δείχνουν τον δρόμο για τον επανασχεδιασμό του ΕΣΥ με βασικές κατευθύνσεις την πρόληψη, τις διαρθρωτικές αλλαγές, την ορθολογική διαχείριση, την ψηφιακή τεχνολογία και την υψηλή εξειδίκευση, ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες των ασθενών.Οι διαπιστώσεις τόσο των κοινωνικών φορέων όσο και του πολιτικού κόσμου για την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό του ΕΣΥ καθημερινά πληθαίνουν επιβεβαιώνοντας και την τελευταία έκθεση του οργανισμού έρευνας και ανάλυσης διαΝΕΟσις, που διαπιστώνει ότι η πανδημία δημιούργησε νέα δεδομένα στον τομέα της υγείας και έθεσε νέες προτεραιότητες στη χάραξη της πολιτικής για την υγεία, καθώς Πολιτεία και πολίτες συνειδητοποίησαν σε μεγαλύτερο βαθμό τις διαχρονικές παθογένειες του ΕΣΥ, αλλά και την απουσία ενός οργανωμένου τομέα δημόσιας υγείας με αποτελεσματικές υπηρεσίες πρόληψης της αρρώστιας, προστασίας της υγείας και προαγωγής Υγείας.
Η συμπλήρωση δύο χρόνων από την εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού στη χώρα μας αποτελεί ευκαιρία να αναμοχλεύσουμε και με τη βοήθεια τριών Λαρισαίων βουλευτών, του Χρ. Κέλλα από τη Νέα Δημοκρατία, του Βασίλη Κόκκαλη από τον ΣΥΡΙΖΑ και της Ευαγγελίας Λιακούλη από το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, το περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι προβληματισμοί για το Εθνικό Σύστημα Υγείας σταχυολογώντας τις αρνητικές, αλλά και τις θετικές της συνέπειες.
Κυρίαρχη εμφανίζεται η εικόνα ενός ΕΣΥ, που παρά την αναμφισβήτητη προσφορά του, η οποία επιβεβαιώθηκε και με την περίθαλψη όσων νόσησαν από την Covid-19, δεν παύει να χαρακτηρίζεται από τις διαχρονικές παθογένειες της υποχρηματοδότησης, της υποστελέχωσης, της ανεπαρκούς διοίκησης και της έλλειψης σχεδιασμού. Η πανδημία αποκάλυψε τις αδυναμίες του Συστήματος Υγείας τόσο σε επίπεδο στρατηγικής όσο και σχεδιασμού, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί καταρχάς απροετοίμαστο να διαχειριστεί την κρίση.
Οι αντοχές του ΕΣΥ δοκιμάστηκαν σε πολλές περιπτώσεις από την άσκηση πίεσης σε περιόδους διασποράς του ιού, με αποτέλεσμα να στήνονται αυτοσχέδιες ΜΕΘ και να αναπτύσσονται κρεβάτια σε κάθε διαθέσιμο χώρο, ενώ τα νοσοκομεία άδειαζαν κλινικές για να τις μετατρέψουν σε κλινικές covid με τις εκκλήσεις στους ιδιώτες γιατρούς για συνδρομή να διαδέχονται η μία την άλλη, που σε ορισμένες περιπτώσεις έφθασαν και την επίταξη γιατρών συγκεκριμένων ειδικοτήτων.
Η πίεση του Συστήματος Υγείας και η αυξημένη ζήτηση για παροχή Υπηρεσιών Υγείας από τους ασθενείς covid είχαν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση και του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης του προσωπικού, ενώ παράλληλα η λήψη περιοριστικών μέτρων στα νοσοκομεία με χαρακτηριστικότερο την αναστολή των τακτικών χειρουργείων, των εξωτερικών, αλλά και των απογευματινών, υποβάθμισε την παροχή υπηρεσιών υγείας στους non covid ασθενείς.
Ενδεικτικοί της πίεσης του συστήματος, που αναδεικνύουν και το αυξημένο κόστος σε νοσηλείες, είναι οι αριθμοί: πάνω από δύο εκατομμύρια πολίτες έχουν διαγνωστεί με τη νόσο και περισσότεροι από ένας στους δέκα νοσούντες χρειάστηκε να νοσηλευθούν σε νοσοκομεία, εκ των οποίων ποσοστό άνω του 10% στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) του Συστήματος Υγείας.
Στις συνέπειες όχι της πανδημίας αυτής καθεαυτής, αλλά της διαχείρισής της, συμπεριλαμβάνεται και η υπόθεση της αναστολής εργασίας των ανεμβολίαστων υγειονομικών, που παραμένει σε εκκρεμότητα χωρίς κανείς να μπορεί να προδικάσει την τελική απόφαση της κυβέρνησης, που περιορίζεται προς το παρόν σε διαδοχικές παρατάσεις των αναστολών για ένα τμήμα του προσωπικού, η απουσία του οποίου είναι ορατή στην καθημερινότητα των νοσοκομείων.
Στις θετικές επιπτώσεις της πανδημίας καταγράφονται οι προσπάθειες για ενισχυμένες χρηματοδοτήσεις, αλλά και προσλήψεις μόνιμου καθώς και επικουρικού ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, παρότι δύσκολα καλύπτονται οι ελλείψεις σύμφωνα με τις προβλέψεις των οργανογραμμάτων των νοσοκομείων.
Παράλληλα με τις προσπάθειες αυτές αναπτύχθηκε ένα πρωτοφανές κύμα αλληλεγγύης με δωρεές επιχειρήσεων και ιδιωτών, που έδωσε τη δυνατότητα στα νοσοκομεία να ενισχυθούν με εξοπλισμό και υποδομές, ενώ αναπτύχθηκαν και συνέργειες από τον ιδιωτικό τομέα υγείας, η συνεργασία του οποίου στη Λάρισα τουλάχιστον αποδείχθηκε καθοριστική για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.
Αποτέλεσμα της πανδημίας υπήρξαν η λειτουργία της Μονάδας Λοιμώξεων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, που εντάσσεται πλέον και επίσημα στην Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική και κρεβατιών ΜΕΘ στα υπόλοιπα νοσοκομεία της Θεσσαλίας, ενώ ιδιαίτερα σημαντική χαρακτηρίζεται από την επιστημονική κοινότητα και η απόκτηση γνώσεων και εμπειρίας στη διαχείριση του κορονοϊού SARS-CoV-2, που όπως όλα δείχνουν ήρθε για να μείνει.
Και ενώ η πανδημία βρίσκεται ακόμη στην καθημερινότητα ξεκίνησαν ήδη οι προβληματισμοί, αλλά και οι πολιτικές αντιπαραθέσεις για τη μετά-covid εποχή και με επίκεντρο τις νέες ανάγκες και προκλήσεις που ανέδειξε η πανδημία μεταξύ των οποίων η ψυχική υγεία, η αποθεραπεία-αποκατάσταση, η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγεία, ο οικογενειακός γιατρός, οι κλινικές λοιμώξεων, οι κινητές μονάδες, η κατ’ οίκον παρακολούθηση κ.λπ. παράλληλα με την αναγκαία θεσμική αναδιοργάνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ο δημόσιος χαρακτήρας του οποίου δεν τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση.
*ΧΡ. ΚΕΛΛΑΣ:
Αναδιοργάνωση του ΕΣΥ με ψηφιακή διακυβέρνηση
Συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από την εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού, η οποία βρήκε το ΕΣΥ απροετοίμαστο, «γηρασμένο» και με μεγάλες ελλείψεις, λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών της δεκαετίας των μνημονίων που προηγήθηκε.
Ταυτόχρονα, όμως, αποτέλεσε και την αφορμή για την αναζωογόνηση και την αναδιοργάνωση του ΕΣΥ.
Με το ξέσπασμά της, η κυβέρνηση έσπευσε να καλύψει ελλείψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Προσλάβαμε 12.000 άτομα νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό, 4.000 μόνιμους και επικουρικούς γιατρούς, ενώ υπερδιπλασιάσαμε τις κλίνες ΜΕΘ σε σχέση με το 2019.
Και τώρα, με το διαφαινόμενο τέλος της πανδημίας, είναι ευκαιρία για το νέο ΕΣΥ.
Η κυβέρνηση δίνει έμφαση σε 3 κρίσιμους άξονες:
Α) Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ).
Β) Πρόληψη.
Γ) Κτιριακή και ενεργειακή αναβάθμιση υποδομών, σε συνδυασμό με τον εκσυγχρονισμό του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, αξιοποιώντας και τον μηχανισμό του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ο θεσμός του οικογενειακού ιατρού σε συνδυασμό με το «gate keeping» (πρόσβαση ασθενών στα νοσοκομεία έπειτα από παραπεμπτικό) συνθέτουν μία «πρώτη γραμμή» ιατρικής φροντίδας, που θα αποφορτίσει τα νοσοκομεία, ώστε το προσωπικό τους να επικεντρωθεί στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια περίθαλψη.
Σε διοικητικό και λειτουργικό επίπεδο, θα προωθηθεί η ενοποίηση των δημόσιων πρωτοβάθμιων δομών και η εφαρμογή ποιοτικών κριτηρίων στους ιδιώτες παρόχους ΠΦΥ, που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ.
Το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά», για δωρεάν προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του μαστού ξεκινά άμεσα, ενώ ακολουθούν προγράμματα για την πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου, καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κ.λπ. Επίσης, νομοθετήθηκαν ταυτόχρονα το Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων και το ηλεκτρονικό βιβλιάριο υγείας παιδιού.
Το 2022, το 30% των συνολικών διορισμών θα πραγματοποιηθούν στην Υγεία και οι δαπάνες θα αυξηθούν στο 6,3% του ΑΕΠ. Το «ψηφιακό κράτος» αποτελεί κεκτημένο των κυβερνητικών δράσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Μέσω του GOV.GR, η καθημερινότητα του πολίτη έχει βελτιωθεί σημαντικά, ενώ η δημόσια διοίκηση καθίσταται πιο αποτελεσματική ενισχύοντας τις προοπτικές ανάπτυξης της χώρας. Η ψηφιακή διακυβέρνηση συμβάλλει καθοριστικά στην αναδιοργάνωση του ΕΣΥ, το οποίο η Ελληνική Κυβέρνηση θα ενισχύσει περαιτέρω τα επόμενα χρόνια, αναλόγως των δημοσιονομικών δυνατοτήτων, παρέχοντας στους πολίτες καλύτερες υπηρεσίες υγείας, τις οποίες απαιτούν και δικαιούνται!
*Β. ΚΟΚΚΑΛΗΣ:
Η πανδημία ανέδειξε τη σημασία του ΕΣΥ
Το ιστορικό παγκόσμιο συμβάν της πανδημίας του Covid-19 δεν αποτέλεσε μια απλή υγειονομική κρίση, αλλά μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πλέον αποσταθεροποιητικό κοινωνικό γεγονός, το οποίο συμπαρέσυρε και μετέβαλε την δομή και την οργάνωση του Κράτους, την Οικονομία, τους ίδιους τους πολίτες. Επέδρασε, άλλοτε πρόσκαιρα, άλλοτε με σταθερό και μακροχρόνιο χαρακτήρα στο σύνολο των βιοτικών σχέσεων, στην οικογένεια, στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην ασφάλεια και πρωτίστως στον τομέα της Υγείας και της Υγειονομικής Περίθαλψης.
Η απομόνωση και ο διαχωρισμός θετικών και αρνητικών στοιχείων μέσα από την πανδημία, που εξ ορισμού είναι μια δεινή κατάσταση, δεν είναι η ορθή προσέγγιση. Η ορθή προσέγγιση είναι η ανεύρεση, μέσα από δύσκολες καταστάσεις, των στοιχείων εκείνων, που θα καλλιεργηθούν, θα βελτιωθούν και θα συμβάλλουν στην εξέλιξη της κοινωνίας. Ξεκινώντας από τον τομέα της Υγείας, η πανδημία Covid-19 εξαιτίας της επικινδυνότητας και της καθολικότητας του πληθυσμού που εν δυνάμει επιφέρει συνέπειες, ανέδειξε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, τη σημασία του Δημόσιου Εθνικού Συστήματος Υγείας στην προάσπιση του βασικότερου, μετά την ίδια τη ζωή, εννόμου αγαθού, που είναι η εξασφάλιση της υγείας των πολιτών. Δυστυχώς χρειάστηκε να αναδειχθεί ο ρόλος του ΕΣΥ μέσα από τη διαπίστωση των κενών, των ελλείψεων και διάφορων παθογενειών που διέπουν το ΕΣΥ, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε εξοπλισμό. Κι αν η ανάδειξη των κενών και των ελλείψεων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας έχει από μόνο του αρνητικό χαρακτήρα, επιδεινώνεται το αρνητικό στοιχείο με την ολιγωρία της Κυβέρνησης, η οποία, δεν επηρεάστηκε, ούτε από την πανδημία, ώστε να ενισχύσει μόνιμα και μακροπρόθεσμα τη δομή του ΕΣΥ, αλλά αρκέστηκε σε μέτρα πρόσκαιρα.
Η αναστολή κάθε κοινωνικής δραστηριότητας ανέδειξε με τον πλέον προφανή τρόπο, ότι βιώνουμε στην κοινωνία των δικτύων, άλλως σε μια ψηφιακή κοινωνία, η οποία διαμορφώνει νέες μορφές επικοινωνίας μεταξύ των πολιτών, νέες μορφές παροχής εργασίας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, νέες μορφές παροχής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες, αλλά και νέες μορφές καταναλωτικής συμπεριφοράς. Όλα αυτά τα στοιχεία ήρθαν για να μείνουν, εφόσον όμως είναι προσιτά στο σύνολο του πληθυσμού και δεν παράγουν ανισότητες και κοινωνικές αδικίες. Η πανδημία του Covid-19 προκάλεσε αιφνίδιες αλλαγές στην κοινωνική ζωή, με αποτέλεσμα τη διακοπή της κανονικότητας και μέσα από αυτή την εμφάνιση ανισοτήτων και ελλείψεων. Όμως, σε κάθε κοινωνική κρίση, το πλέον ελπιδοφόρο που μπορεί κανείς να σκεφτεί και το οποίο αποτελεί το αντίβαρο των δεινών, είναι η αλληλεγγύη μεταξύ των πολιτών, και η υποχρέωση όλων να συμβάλλουμε στην δημιουργία της κοινωνίας των πολιτών.
*ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΛΙΑΚΟΥΛΗ:
Μονόδρομος η αναγέννηση του ΕΣΥ
Δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, το Εθνικό Σύστημα Υγείας αναδείχθηκε και παραμένει ο μεγάλος πρωταγωνιστής της υγειονομικής κρίσης.
Με την κοινωνία μουδιασμένη απέναντι στον πρωτόγνωρο φόβο του αόρατου εχθρού και με την Πολιτεία εμφανώς απροετοίμαστη, το ΕΣΥ κατάφερε να επιτελέσει την αποστολή του. Αποτέλεσε το αποκούμπι της κοινωνίας, όλων ανεξαιρέτως των διαβιούντων στην ελληνική επικράτεια, που προσέτρεξαν στην αγκαλιά του, όταν ο φονικός ιός τούς χτύπησε την πόρτα. Υπήρξε το υγειονομικό καταφύγιο ακόμη και των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Η επιλογή του ΠΑΣΟΚ να κάνει πράξη ένα δωρεάν δημόσιο Εθνικό Σύστημα Υγείας, δικαιώθηκε. Το ΕΣΥ καταξιώθηκε στα μάτια του Λαού. Ταυτόχρονα, οι συνθήκες της πανδημίας προσέδωσαν ορατότητα σε κομβικές παραμέτρους της ύπαρξης και λειτουργίας του. Καταρχάς, στην ανιδιοτελή προσφορά των εργαζομένων, που έφτασε μέχρι τα όρια της αυτοθυσίας. Το έργο τους έγινε ορατό σε όλους. Οι ήρωες της πρώτης γραμμής πάλεψαν γενναία, παρά το ότι οι περισσότεροι τελούν υπό επισφαλές εργασιακό μέλλον και ενώ μεγάλο μέρος τους δεν ανήκει καν στα Βαρέα και Ανθυγιεινά, με την Κυβέρνηση να αρνείται την Τροπολογία για την ένταξή τους, που το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής έχει καταθέσει 16 φορές.
Επιπλέον, η πανδημία έριξε φως στις λειτουργικές ανάγκες του ΕΣΥ, που έπειτα από την πολυετή οικονομική κρίση, είχε πλέον αφαιμαχθεί από στελεχιακό δυναμικό, εξοπλισμό, υποδομές και μέσα. Οι ελλείψεις, που μέχρι χθες θεωρούνταν «ψιλά γράμματα», ήρθαν στην επιφάνεια. Πυροδότησαν μάλιστα ένα αξιέπαινο κύμα δωρεών, με πολίτες, Φορείς και Ο.Τ.Α. να συμβάλουν γενναιόδωρα στην κοινή προσπάθεια, καλύπτοντας κρατικές «τρύπες». Δυστυχώς, η Κυβέρνηση της Ν.Δ. αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων, χωρίς συνολικό σχέδιο, με αυτό-αναιρέσεις, δισταγμούς, προσωρινά «μπαλώματα» και ανεπίτρεπτες καθυστερήσεις - μερικές από αυτές, να μας στοιχειώνουν για χρόνια, αφού στοίχησαν ζωές στους «εκτός ΜΕΘ» διασωληνωμένους που χάθηκαν…
Η ολιγωρία στη λήψη αποφάσεων, εγκατέλειψε το ΕΣΥ αθωράκιστο, οδήγησε τους εργαζομένους σε εξάντληση και πολλαπλασίασε πρακτικούς κινδύνους που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. Το «κλείσιμο του ματιού» προς τους ιδιώτες και η δημιουργία ενός ανεξέλεγκτου δικτύου παρεκκλίσεων και αναθέσεων, είναι «ανοιχτή πληγή».
Η μακάβρια λίστα των 27.510 θανάτων, που καθημερινά αυξάνεται κατά δεκάδες, αποτελεί όνειδος.
Η πανδημία όμως, επανάφερε θεαματικά στο προσκήνιο της αρχές της Σοσιαλδημοκρατίας. Απέναντι στην έλλειψη κυβερνητικού σχεδίου, το ΠΑΣΟΚ–Κίνημα Αλλαγής, με τον Νίκο Ανδρουλάκη, καταθέτουμε στον δημόσιο διάλογο τεκμηριωμένες προτάσεις για την αναγέννηση του ΕΣΥ. Γι’ αυτό και οι θεματικές μας συνδιασκέψεις, ξεκινούν από την Υγεία, σήμερα στη Θεσσαλονίκη, όπου θα ανοίξει για τη χώρα η μεγάλη συζήτηση για τη δημόσια υγεία της νέας εποχής, με τις νέες απαιτήσεις και τις νέες προκλήσεις των καιρών. Συζήτηση ανοιχτή, δημοκρατική, ειλικρινής και ουσιαστική.
