγγελίες. Και δεν είναι καθόλου μικρά τα ποσά, καθώς ξεκινούν από τα 300 ευρώ και ανεβαίνουν…
Τι λύσεις έχει όμως ο πολίτης;
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «Ε» αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιο Πράσινο Σημείο στους δύο Δήμους για να εξυπηρετήσει πραγματικά τις ανάγκες των παραλιών.
Άρα, θα πρέπει να αναζητήσει κάποια λύση με ιδιώτη για να πληρώσει. Οι περισσότεροι από τους ιδιώτες πάλι, που διαχειρίζονται απορρίμματα, δεν αναλαμβάνουν περισυλλογή πράσινων υπολειμμάτων. Ελάχιστοι, μη πιστοποιημένοι ιδιώτες, αντί να βοηθήσουν την κατάσταση, λειτουργούν επιβαρυντικά, καθώς τα παίρνουν από τη μια και τα αφήνουν σε άλλα σημεία, όπου πάλι δεν επιτρέπεται.
Πάνω απ’ όλους βρίσκεται η πολιτεία, η οποία ζητάει από τους Δήμους να εφαρμοστούν οι νόμοι. Οι Δήμοι εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για το γεγονός πως δεν έχουν χρηματοδοτήσεις για τέτοιου είδους αρμοδιότητες που φορτώνονται.
Την ίδια ώρα τα «ακούνε» από πολίτες, που ζητούν λύσεις για την απόρριψη των πράσινων απορριμμάτων και να λειτουργούν όλα ρολόι. Ειδικά αυτό γίνεται πιο έντονο τους καλοκαιρινούς μήνες, που πάνε στα παράλια για τις διακοπές τους.
Πολίτες όμως, που όφειλαν να καθαρίσουν τους χώρους τους, πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, και συγκεκριμένα πριν την 1η Μαΐου.
Αν πάλι κάποιος πάει να δηλώσει τον καθαρισμό οικοπέδου που διαθέτει στα παράλια, στην ειδική πλατφόρμα του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης, ίσως αντιμετωπίσει προβλήματα, καθώς εκκρεμεί η οριστικοποίηση του κτηματολογίου στα παράλια.
Την ίδια ώρα η άποψη ενός νομικού έρχεται σε αντίθεση με όλα όσα γνωρίζουμε για το θέμα. Πιο αναλυτικά:
ΤΑ ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΗΜΕΙΑ
Ο κ. Νίκος Τσιαγκάλης είναι αντιδήμαρχος Καθαριότητας του Δήμου Αγιάς. Εξηγεί πως έχουν ήδη προβεί ως Δήμος σε συνεργασία με ιδιώτη για να μαζεύουν όλων των ειδών τα αντικείμενα που αφήνει ο κόσμος σε διάφορα σημεία, όταν καθαρίζει οικόπεδα, αυλές και σπίτια. Αυτό όμως είναι προσωρινό και γίνεται μέχρι να προχωρήσει η δημιουργία του «Πράσινου Σημείου» στον Δήμο Αγιάς.
Χαρακτηρίζει το πρόβλημα πολύ μεγάλο, ειδικά αυτό το διάστημα, καθώς πρόκειται για μια παραλία δεκάδων χιλιομέτρων με μεγάλη έκταση πράσινων ιδιωτικών χώρων.
«Από τις 20 εταιρείες ανακύκλωσης, με τις οποίες ήρθαμε σε επαφή, δεν δέχονται πράσινα απορρίμματα, κάτι που μας δυσκολεύει ακόμα περισσότερο το έργο μας» δηλώνει ο κ. Τσιαγκάλης και προσθέτει πως αυτή τη στιγμή ο ένας μετακυλύει τις ευθύνες στον άλλο.
Ο κ. Γιώργος Νικολάου είναι αντιδήμαρχος Καθαριότητας του Δήμου Τεμπών. Κι εκεί δεν υπάρχει «Πράσινο Σημείο» για να μπορεί ο κόσμος να εναποθέσει αυτές τις ύλες που πετά από τα οικόπεδά του.
Την ίδια ώρα κάποιοι ιδιοκτήτες οικοπέδων αναθέτουν αυτή τη δουλειά σε μη πιστοποιημένους ιδιώτες, οι οποίοι σύμφωνα με τον κ. Νικολάου αρκετές φορές τα παρατούν σε άλλα οικόπεδα και απλά μεταθέτουν αλλού το μεγάλο πρόβλημα.
Τόσο ο Δήμος Αγιάς όσο και ο Δήμος Τεμπών, πριν λίγο χρονικό διάστημα, εξέδωσαν ανακοινώσεις με τις οποίες καλούσαν τους πολίτες να προβούν σε καθαρισμό των χώρων τους. Μάλιστα τόνιζαν σ’ αυτές, πως οι υπόχρεοι οφείλουν να μεριμνούν για την ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού. Σημείωναν πως απαγορεύεται η εγκατάλειψη, η απόρριψη ή η ανεξέλεγκτη διαχείρισή τους.
ΠΟΙΟΝ ΒΑΡΥΝΕΙ Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ;
Η κ. Σοφία Παυλάκη είναι δικηγόρος και αρθρογραφεί στο dasarxeio.com, μια εξειδικευμένη ιστοσελίδα για τέτοιου είδους ζητήματα.
Η «Ε» ήρθε σε επικοινωνία μαζί της με αφορμή μια ενδιαφέρουσα τοποθέτησή της για το «ποιον βαρύνει η υποχρέωση απομάκρυνσης των αποβλήτων από τους καθαρισμούς οικοπέδων».
Απαντώντας ουσιαστικά στο παραπάνω ερώτημα η κ. Παυλάκη εξηγεί πως με αυτόν τον τρόπο που γίνεται η διαδικασία μετακυλίεται η ευθύνη στον πολίτη.
«Συγκεκριμένα, το άρθρο 75 παράγραφος Ιβ’ περίπτωση 4 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 34632006, ΦΕΚ Α’ 114/8.6.2006) ορίζει ότι στην αρμοδιότητα των Δήμων ανήκει, μεταξύ άλλων, η καθαριότητα όλων των κοινοχρήστων χώρων της εδαφικής περιφέρειάς τους, η αποκομιδή και διαχείριση των αποβλήτων, καθώς και η λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των χώρων διάθεσης απορριμμάτων από εκδήλωση πυρκαγιάς. Συναφώς και το άρθρο 41 του ν. 4819/2021 (ΦΕΚ Α’ 129/23.7.2021), στον οποίο η ίδια η Πυροσβεστική Διάταξη 20/2024 παραπέμπει σχετικά με την ευθύνη διαχείρισης αποβλήτων (σε συμμόρφωση με το άρθρο 15 της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ), ορίζει ότι οι αρχικοί παραγωγοί ή άλλοι κάτοχοι αποβλήτων πραγματοποιούν οι ίδιοι την επεξεργασία τους ή την αναθέτουν, μεταξύ άλλων, σε δημόσιο ή ιδιωτικό οργανισμό που εκτελεί εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων, όπως εν προκειμένω οι οικείοι ΟΤΑ.
Πέραν αυτών, η ίδια η συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 παρ. 1 προβλέπει ότι η λήψη μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος (στα οποία συγκαταλέγεται η αποκομιδή και διαχείριση των αποβλήτων) είναι αποκλειστική υποχρέωση της Πολιτείας και δικαίωμα του καθενός, επομένως καθίσταται αντισυνταγματική η μετακύλισή της στον πολίτη και μάλιστα με την επιβολή σε αυτόν της υποχρέωσης να καταβάλει οποιοδήποτε χρηματικό αντίτιμο σε ιδιώτες εργολάβους για την εκτέλεσή της.
Επισημαίνεται ακόμα ότι κατά τα άρθρα 3 παρ. 2β’ και 50 παρ. 4 του ν. 4819/2021 (σε συμμόρφωση προς το άρθρο 22 της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ), τα απόβλητα παραγωγής, γεωργίας και δασοκομίας δεν περιλαμβάνονται καν στα αστικά απόβλητα, επομένως δεν ισχύουν για αυτά οι κοινοί κανόνες συλλογής και αποκομιδής των αστικών αποβλήτων, τα δε βιοαποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων λογίζονται ως βιολογικά απόβλητα (βιοαπόβλητα) τα οποία, υποχρεωτικά, είτε διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται στην πηγή είτε συλλέγονται χωριστά και δεν αναμειγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων, προκειμένου να υποβληθούν σε ανακύκλωση, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης και της χώνευσης, κατά τρόπον ώστε να εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας και το προϊόν που προκύπτει από αυτή να πληροί τα σχετικά πρότυπα υψηλής ποιότητας. Για τον σκοπό αυτόν οι Δήμοι μεριμνούν για την οργάνωση και λειτουργία της χωριστής συλλογής και μεταφοράς τους» σημειώνει η κ. Παυλάκη στο άρθρο της.
ΠΑΡΑΤΑΣΗ
Εν τω μεταξύ την παράταση της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων (μέχρι 15 Ιουλίου) για τα ακαθάριστα οικόπεδα στην πλατφόρμα akatharista.apps. gov.gr αποφάσισε πριν λίγες ημέρες το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, μετά από σχετικό αίτημα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), προκειμένου να ολοκληρωθεί η καθολική προσπάθεια καθαρισμών από τους πολίτες.
