της παλιάς λίμνης Κάρλας. Με ξεναγό πάλι τον Κώστα Γκούμα και παρέα τον γ.γ. της αποκεντρωμένης Περιφέρειας Θεσσαλίας Κώστα Τζανακούλη. Είχε προηγηθεί η συμμετοχή μου σε μια εκδήλωση για την Κάρλα του Δικτύου Περραιβία στον Βόλο όπου έγινε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για το έργο του Ταμιευτήρα. Εκεί έμαθα ότι το έργο που αποτελεί μια σημαντική παρέμβαση και δημιουργία ενός εξαιρετικού βιότοπου ουσιαστικά δεν τελείωσε. Παρ΄ όλο που παραλήφθηκε και εγκαινιάστηκε από τον Περιφερειάρχη (και τον τότε Υπουργό) που κατάφερε να το «ξεκολλήσει» και να το φτάσει σε λειτουργικό σημείο, δεν ακολούθησε η δημιουργία φορέα διαχείρισής του. Όχι του φορέα περιβαλλοντικής διαχείρισης που δημιουργήθηκε και λειτουργεί (;) αλλά του φορέα που θα διαχειριστεί τη μεταφορά του νερού από το Πηνειό για την πλήρωση του ταμιευτήρα κάθε χρόνο, που θα λειτουργεί και θα συντηρεί τα αντλιοστάσια, θα φυλάσσει τα περιουσιακά στοιχεία του ταμιευτήρα, θα κανονίζει τη πλήρωση του Ταμιευτήρα και τη διάθεση του νερού για άρδευση στους αγρότες κλπ. Αλλά και να διαχειρίζεται στοιχεία όπως η τουριστική αξιοποίηση, η δημιουργία μιας καντίνας για καφέ κλπ, η εκτέλεση έργων που προβλέπονταν από το αρχικό σχέδιο όπως το δίκτυο μεταφοράς του νερού με βαρύτητα από το Πηνειό (άλλο ένα έργο κρίσιμο για τη διαχείριση του νερού για άρδευση αλλά και πλήρωσης του Ταμιευτήρα σε συνδυασμό με το φράγμα Γυρτώνης που 15 χρόνια μετά την κατασκευή του δεν έχει διαχειριστή που θα το συντηρεί, καθαρίζει, λειτουργεί και κάθε χρόνο το μπαλώνουμε) μέχρι τον Ταμιευτήρα, καθώς και τα έργα που ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας όπως «24 χλμ. ποδηλατόδρομοι, χώροι αθλοπαιδιών, θέσεις στάθμευσης, θέσεις θέασης, παρατηρητήρια, μονοπάτια πεζοπορίας συνολικού μήκους 86 χλμ., πλωτές εξέδρες 400 μ2 κλπ. Επίσης φυτεύσεις σε 931 στρέμματα, δίκτυα διανομής νερού άρδευσης και άλλα». Θα πρόσθετα και απομάκρυνση στάβλων και ζώων.
Η δημιουργία του ταμιευτήρα ήταν ένα σχέδιο που ξεκίνησε από τις αρχές του 20ου αιώνα. Η ιδέα ήταν να αδειάσει η Λίμνη Κάρλα και να αντικατασταθεί από ένα Ταμιευτήρα. Το έργο έγινε απαραίτητο μετά τη δημιουργία των αναχωμάτων του Πηνειού για προστασία της Λάρισας και των αγροτικών περιοχών από πλημμύρες στο μεσοπόλεμο οπότε σταμάτησε η ανανέωση του νερού από τις πλημμύρες του Πηνειού. Αποτέλεσμα η υφαλμύρωση των νερών της Λίμνης που μείωσε τον πληθυσμό των ψαριών. Για αυτό κατασκευάστηκε σήραγγα από την οποία διοχετεύτηκαν τα νερά στον Παγασητικό και με αρκετή καθυστέρηση κατασκευάστηκε ο Ταμιευτήρας σε έκταση 37.500 στρεμμάτων από 45.000 που ήταν το αρχικό σχέδιο. Στην επιφάνεια συμπεριλαμβάνονται και τα αναχώματα οπότε η χρήσιμη επιφάνειά είναι μικρότερη.
Το Έργο όπως όλα τα δημόσια έργα πέρασε από σαράντα κύματα και τελικά χάρη στις ενέργειες του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστού τελείωσε και μπόρεσε να λειτουργήσει έστω όπως λειτουργεί. Έργο σημαντικό για τη Θεσσαλία καθώς δημιουργήθηκε ένας πολύ όμορφος βιότοπος και θα δίνονταν ευκαιρία να αρδευτούν αρκετά στρέμματα (περίπου 100.000) με το νερό του Ταμιευτήρα. Η λίμνη έχει βάθος πέντε μέτρα και θεωρητική χωρητικότητα 140 εκατομμύρια κ.μ. νερού. Από αυτά τα 2 μέτρα είναι η οικολογική στάθμη του νερού, 1 μέτρο περίπου η ετήσια εξάτμιση και 2 μέτρα ή 70 εκατομμύρια κ.μ για άρδευση. Τι από αυτά εφαρμόζεται; Σήμερα αρδεύονται γύρω στα 15.000 στρ. με υπόγειο κλειστό δίκτυο μεταφοράς και διανομής νερού που κατασκευάστηκε από την Περιφέρεια. Παράλληλα εργάζεται μια εργολαβία που δημιουργεί ένα δεύτερο σύστημα μεταφοράς και διανομής νερού με κλειστούς αγωγούς για 15 -20.000 στρέμματα. Το νερό αντλείται από τον ταμιευτήρα με μια συστοιχία αντλιών που φαίνεται στην εικόνα. Σύμφωνα με το χειριστή του συστήματος που συναντήσαμε στο κύριο αντλιοστάσιο το νερό παρέχεται με πίεση 6,5 ατμοσφαιρών, επομένως φτάνει στους χρήστες πάνω από 5 ατμόσφαιρες αρκετή πίεση για να λειτουργήσουν αυτοκινούμενοι αρδευτές με ράμπες ή κανόνια.
Από το νερό αυτό που παρέχεται δωρεάν (!!!!!) επωφελούνται 200-300 αγροτικές οικογένειες. Τι σημαίνει δωρεάν; Απλώς τον λογαριασμό πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος καθώς το έργο φαίνεται να διαχειρίζεται η Περιφέρεια που πληρώνει και τον λογαριασμό. Διότι κάθε χρόνο ο Ταμιευτήρας γεμίζει (πόσο ακριβώς άγνωστο) με νερό που μεταφέρεται από τον Πηνειό μέσω διωρύγων. Το νερό αντλείται και μέσω διωρύγων καταλήγει στον Ταμιευτήρα μετά από δεύτερη άντληση. Κατά περίεργο τρόπο το νερό παρέχεται δωρεάν στους αγρότες. Σκεφτείτε ότι σε μια ομάδα αγροτών το νερό παρέχεται δωρεάν όταν 20 χιλιόμετρα από εκεί στο Κιλελέρ οι αγρότες πληρώνουν 80 και 100 €/στρ. για να ποτίσουν. Περίεργη πολιτική.
Στον ταμιευτήρα έχουν εγκατασταθεί συστήματα παρακολούθησης της στάθμης του νερού. Ο αναγνώστης μπορεί να τα βρει στον ιστότοπο και στην εικόνα πιο κάτω: https://grafana.ath. hcmr.gr:8080/d/2JBWFso4k/karla-st1-station-final-real-time-new?orgId=1
Εκεί φαίνονται στοιχεία για το νερό του Ταμιευτήρα. Υποθέτω ότι οι υπηρεσίες της Περιφέρειας θα έχουν τα στοιχεία των διαχρονικών μετρήσεων και θα ήταν χρήσιμο να δοθούν στη δημοσιότητα για να γνωρίσουμε αν ο Ταμιευτήρας γέμισε ή όχι από την αρχή και κάθε χρόνο. Διότι πριν από λίγες μέρες η Περιφέρεια ανακοίνωσε ότι η στάθμη του Ταμιευτήρα έφτασε στο οικολογικό όριο και για αυτό θα διακοπεί η παροχή νερού για άρδευση, κάτι ιδιαίτερα οδυνηρό για τους αγρότες που θα χάσουν τις καλλιέργειές τους.
Όλες αυτές οι ιστορίες δημιουργούνται από την αδυναμία λειτουργίας του Κράτους μας. Τεράστια και ιδιαίτερα χρήσιμα έργα ημιτελή και παρατημένα (Μεσοχώρα, Συκιά, Αγιονέρι), έργα τελειωμένα χωρίς πρόβλεψη για διαχειριστή (Γυρτώνη, Κάρλα), ΤΟΕΒ που κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να αναλάβουν την ευθύνη των έργων διαχείρισης του νερού άρδευσης σε κακή λειτουργική και οικονομική κατάσταση με επικρατούσα λειτουργία την πελατειακή σχέση με τους αρδευτές, αλλά και το πολιτικό προσωπικό που κάθε φορά παρεμβαίνει για να λύσει τα αιώνια προβλήματα. Και φυσικά το πρόβλημα διαχείρισης των υδάτων συνεχώς επιδεινώνεται. Θα το καταλάβουμε όλοι όταν θα ερημοποιηθούν περιοχές της Θεσσαλίας.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
