Του Δημήτρη Κατσανάκη
Η προ ημερών επεισοδιακή έξωση γνωστού Λαρισαίου εμπόρου από την επιχείρησή του ως αποτέλεσμα εκτέλεσης δικαστικής απόφασης, που χαρακτηρίστηκε από την εμφάνιση ενός δίκανου όπλου μέσα σε κλίμα έντασης και διαξιφισμών, ανέδειξε εκτός των άλλων και τους κινδύνους που διατρέχουν οι δικαστικοί επιμελητές κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Διαπληκτισμοί και απειλές συνήθως, λιγότερο ξυλοδαρμοί και τραυματισμοί έχουν καταγραφεί όταν έρχεται η δύσκολη ώρα της εφαρμογής του νόμου και εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων με κάθε δικαστικό επιμελητή να έχει δεκάδες δυσάρεστα περιστατικά να διηγηθεί -παρότι οι ίδιοι αποφεύγουν να τα αναμοχλεύουν και να τα ανασύρουν από το παρελθόν.
Αν και η εμφάνιση όπλων θεωρείται σπάνια περίπτωση, τουλάχιστον για τα δεδομένα της Θεσσαλίας, Λαρισαίος δικαστικός επιμελητής θυμάται πριν μερικά χρόνια, όταν κλήθηκε να εκτελέσει δικαστική απόφαση για κατάσχεση και αφαίρεση ρούχων σε εμπορικό κατάστημα της Λάρισας, την αντίδραση του εμπόρου να ανοίξει το συρτάρι και να επιδείξει το περίστροφό του αφήνοντας εμμέσως πλην σαφώς να εννοηθεί ότι θα το χρησιμοποιήσει εάν του κατασχέσουν τα εμπορεύματά του. Το επεισόδιο έμεινε εκεί χωρίς να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις και η δικαστική απόφαση εκτελέστηκε μια ημέρα αργότερα, αφού προηγουμένως ο έμπορος πείστηκε ότι εάν χρησιμοποιούσε το όπλο του θα περνούσε αυτόφωρο και πιθανότατα να οδηγούνταν στις φυλακές με αποτέλεσμα οι δικαστικοί επιμελητές να έκαναν ανενόχλητοι τη δουλειά του κατάσχοντας χωρίς της δική του παρουσία τα εμπορεύματα.
Περίπου κατανοητές θεωρεί τις αντιδράσεις των οφειλετών, χωρίς βεβαίως να αποδέχεται τις ακραίες τους μορφές, ο πρόεδρος του Συλλόγου Δικαστικών Επιμελητών των Εφετείων Λάρισας και Δυτικής Μακεδονίας (περιλαμβάνει τους 4 θεσσαλικούς νομούς και τους νομούς Κοζάνης, Καστοριάς, Γρεβενών και Φλώρινας) κ. Δημήτρης Τσιτσώνης. «Οι δικαστικοί επιμελητές κινούμαστε μεταξύ δύο πλευρών, από τη μια του εντολέα μας που επιθυμεί να περαιώσει μια διαδικασία, που έχει κριθεί δικαστικά, και από την άλλη του οφειλέτη που πρέπει να υποστεί τις συνέπειες της δικαστικής απόφασης. Συνεπώς καλούμαστε να ισορροπήσουμε μεταξύ της εφαρμογής μιας δικαστικής απόφασης και της διαφύλαξης των δικαιωμάτων των οφειλετών» σημειώνει χαρακτηρίζοντας δύσκολες περιπτώσεις την εφαρμογή αποφάσεων για εξώσεις, κατασχέσεις και αφαιρέσεις κινητών περιουσιακών στοιχείων (αυτοκίνητα, εμπορεύματα) και παλιότερα προσωποκρατήσεις για χρέη.
Αναμοχλεύοντας το παρελθόν θυμάται την περίπτωση συναδέλφου του που ξυλοκοπήθηκε άγρια με σκουπόξυλο από οφειλέτη αγρότη σε μικρό χωριό της Καρδίτσας για απλή επίδοση τραπεζικού εγγράφου (!) αλλά και τον ελαφρύ τραυματισμό άλλου συναδέλφου του σε περίπτωση κατάσχεσης σε βιοτεχνία στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας όταν ο οφειλέτης έκλεισε βίαια τη σιδερένια πόρτα κλείνοντας τον δικαστικό επιμελητή μεταξύ πόρτας και κασώματος! Αλλά και άλλη περίπτωση εφαρμογής απόφασης για προσωποκράτηση στο κέντρο της Λάρισας κατά την οποία ο οφειλέτης κατόρθωσε να κλειδώσει τον δικαστικό επιμελητή στο διαμέρισμα και να διαφύγει! Στην περίπτωση εκείνη κλήθηκε η Αστυνομία, απεγκλώβισε τον δικαστικό επιμελητή και λίγο αργότερα συνέλαβε τον οφειλέτη...
Άλλος δικαστικός επιμελητής θυμάται την εμπλοκή του σε περίπτωση έξωσης από οικόπεδο της Λάρισας αντιμετωπίζοντας τον έξαλλο ιδιοκτήτη, που του επιτέθηκε και του έσκισε τα έγγραφα ενώ στη συνέχεια προφασίστηκε λιποθυμικό επεισόδιο και μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο αφού προηγουμένως είχε ειδοποιηθεί η Αστυνομία με αποτέλεσμα στον χώρο να φθάσουν περιπολικά, αρκετοί αστυνομικοί και ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ. Τελικώς η απόφαση εκτελέστηκε πολλές εβδομάδες αργότερα και πάλι με επεισοδιακό τρόπο καθώς, ενώ πείστηκε ο ιδιοκτήτης αντέδρασαν με απρόβλεπτο τρόπο άλλα μέλη της οικογένειάς του.
Σε κάθε περίπτωση, ιδιαίτερα τις δύσκολες, οι δικαστικοί επιμελητές καλούνται να διαχειριστούν κρίσεις, μια ιδιαιτερότητα που αναγνώρισε ο νομοθέτης και τους όπλισε με υπερεξουσίες κατά την ώρα της εκτέλεσης των καθηκόντων τους. Είναι οι μοναδικοί δημόσιοι λειτουργοί που μπορούν να χρησιμοποιήσουν βία (σωματική βία για να αποκρούσουν πιθανή βία των οφειλετών, βία για να ανοίξουν σπίτια, πόρτες, αντικείμενα, σκεύη κ.λπ.) χωρίς ωστόσο να φθάνουν μέχρι εκεί, όπως επισημαίνει ο κ. Τσιτσώνης.
Αν και εξαιτίας της οικονομικής κρίσης έχουν πολλαπλασιαστεί οι δικαστικές αποφάσεις για εκτέλεση, προσθέτει, έχουν μειωθεί οι ακραίες μορφές αντίδρασης καθώς παρατηρείται ωριμότερη αντιμετώπιση από την πλευρά των οφειλετών γιατί αντιλαμβάνονται ότι αυτοί που είναι απέναντί του δεν είναι οι δικαστικοί επιμελητές αλλά οι εντολείς του. «Μερικές φορές βλέπουμε οφειλέτες απελπισμένους, κουρασμένους, που δεν αντιδρούν σαν να έχουν αποδεχθεί το τετελεσμένο» καταλήγει θυμίζοντας σειρά άρθρων και αναλύσεων στον τύπο περί απελπισμένης και κουρασμένης κοινωνίας εξαιτίας της πολιτικής και κυρίως της οικονομικής κατάστασης τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας.
Στο παρελθόν συχνά περιστατικά κατέγραφαν οι δικαστικοί επιμελητές και στις περιπτώσεις παράδοσης ανήλικων παιδιών σε χωρισμένους γονείς με πολλές φραστικές και άλλες επιθέσεις από παππούδες, γιαγιάδες και άλλα μέλη των οικογενειών τους. Τα περιστατικά αυτά έχουν πλέον εκλείψει μετά την αλλαγή της νομοθεσίας που απέμπλεξε τους δικαστικούς επιμελητές από την εφαρμογή των συγκεκριμένων δικαστικών αποφάσεων.
Ολοένα και λιγότερα περιστατικά καταγράφονται και στις περιπτώσεις της επίδοσης εγγράφων, που αν και θεωρούνται απλές περιπτώσεις οι δικαστικοί επιμελητές συνάντησαν από άρνηση παραλαβής, κλείσιμο της πόρτας και σπρωξίματα μέχρι και... σκυλιά σε κήπους και ακάλυπτους χώρους για εκφοβισμό. Μόνο που σε αυτές τις περιπτώσεις υπήρχε η «ανώδυνη λύση» της θυροκόλλησης των εγγράφων.
ΑΠΟ ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ
ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΙ ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΣ
Υπό αυτές τις συνθήκες πρόκειται για δύσκολο και επικίνδυνο επάγγελμα για τους 44 δικαστικούς επιμελητές της Λάρισας παραδέχεται ο πρόεδρος του συνδικαλιστικού τους συλλόγου συμπληρώνοντας πάντως τη μεγάλη αλλαγή που πρόκειται να επιφέρει στον κλάδο η νομοθετική πρόβλεψη από το 2012 βάσει της οποίας δικαστικοί επιμελητές γίνονται μόνο οι απόφοιτοι της Νομικής.
Στο πλαίσιο αυτό την τελευταία διετία δύο νεαρές δικηγόροι εγκατέλειψαν τη δικηγορία για να διοριστούν δικαστικές επιμελήτριες μετά από διαγωνισμό ενώ άλλες 4 νεαρές δικηγόροι ασκούνται κοντά σε δικαστικούς επιμελητές προκειμένου να συμμετάσχουν στον ετήσιο διαγωνισμό και να διοριστούν. Επιλέγοντας να εγκαταλείψουν τη δικηγορία και την αβεβαιότητα του χώρου χάρη των έστω και λιγότερων αλλά σίγουρων εσόδων, παρότι γνωρίζουν ότι θα έχουν να αντιμετωπίσουν περισσότερους κινδύνους στον δρόμο...
