Ενας ανυπόταχτος, λαϊκός καλλιτέχνης

Ο Γιάννης Γαΐτης υπήρξε ένας ανυπόταχτος λαϊκός καλλιτέχνης, τονίστηκε χθες σε συζήτηση που έγινε στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας - Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα για τη ζωή και το έργο του μεγάλου Ελληνα καλλιτέχνη.

Στην έκθεση που φιλοξενείται στην αίθουσα Ειρήνης Κατσίγρα και φέρει τον τίτλο «Γιάννης Γαΐτης - Το Πλήθος και η Μοναξιά», παρουσιάζονται τα εμβληματικά «ανθρωπάκια», μία «καταγγελία» στην «ερημία του πλήθους», με την επιμελήτρια της έκθεσης και κόρη του καλλιτέχνη, Λορέττα Γαΐτη, μαζί με τον έτερο επιμελητή, Γιάννη Μπόλη, να ξεναγούν το κοινό και τους φίλους της Πινακοθήκης και να τους «μυούν» στον μαγικό κόσμο της συγκρατημένης αφαίρεσης και της γεωμετρικής συμμετρίας που χαρακτηρίζουν τον καλλιτέχνη.
Χθες το μεσημέρι στον αύλειο χώρο του Μουσείου διοργανώθηκε συζήτηση για τη ζωή και το έργο του Γιάννη Γαΐτη. Εκδήλωση που άνοιξε με χαιρετισμό που απηύθυνε η αντιπρόεδρος της Πινακοθήκης, Αννυ Ψάρρα, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι τα «ανθρωπάκια» του Γαϊτη παραμένουν ζωντανά και επίκαιρα και μας καλούν σε όλες τις εποχές να πάρουμε θέση για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Καταλήγοντας, σημείωσε ότι ο Γαΐτης υπήρξε ανυπόταχτος και ασυμβίβαστος απέναντι στο σύστημα, ενώ ο ίδιος χαρακτήριζε τον εαυτό του λαϊκό καλλιτέχνη ανακοινώνοντας επίσης ότι η έκθεση θα παραταθεί έως το τέλος του έτους.
Ο δήμαρχος Λαρισαίων, Απ. Καλογιάννης, αφού καλωσόρισε στη Λάρισα τη Λορέττα Γαΐτη, τόνισε μεταξύ άλλων πως «η έκθεση Γιάννης Γαΐτης - Το πλήθος και η μοναξιά είναι η 3η μεγάλη αναδρομική έκθεση που διοργανώνεται στην Ελλάδα μετά τον θάνατό του. Ένα πολιτιστικό γεγονός ιδιαίτερης αξίας, που αποτυπώνει τη δυναμική της Πινακοθήκης, τις στοχευμένες επιλογές της, το άνοιγμά της στο ευρύ κοινό, τον κοινωνικό και εκπαιδευτικό της ρόλο. Μια έκθεση που επιβεβαιώνει τη σημαίνουσα θέση της στον εικαστικό χάρτη της χώρας μας. Μέσα από την ανοδική της πορεία, απέκτησε τελευταία και την Πιστοποίηση - Αναγνώριση ως Μουσείο από το ΥΠΠΟΑ. Ενα εξαιρετικά τιμητικό γεγονός, για την Πινακοθήκη, αλλά και για την πόλη μας».
Υπογράμμισε επίσης πως «τα έργα της έκθεσης καταγράφουν τις αναζητήσεις του Γιάννη Γαΐτη ,από τα μέσα της δεκαετίας του 1940 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Το έργο του Γ. Γαΐτη, ανθρωποκεντρικό και πάντα επίκαιρο, πραγματώνεται μέσα στα δύσκολα χρόνια της κατοχής ,του εμφυλίου αργότερα της χούντας των συνταγματαρχών, αλλά και της μεταπολίτευσης».
Κατέληξε ο κ. Καλογιάννης σημειώνοντας ότι «τα ‘’ανθρωπάκια’’ του είναι η αποκρυστάλωση της διαδρομής του. Εμβληματικές αναγνωρίσιμες εικόνες ενός δημιουργού με αδιαπραγμάτευτη πολιτική και κοινωνική στάση. Με τα ‘’ανθρωπάκια μου λυτρώνομαι‘’ ομολογεί ο ίδιος …καθώς μέσα από το έργο του καταγγέλει την τυποποίηση, την παθητικότητα, την αποδοχή των κοινωνικών συμβάσεων και μηχανισμών, καθώς ο ίδιος σε όλη του τη ζωή υπήρξε ασυμβίβαστος και ανατρεπτικός.
Ο Γιάννης Γαΐτης στάθηκε με τη ζωή και το έργο του ανυπότακτος, αντικομφορμιστής, απέναντι σε ένα σύστημα που δεν του αναγνώριζε το έργο του».
Στο πλαίσιο της συζήτησης που ακολούθησε, ο ιστορικός της Τέχνης, Γιάννης Μπόλης, αναφέρθηκε στην πορεία της τέχνης του Γαΐτη. Η αρχιτέκτονας και μουσειολόγος, Λορέττα Γαΐτη σε κλίμα συναισθηματικής φόρτισης μίλησε για τη ζωή του πατέρα της αναφερόμενη σε περιστατικά που αφορούσαν το έργο του.
Η διευθύντρια του Γαλλικού Ινστιτούτου Λάρισας, Χρύσα Βουλγαράκη, τόνισε μεταξύ άλλων ότι η πρώτη έκθεση Γαΐτη στηρίχθηκε από τη Γαλλική Πρεσβεία, ενώ ο προσωπικός φίλος και συνεργάτης του Γιάννη Γαΐτη, Μιχαήλ Γαβρίλος, συγκινημένος ανάφερε ότι ο Γαΐτης υπήρξε ο δάσκαλός του και πως υπήρξε ο άνθρωπος που στήριξε όλες τις εκθέσεις και έκανε όλες τις κατασκευές. Αναφέρθηκε επίσης στην τελευταία έκθεση του Γιάννη Γαΐτη η οποία εγκαινιάστηκε έξι ημέρες προτού πεθάνει ο καλλιτέχνης.
ΕΚΘΕΣΗ
Η έκθεση καταγράφει την πορεία του Γιάννη Γαΐτη από τα μέσα της δεκαετίας του 1940 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980, με αντιπροσωπευτικά έργα του, που καθορίζουν την τέχνη του, χρονικά και αισθητικά: από τις πρώτες ζωγραφικές του συνθέσεις, με εμφανείς τις επιρροές από τον Pablo Picasso και την τέχνη των σουρεαλιστών έως τις αναζητήσεις του στους δρόμους της αφαίρεσης.
Και από τους αφηγηματικούς του μικρόκοσμους έως τα ανώνυμα και ομοιόμορφα ανθρωπάκια του, με τα ριγέ και καρό κοστούμια, τα ανθρωπάκια με τα οποία ο ίδιος ταυτίζεται και μας ζητάει να ταυτιστούμε.
Υπενθυμίζεται ότι ο Γιάννης Γαΐτης (1923-1983) ανήκει στους καλλιτέχνες που το έργο τους αποτέλεσε τομή για την ανανέωση της ελληνικής τέχνης τα μεταπολεμικά χρόνια, και, παράλληλα, ανοίχθηκε με αξιώσεις στους διεθνείς ορίζοντες. Τα ανθρωπάκια του, αποκορύφωση και αποκρυστάλλωση της διαδρομής του, είναι από τις πιο αναγνωρίσιμες και εμβληματικές εικόνες ενός δημιουργού με αδιαπραγμάτευτη πολιτική-κοινωνική στάση και αδέσμευτο κριτικό πνεύμα.
Ενός δημιουργού, ζωντανού και δυναμικού, τολμηρού και ανατρεπτικού, που ρίχνεται με πρωτόγνωρο πάθος και ενθουσιασμό στην περιπέτεια της ζωής και της τέχνης, ξεπερνώντας τις αντιφάσεις και τις αντιξοότητες της εποχής του· ενός δημιουργού που καταγράφει τον κόσμο του, επιζητώντας και διερευνώντας νέους δρόμους με τους οποίους η τέχνη αντιμετωπίζει την καθημερινότητα· ενός δημιουργού του οποίου η παρουσία και η προσφορά του ξεπερνά κατά πολύ τα όρια των εικαστικών του προτάσεων, με την τέχνη του να διατηρεί ατόφια την εκφραστική της αλήθεια, να μεγιστοποιεί τη δύναμή της και να συναντά το κοινό τού σήμερα.