Μοναδικά ευρήματα στον Μυκηναϊκό Οικισμό Μακρυχωρίου

ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ Η ΤΡΙΤΗ ΦΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Ολοκληρώθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας η Γ’ φάση του προγράμματος ανασκαφής και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου στο Μακρυχώρι.

Το πρόγραμμα εκπαίδευσης φοιτητών της Αρχαιολογίας, σχετικά με τη μυκηναϊκή περίοδο, άρχισε με τις πρώτες ανασκαφές που έγιναν το 1999-2000, με αφορμή τα έργα στον ΠΑΘΕ και κράτησαν, σύμφωνα με τα στοιχεία των αρχαιολόγων, ενάμιση χρόνο.
Τον χώρο των ανασκαφών επισκέφθηκε ο δήμαρχος Τεμπών κ. Γιώργος Μανώλης, συνοδευόμενος από την πρόεδρο της Κοινότητας Μακρυχωρίου κ. Άννα Καραπάνου - Μαγαλιού, τους οποίους η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας κ. Ιφιγένεια Τουρναβίτου και οι συμμετέχοντες στις ανασκαφές φοιτητές της Αρχαιολογίας, ενημέρωσαν για την πορεία των φετινών ανασκαφών.
Συγκεκριμένα για το φετινό πρόγραμμα ανασκαφής η κ. Τουρναβίτου αναφέρει: «Τη φετινή ανασκαφική περίοδο (2023) αποκαλύφθηκε η συνέχεια μιας εκτεταμένης αναλημματικής κατασκευής, το βορειότερο τμήμα της οποίας εντοπίστηκε το 2019, ανατολικά του βόρειου κτιρίου. Πρόκειται για την υποδομή ενός τεχνητού ανδήρου/ισόπεδου στην ανηφορική πλαγιά του λόφου, σε ένα κατά τα φαινόμενα υπαίθριο, πιθανότατα κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Η αποκάλυψη ενός τέτοιου δημόσιου χώρου, μιας πλατείας, για τη συνάθροιση των κατοίκων, είναι προς το παρόν μοναδικό πολεοδομικό εύρημα στον θεσσαλικό κάμπο. Στο ανατολικό τμήμα του χώρου αυτού, ανακαλύφθηκε φέτος, τμήμα ενός ακόμα κτιρίου, με ισχυρούς τοίχους και με προσανατολισμό διαφορετικό από αυτόν των άλλων κτιρίων του οικισμού, το οποίο εδράζεται επάνω στο ανατολικό άκρο του κοινόχρηστου χώρου.
Νότια του δεύτερου μυκηναϊκού δρόμου, ο οποίος διασχίζει τον οικισμό από ανατολάς προς δυσμάς, στο νοτιότερο άκρο της ανασκαφής, αποκαλύφθηκαν δύο ακόμα δωμάτια κτιρίου της ίδιας περιόδου (δεύτερο μισό του 13ου αιώνα π.Χ./αρχή 12ου αιώνα π.Χ.), μικρό τμήμα του οποίου είχε πρωτοεμφανισθεί το 1999-2000. Πρόκειται για δύο χώρους/δωμάτια οικιακής χρήσης, το δυτικότερο με σκληρό πήλινο δάπεδο και τμήμα της αρχικής του οικοσκευής και το ανατολικότερο με τμήματα πλακόστρωσης.
Τέλος, στο ανατολικό άκρο του οικισμού ανοίχτηκε κιβωτιόσχημος τάφος του 13ου αιώνα π.Χ., τμήμα του οποίου είχε εμφανιστεί κατά την προηγούμενη ανασκαφική περίοδο (2022). Οι καλυπτήριες πλάκες του τάφου είχαν συντριβεί από μυκηναϊκό λιθοσωρό, που είχε καταρρεύσει στην περιοχή του τάφου σε μεταγενέστερο χρόνο. Στο εσωτερικό του αποκαλύφθηκαν δύο πλήρεις σκελετοί ενηλίκων, σε πολύ καλή κατάσταση και κάποια οστά παιδικού σκελετού. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρώτος σκελετός δεν είχε παραμερισθεί, ως είθισται, πριν τον ενταφιασμό του δεύτερου νεκρού, πιθανώς γιατί δεν είχε μεσολαβήσει αρκετό διάστημα μεταξύ των θανάτων και συνεπώς οι δύο σκελετοί βρέθηκαν ο ένας επάνω στον άλλο, φαινόμενο χωρίς προηγούμενο στα ταφικά κατάλοιπα από το εσωτερικό του μυκηναϊκού οικισμού. Στα κτερίσματα των νεκρών συγκαταλέγονται μόνο δύο διακοσμημένοι φακοειδείς σφραγιδόλιθοι από στεατίτη”.
Η κ. Τουρναβίτου προσθέτει, αναφερόμενη στις προηγούμενες ανασκαφές στον Μυκηναϊκό Οικισμό Μακρυχωρίου. “Η αρχαιολογική θέση στη μαγούλα Μακρυχωρίου, 18 χλμ. βόρεια της Λάρισας, στο βόρειο άκρο της πεδιάδας, σε μία γεωγραφικά στρατηγική θέση στην είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών, ανακαλύφθηκε αρχικά από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας (Γ. Τουφεξής), το 1999-2000, στα πλαίσια της κατασκευής της νέας Εθνικής Οδού Αθηνών-Θεσσαλονίκης. Οι νέες αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή του προϊστορικού οικισμού του Μακρυχωρίου, οι οποίες ξεκίνησαν το 2015, αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος, που πραγματοποιείται στα πλαίσια της συνεργασίας μεταξύ της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, υπό τη διεύθυνση του Γ. Τουφεξή, και του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπό την διεύθυνση της καθηγήτριας Ιφιγ. Τουρναβίτου.
Στο βορειότερο τμήμα της ανασκαφής, στις παρυφές του λόφου, βόρεια των νεολιθικών καταλοίπων, αποκαλύφθηκαν εκτεταμένα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της μυκηναϊκής περιόδου, τμήμα ενός πεδινού οικισμού, με τουλάχιστον δύο οικοδομικές φάσεις, που χρονολογούνται στο τέλος του 13 ου αιώνα και στην αρχή του 12ου αιώνα π.Χ. (ΥΕ ΙΙΙΒ2-ΥΕ ΙΙΙΓ). Τα κτιριακά συγκροτήματα που αποκαλύφθηκαν είχαν λίθινα θεμέλια, πλίνθινη ανωδομή, εσωτερικές λιθόκτιστες κατασκευές, και δάπεδα από πηλό ή κονίαμα. Τον οικισμό διασχίζουν από βορρά προς νότο και από ανατολάς προς δυσμάς, δύο μυκηναϊκοί δρόμοι, πλάτους 4 μ., οι οποίοι πλαισιώνονται από οικοδομικά συγκροτήματα.
Η έρευνα επικεντρώθηκε αρχικά σε περιοχή 131 τ.μ. ανατολικά του μεγαλύτερου και καλύτερα διατηρημένου βορειότερου κτιρίου του ήδη ανασκαμμένου οικισμού (βόρειο κτίριο). Οι ανασκαφικές έρευνες στην περιοχή, έφεραν στο φως αρχιτεκτονικά κατάλοιπα από τουλάχιστον δύο περιόδους χρήσης του κτιρίου, και αποκάλυψαν, όχι μόνο το ανατολικό όριο του μυκηναϊκού συγκροτήματος, αλλά και μεγάλο υπαίθριο χώρο/αυλή ανατολικά και κατά μήκος του τελευταίου, με δύο τοίχους περιβόλου που όριζαν την αυλή αυτή προς τα ανατολικά και βόρεια.
Οι ανασκαφές στον μυκηναϊκό οικισμό, ο οποίος αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα περιφερειακού οικισμού στην ενδοχώρα της Θεσσαλίας, και ο οποίος καταστράφηκε και εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 12ου αιώνα π.Χ., πραγματοποιούνται με χρηματοδότηση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, της ΕΦΑ Λάρισας και του Δήμου Τεμπών, που συνεχίζει, όλα αυτά τα χρόνια, να στηρίζει με αμείωτο ενδιαφέρον την προσπάθειά μας να αναδείξουμε την σημαντική και μακρόχρονη ιστορία του τόπου αυτού”.
Σε δηλώσεις του ο δήμαρχος Τεμπών κ. Μανώλης ανέφερε: «Η περιοχή του Δήμου Τεμπών είναι πλούσια σε αρχαιολογικά ευρήματα και αρχαιολογικούς θησαυρούς, οι οποίοι εκτίθενται στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας. Εκτός από τον Μυκηναϊκό Οικισμό στο Μακρυχώρι, η περιοχή διαθέτει και άλλους οικισμούς σε διάφορες περιοχές του Δήμου και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Αρχαιολόγων, αν και δεν έχουν αποκαλυφθεί ακόμη, διαθέτουν σημαντική και μεγάλη αρχαιολογική και πολιτιστική αξία. Επίσης, ευχαριστούμε την ομάδα των Αρχαιολόγων και τους φοιτητές που συνέχισαν το αξιόλογο έργο των ανασκαφών στην περιοχή του Μακρυχωρίου, εργαζόμενοι εν μέσω κύματος καύσωνα, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του πολιτισμού της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Τεμπών».