«Το Αρχαίο Θέατρο Λάρισας, θέλει χρόνο, θέλει ηρεμία, ώριμη σκέψη. Δεν πρέπει να βιαζόμαστε. Το μνημείο είναι μεν μεγαλοπρεπές, αλλά άσχημα «χτυπημένο», έχει παθογένειες. Η βιασύνη έχει κινδύνους...». Ομοθυμαδόν, ο πρόεδρος και μέλη της επιστημονικής επιτροπής αποκάλυψης του Αρχαίου Θεάτρου της Λάρισας, στον απόηχο της εκδήλωσης στο Αρχαίο Θέατρο Λάρισας και τα όσα δημοσιοποιήθηκαν ή ακούστηκαν, θέτουν τα ζητήματα, ως έχουν. Ο πρόεδρος της επιτροπής κ. Αθανάσιος Τζιαφάλιας, η προϊσταμένη της ΙΕ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κ. Ανθή Μπάτζιου- Ευσταθίου και ο αρχιτέκτονας κ. Δημ. Καραγκούνης μίλησαν με την «Ε», αναφέροντας και τα εξής:
Η κ. ΑΝΘΗ ΜΠΑΤΖΙΟΥ- ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
«Στον απόηχο του τριημέρου, να πούμε ορισμένα πράγματα γιατί, ακούστηκαν πολλά, είδαμε πολλά στις εφημερίδες, άρθρα κλπ. Ότι δεν έγινε η εκδήλωση για να τιμηθεί ο κ. Αθ. Τζιαφάλιας, αλλά για να ανακοινωθεί από το «Διάζωμα» και το νέο πρόγραμμα για το ΣΕΣ, αλλά και να γίνει η συνέλευση του σωματείου. Θεωρώ ότι ήταν όλα αυτά μαζί. Με έναν τρόπο έπρεπε να φανεί και η δουλειά του «Διαζώματος», και η δουλειά των ανθρώπων του θεάτρου. Γιατί όχι να μην παρουσιαστεί και το νέο πρόγραμμα. Το πρόγραμμα αυτό, έγινε μεν με την πρωτοβουλία του «Διαζώματος», αλλά οφείλαμε να πούμε, ο κ. Δ. Καραγκούνης και εγώ προσωπικά, που μοιραστήκαμε πάρα πολύ χρόνο συζητώντας αυτά τα θέματα και τις υποδομές που αναπτύχτηκαν ως τώρα, από την υπηρεσία. Γιατί έπρεπε κανείς να αντιμετωπίσει το επόμενο βήμα. Δεν μπορείς να έχεις ένα μνημείο απομονωμένο και να μην είναι και λειτουργικό. Όλες οι υποδομές που έγιναν με το 2ο και 3ο πακέτο και το ΕΣΠΑ, πρέπει κάπως να συνδεθούν και να είναι σε λειτουργία.
Μας απασχόλησε πάρα πολύ και ήταν και ο στόχος μας από το 2007 και εδώ. Έτσι λειτουργήσαμε για να δημιουργήσουμε δίκτυα στην Περραιβία, στην Κάρλα και στο νότιο τμήμα του νομού. Ολοκληρώθηκε η Παλιόσκαλα και μια καινούρια θέση στην Τσερλί, στα Τέμπη είμαστε σχεδόν έτοιμοι, η Περραιβική Τρίπολη, που δημιουργήθηκε από τον κ. Τζιαφάλια και τον κ. Καραγκούνη. Το τουρκικό τελωνείο Ελασσόνας, βεβαίως και το νότιο τμήμα του νομού με το έργο της Κραννώνος και του κάστρου των Φαρσάλων. Οι υποδομές αυτές πρέπει να λειτουργήσουν με κάποιο τρόπο. Είχαμε σκεφτεί με τον κ. Καραγκούνη, ακριβώς αυτό, πώς να γίνει μια διαδρομή, που να συνδέσει όλα αυτά τα μνημεία, αλλά και άλλα αρμοδιότητας άλλων εφορειών αρχαιοτήτων. Δηλαδή κάποιοι περίπατοι και διαδρομές, που θα αξιοποιούνταν από πολλούς ανθρώπους και φορείς.
Πέρυσι ήρθε η πρόταση του «Διαζώματος», επειδή είχε προηγηθεί η πολιτιστική διαδρομή της Ηπείρου. Η πρόταση του κ. Στ. Μπένου μας βρήκε όχι απλώς σύμφωνους, αλλά έτοιμους. Το είχαμε σχεδιάσει από χρόνια και το προχωρούσαμε. Το μόνο εμπόδιο ήταν ότι ξεπερνούσαμε τα όρια της περιφερειακής ενότητας Λάρισας και δεν μπορούσαμε να κάνουμε πρόταση διαπεριφερειακή. Η πρόταση του «Διαζώματος», μας άνοιξε τον δρόμο. Μάλιστα είχαμε προχωρήσει και σκεφτόμασταν π.χ. αγροτικά προϊόντα, αθλητικές δραστηριότητες και άλλα. Έτσι πρέπει να προχωρά κανείς. Δεν έχει μέλλον το κάθε μνημείο από μόνο του. Χρειάζεται η βοήθεια των δήμων, η σύνδεση με κάτι άλλο. Ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές, για να υπάρχει προοπτική.
Χαρήκαμε ιδιαίτερα, που κάποιοι άλλοι, μαζί με εμάς, το είχαν σκεφτεί. Πιστεύουμε ότι η δουλειά μας των 7 χρόνων, θα έχει μια προοπτική και περισσότερο για τη Λάρισα. Οι υποδομές που έγιναν αυτά τα χρόνια, από το ’85 και ’δω, (π. χ. τα δύο θέατρα) μπορούν κάλλιστα να δημιουργήσουν πόλο έλξης για την πόλη και να ενοποιήσουν το ιστορικό της κέντρο. Έτσι φαίνεται ότι θα προχωρήσει. Βεβαίως χρειάζεται και η συνέργεια και άλλων φορέων της πόλης, όπως κυρίως των δήμου, περιφέρειας. Να πω ότι με την καινούρια δημοτική αρχή είχαμε μια πάρα πολύ καλή συνεργασία, από τις πρώτες ημέρες συναντηθήκαμε με αντιδημάρχους, με πολύ καλή διάθεση».
Ο κ. Δ. ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΗΣ
«Πιστεύω ότι κάθε μνημείο να το δούμε με ηρεμία, να το συντηρήσουμε και να το σώσουμε. Αυτά, όλα, με κάποιο τρόπο να συνδεθούν. Το σημαντικότερο είναι να το δούμε με ηρεμία. Η τεράστια βιασύνη ενέχει κινδύνους. Ειδικά ο τομέας αποκατάστασης με νέα κομμάτια μαρμάρου. Δεν μπορείς να αποκαταστήσεις άμεσα ένα μνημείο, που του λείπει κομμάτι, τη στιγμή που αυτό έχει σε διπλανές ιδιοκτησίες τμήματά του. Καλή είναι η πίεση και η κριτική που ασκείται, αλλά δεν χρειάζεται βιασύνη. Ας μην ξεχνάμε ότι πριν δέκα χρόνια, πάνω από το θέατρο υπήρχαν πολυκατοικίες...».
Ο κ. ΑΘ. ΤΖΙΑΦΑΛΙΑΣ
«Να γίνει συνείδηση στους πολίτες και στις αρχές. Εμείς αντιμετωπίσαμε έναν ημιθανή άνθρωπο, που έπρεπε να του δώσουμε το «φιλί της ζωής». Είχαμε τεράστια φορτία πάνω στο μνημείο, ξηλώσαμε πάνω από 145 βόθρους, των οποίων τα λύματα απορροφήθηκαν από το υπέδαφος του θεάτρου. Οποιαδήποτε μελέτη απαιτεί χρόνο. Για να συναχτεί και να εφαρμοστεί. Στις τέσσερις τελευταίες κερκίδες κάτω από την πολυκατοικία των 5 ορόφων έχουμε καθίζηση τουλάχιστον 10 με 12 εκατοστά. Εάν επιχειρήσουμε να βάλουμε τις τρεις πρώτες σειρές, που ξηλώθηκαν από τους Ρωμαίους, δεν θα μπορούν να «κουμπώσουν» οι άλλες από πάνω. Αυτό απαιτεί χρόνο. Άλλο πράγμα είναι να λες ότι αυτό πάει εδώ και άλλο πράγμα να το τοποθετείς. Ο αρχαίος αρχιτέκτονας χάραζε στο κάθε εδώλιο, πού ακριβώς θα τοποθετηθεί το παραπάνω. Αν ξεφύγει μερικά χιλιοστά, η σειρά των εδωλίων θα προεξέχει 15 πόντους. Αυτό θέλει χρόνο, θέλει ηρεμία, ώριμη σκέψη. Δεν πρέπει να βιαζόμαστε. Το μνημείο είναι μεν μεγαλοπρεπές, αλλά άσχημα χτυπημένο, έχε παθογένειες.
Ο πίσω τοίχος της σκηνής π.χ. πάνω από τον οποίο περνούσε ο δρόμος, έχει καθίζηση 8 πόντους. Αυτό θέλει τεράστιο έργο, για να ανασηκωθεί. Δεν μπορεί κανένας από μας να δεσμευτεί ότι την τάδε ημερομηνία το Θέατρο θα χρησιμοποιηθεί. Όταν όλα πάνε καλά θα κατασκευάσουμε την κλίμακα καθόδου, για τους επισκέπτες. Αυτό μπορεί να γίνει με τη χρηματοδότηση των 2 εκατομμύριων του ΕΣΠΑ και όχι τριών. (σ.σ. ως γνωστό, περικόπηκαν χρήματα από όλα τα έργα ΕΣΠΑ, το 30%!)».
Παρεμβαίνοντας η προϊσταμένη της εφορείας, σημείωσε: «Απ’ έξω όταν περνάς και κάνεις βόλτα και μετράς τα εδώλια και λες «τα ίδια είναι, δεν έβαλαν καινούρια!» Για να μπει ένα ακόμα, απαιτείται πολλή δουλειά. Τον κόπο της δουλειάς ενός μνημείου, τόσο μεγάλου μεγέθους, δεν μπορεί να τον εκτιμήσει κανείς, που δεν είναι μέσα στα πράγματα. Για αυτό ακούγονται όσα ακούγονται».
Συνεχίζοντας ο κ. Αθ. Τζιαφάλιας, πρόσθεσε: «Όλες οι ενέργειες, δημοπρασίες, προμήθειες κλπ. υπάγονται στο νόμο περί εκτέλεσης δημόσιων έργων. Σε κάθε δημοπρασία μπορούν να γίνουν ενστάσεις, ανακοπές υπάρχουν καθυστερήσεις. Δεν μπορεί η επιτροπή, αυθαίρετα, να αποφασίσει τη συνεργασία με κάποιον για να προχωρήσει το έργο. Μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι προχώρησε η επιστημονική αγιοποίηση του μνημείου, πάρα πολύ. Ιδιαίτερα μετά το 2011 που ήρθε η ομάδα των Γάλλων ερευνητών, με επικεφαλής τον κ. Μπρούνο Ελί, προχωρήσαμε στη μελέτη χιλιάδων επιγραφών του μνημείου. Η ιστορική γνώση μας για τη Θεσσαλία και τη Λάρισα, έχει ευρύτητα αυτή τη στιγμή. Ξέρουμε πολύ περισσότερα πράγματα, από τις επιγραφές. Είναι πολύ σημαντικό. Βεβαίως εργαζόμαστε αφιλοκερδώς και εθελοντικά. Το βασικότερο ήταν να εφαρμόσουμε τη μελέτη.
Επίσης, να εξηγήσω, με αφορμή δημοσίευμα στον Τύπο, ότι ο κ. Ελί παρίσταται εδώ, μόνον ως επιγραφικός, όχι ως αρχαιολόγος. Ο κ. Ελί είναι λαμπρός επιστήμονας, διεθνούς εμβέλειας, μαθητής του μεγάλου Πουγιού καθηγητή του Πανεπιστημίου της Λυών, λαμπρού επιγραφικού. Ο κ. Ελί εδώ και 50 χρόνια στη Θεσσαλία μελετά μόνο επιγραφές. Το έργο της αποκάλυψης, και τις κατεδαφίσεις - απομακρύνσεις κρημνισμάτων και όλα αυτά τα έκανε η εφορεία αρχαιοτήτων. Δεν γνωρίζω τον ρόλο συνταξιούχου συναδέλφου μου, που παρίσταται εδώ στα «χωράφια» της ΙΕ’ Εφορείας, που είναι και η διαχειρίστρια του έργου του Αρχαίου Θεάτρου. Η επιτροπή έχει το επιστημονικό μέρος και η εφορεία το διαχειριστικό. Δεν κατανοώ και δεν αναγνωρίζω την παρουσία οιουδήποτε τρίτου στα αρχαιολογικά δρώμενα της Λάρισας. Αναφέρομαι βεβαίως σε μια επιτροπή που ανακοινώθηκε πρόσφατα... Η επιστημονική επιτροπή του θεάτρου αποφασίζει για την πορεία του έργου. Πώς και από ποιον θα γίνουν οι μελέτες, τα χρονοδιαγράμματα. Γενικά όλες οι επιστημονικές επιτροπές που αφορούν επεμβάσεις σε μνημεία, εγκρίνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Βεβαίως, οι διάφορες άλλες επιτροπές πολιτών, που υπάρχουν ή δημιουργούνται, για τη στήριξη του θεάτρου, είναι καλοδεχούμενες...»
Ε. ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ
