Η ποινική διαμεσολάβηση «διαιτητής» στην ενδοοικογενειακή βία

ΟΛΟΕΝΑ ΚΑΙ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΘΥΤΕΣ – ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΙ ΡΟΛΟ ΠΑΙΖΟΥΝ ΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

Του Κώστα Γκιάστα

Αρκετή δουλειά έχει πέσει το τελευταίο διάστημα στο τμήμα υποστήριξης ερευνών και κοινωνικής αρωγής της Διεύθυνσης Πρόνοιας του Δήμου Λαρισαίων, καθώς πληθαίνουν τα περιστατικά που οδηγούνται σε συμβουλευτικό θεραπευτικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Όπως έγινε γνωστό από την «Ε» των προηγούμενων ημερών, μόνο για τον μήνα Ιούλιου υπήρξαν 35 τέτοιες περιπτώσεις, όταν για το προηγούμενο ολόκληρο έτος (δηλαδή για το 2022) καταγράφηκαν όλα κι όλα περίπου τόσα.
Σύμφωνα με το αντίστοιχο τμήμα, το οποίο αποτελούν στη Λάρισα για όλο τον νομό κοινωνική λειτουργός και ψυχολόγος, η ποινική διαμεσολάβηση λειτουργεί σε πολύ μεγάλο ποσοστό, καθώς οι περισσότεροι εξ αυτών που λαμβάνουν μέρος το ολοκληρώνουν με επιτυχία και μικρό είναι το ποσοστό εκείνων που «υποτροπιάζουν» μέσα στην τριετία.
Ποιες, όμως, είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να υπάρχουν για να ξεκινήσει μια ποινική διαμεσολάβηση;
Σύμφωνα με τον Νόμο 3500/2006 στα πλημμελήματα ενδοοικογενειακής βίας ο αρμόδιος για την άσκηση ποινικής δίωξης εισαγγελέας διερευνά τη δυνατότητα διαμεσολάβησης.
Προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας ποινικής διαμεσολάβησης είναι η υποβολή ανεπιφύλακτης δήλωσης εκ μέρους του προσώπου στο οποίο αποδίδεται η τέλεση του εγκλήματος, ότι είναι πρόθυμο σωρευτικά:
Πρώτον, να υποσχεθεί ότι δεν θα τελέσει στο μέλλον οποιαδήποτε πράξη ενδοοικογενειακής βίας και ότι, σε περίπτωση συνοίκησης, δέχεται να μείνει εκτός οικογενειακής κατοικίας για εύλογο χρονικό διάστημα, εάν το προτείνει το θύμα. Για την υπόσχεση αυτή συντάσσεται έκθεση.
Δεύτερον, να παρακολουθήσει ειδικό συμβουλευτικό θεραπευτικό πρόγραμμα σε δημόσιο φορέα, σε όποιον τόπο και για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται τούτο αναγκαίο από τους αρμόδιους θεραπευτές.
Στη συνέχεια, ο υπεύθυνος του προγράμματος πιστοποιεί την ολοκλήρωση της παρακολούθησής του. Το σχετικό πιστοποιητικό επισυνάπτεται στον φάκελο της δικογραφίας. Αναφέρονται δε σε αυτό, αναλυτικά, το αντικείμενο του συμβουλευτικού θεραπευτικού προγράμματος και ο αριθμός των συνεδριών που παρακολούθησε ο ενδιαφερόμενος.
Τρίτον, είναι να άρει ή να αποκαταστήσει, εφόσον είναι δυνατόν, αμέσως τις συνέπειες που προκλήθηκαν από την πράξη και να καταβάλει εύλογη χρηματική ικανοποίηση στον παθόντα.
Σύμφωνα πάντα με τον νόμο, η διάταξη του εισαγγελέα που εκδίδεται κατόπιν ποινικής διαμεσολάβησης καταχωρίζεται σε ειδική μερίδα στο δελτίο ποινικού μητρώου και τηρείται για χρονικό διάστημα ίσο προς τον εκ του νόμου προβλεπόμενο χρόνο παραγραφής του εγκλήματος στο οποίο αφορά.
Αν, τώρα, ο ενδιαφερόμενος συμμορφωθεί προς τους όρους της ποινικής διαμεσολάβησης για χρονικό διάστημα τριών ετών, τότε η σχετική διαδικασία ολοκληρώνεται και εξαλείφεται η ποινική αξίωση της πολιτείας για το έγκλημα που αφορά.
Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ
Όπως εξηγούν οι ειδικοί στην «Ε», ο αριθμός των συνεδριών ποικίλλει ανάλογα τόσο με τα περιστατικά όσο και με τα πρόσωπα. Στο αρχικό στάδιο, ωστόσο, κοινωνικοί και λειτουργοί και ψυχολόγοι προσπαθούν να ξεχωρίσουν αν κάποιος είναι χρήστης ουσιών. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε ξεκινάει μια συνεργασία με κάποιο κέντρο, όπως για παράδειγμα το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας.
Επίσης, υπάρχει το ενδεχόμενο να πρόκειται για ψυχιατρικό περιστατικό και τότε θα χρειαστεί να το κρίνει κάποιος ψυχίατρος για να ακολουθηθεί άλλη διαδικασία.
Εάν δεν είναι ούτε χρήστης ούτε ψυχιατρικό περιστατικό, τότε ξεκινάει ένας αριθμός συναντήσεων με τον θύτη που προσαρμόζεται ανάλογα με την περίπτωση.
Όπως εξηγούν πάντως στην «Ε» επιστήμονες, ο αριθμός αυτών των διαμεσολαβήσεων απασχολεί μεγάλο τμήμα της καθημερινότητάς τους πλέον, όμως το ευτύχημα είναι πως το ολοκληρώνουν οι περισσότεροι εξ αυτών με επιτυχία. Βέβαια, αυτό δεν αποτελεί και εγγύηση πως μετά τα τρία χρόνια δεν θα επαναληφθεί κάτι ανάλογο…
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η συμβουλευτική υπηρεσία του τμήματος. Εκεί φτάνουν κυρίως γυναίκες που δεν θέλουν να προσφύγουν αμέσως στη δικαιοσύνη. Τότε οι ειδικοί, αφού αξιολογήσουν τη σοβαρότητα των περιστατικών, συμβουλεύουν και αντίστοιχα τα θύματα.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) λειτουργεί 14 Συμβουλευτικά Κέντρα στις πρωτεύουσες των διοικητικών περιφερειών της χώρας για γυναίκες που έχουν υποστεί έμφυλη βία/ή και πολλαπλές διακρίσεις. Τα 14 Σ.Κ. αυτά, μαζί με τα υπόλοιπα 27 που ανήκουν στους Δήμους όπου εδρεύουν, εντάσσονται στο Δίκτυο της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας κατά των γυναικών.
Τα Συμβουλευτικά Κέντρα παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης σε γυναίκες θύματα βίας ή και πολλαπλών διακρίσεων, από εξειδικευμένο προσωπικό (σύμβουλο υποδοχής, ψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό, νομικό). Οι υπηρεσίες αυτές καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής και αφορούν: ενημέρωση και εξειδικευμένη πληροφόρηση, ψυχολογική και κοινωνική συμβουλευτική (εξειδικευμένη στήριξη με την οπτική του φύλου), εργασιακή συμβουλευτική, νομική συμβουλευτική/πληροφόρηση για τα δικαιώματα των γυναικών, τους σχετικούς νόμους, τις απαιτούμενες διαδικασίες για την υποβολή μήνυσης, καταγγελίας, κ.ά., συνεργασία με άλλες υπηρεσίες και παραπομπή των γυναικών σε ξενώνες, στις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, στο δικαστήριο, σε νοσοκομεία, σε φορείς αρμόδιους για προνοιακά ή άλλα επιδόματα, σε φορείς απασχόλησης, προστασίας και υποστήριξης παιδιών κ.ο.κ.
Επίσης, στο Δίκτυο της ΓΓΟΠΙΦ ανήκει η τηλεφωνική γραμμή 15900, η οποία λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, κάθε μέρα, αλλά και οι είκοσι Ξενώνες Φιλοξενίας γυναικών-θυμάτων βίας ή/και πολλαπλών διακρίσεων, καθώς και των παιδιών τους.
Τον Οκτώβρη του 2022 η Περιφέρεια Θεσσαλίας διασφάλισε τη συνέχιση της λειτουργίας του Συμβουλευτικού Κέντρου υποστήριξης γυναικών θυμάτων βίας στη Λάρισα, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2014-2020. Ο περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός υπέγραψε την αύξηση του προϋπολογισμού -από 565.000 ευρώ σε 640.000 ευρώ- για την απρόσκοπτη λειτουργία του Κέντρου Υποστήριξης κακοποιημένων γυναικών στη Λάρισα μέχρι τις 31-10-2023, με αναβαθμισμένες υπηρεσίες, όπως πρόσβαση σε πρόγραμμα νομικής βοήθειας. Δικαιούχος φορέας του έργου είναι το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας ΚΕΘΙ.