Τεύχος - Διάλογος με την Επιστήμη και την Ιστορία

*Αφιερωμένη στον Αγώνα του 1821 η 5η έκδοση «Αχιλλίου Πόλις»

Με αφιέρωμα στη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 κυκλοφόρησε το πέμπτο τεύχος της επιστημονικής περιοδικής εκδόσεως της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου «ΑΧΙΛΛΙΟΥ ΠΟΛΙΣ».

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο προλογικό του σημείωμα ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος «η Επανάσταση έγινε για να αποκατασταθεί η Θεία Δικαιοσύνη και να λυτρωθεί ο ραγιάς από το άδικο που του έπνιγε τη ζωή, τα όσια και τα ιερά του, γι’ αυτό και η ευλογία της Εκκλησίας κι η ένθερμη υποστήριξη, αλλά και τα τόσα θύματα από τον Ιερό Κλήρο! Αν θέλουμε πραγματικά να τιμήσουμε το ’21, μάλλον πρέπει μέσα από μια σύνθετη προοπτική, του τότε και του τώρα, να προσπαθήσουμε να ατενίσουμε ή τουλάχιστον να αναλογιστούμε το αύριο που έρχεται, που δεν περιμένει και που θα αποτελέσει το πεδίο σύγκρισής μας με τους Αγωνιστές προπάτορές μας».
Γι’ αυτόν τον λόγο το τεύχος δεν είναι προσανατολισμένο μόνο στη συμμετοχή της Λάρισας στα προ, στα κατά και στα μετά την Επανάσταση δρώμενα. Έχει να κάνει και με τις προοπτικές του Ελληνισμού, τόσο ως έθνους όσο και ως κράτους, τόσο στο 1821 όσο και στο παρόν και στο μέλλον. Τις σχέσεις της Ελλάδος με την Τουρκία εξετάζει ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας μας κ. Νίκος Δένδιας, που με χαρά ανταποκρίθηκε στην πρόταση του Μητροπολίτη Λαρίσης να εκφράσει την επίσημη θέση της ελληνικής κυβέρνησης για τις προοπτικές του αύριο, με ένα κείμενο που αναφέρεται στις προϋποθέσεις του διαλόγου των δύο χωρών. Αντίστοιχα, ο προηγούμενος της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους π. Βασίλειος Γοντικάκης καταγράφει τη μεγάλη ιδέα ενός μικρού λαού. Ο ηγούμενος της Σιμωνόπετρας π. Ελισαίος παραθέτει άγνωστα στοιχεία για τη συμμετοχή του Αγίου Όρους στον αγώνα του ’21, ενώ ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ π. Βασίλειος Καλλιακμάνης αναφέρεται στη μορφή του Πατροκοσμά του Αιτωλού. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ντίνος Αυγουστή αναφέρεται στην Κύπρο και τη συμμετοχή της στον Αγώνα, ενώ ο καθηγητής Αγιολογίας Σωτήρης Μπαλατσούκας παρουσιάζει τις θέσεις του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου για τους Νεομάρτυρες, οι οποίοι στερέωσαν το Γένος μας.
ΛΑΡΙΣΑ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΣΕ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Το δεύτερο μέρος του τεύχους αναφέρεται στη Θεσσαλία και τη Λάρισα κατά την Τουρκοκρατία και την Επανάσταση. Περιλαμβάνει ένα λίαν ενδιαφέρον κείμενο του γενικού γραμματέα Θρησκευμάτων κ. Γιώργου Καλαντζή, για τους μουσουλμάνους της Θεσσαλίας, την πρώτη μουσουλμανική μειονότητα του ελληνικού κράτους, ένα κείμενο του καθηγητή και αρχαιολόγου Θεόδωρου Παλιούγκα για τη Λάρισα και την οθωμανική περίοδο, την προσέγγιση της κ. Φανής Καλοκαιρινού πάνω στις θεσσαλικές κοινωνίες και την εξέλιξή τους κατά τα νεότερα ιστορικά χρόνια, καθώς και την αναφορά του δρ. της Βυζαντινής Τέχνης κ. Σταύρου Γουλούλη στον βίο του «αμαρτωλού και αρματωλού Πολυκάρπου Δαρδαίου» , εθνοϊερομάρτυρα Μητροπολίτου Λαρίσης. Ο εκδότης του «Θεσσαλικού Ημερολογίου» κ. Κώστας Σπανός γράφει για τους Μελέτιους Μητροπολίτες Λαρίσης και ο δρ. Ιστορίας Βασίλειος Σπανός για τον Μητροπολίτη Κύριλλο Α’ Βογάσαρη.
Το αφιέρωμα κλείνουν ο π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός με μία πρωτότυπη μελέτη για τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, την προσωπικότητα που προσέφερε στο Γένος, αλλά ταλάνισε την Εκκλησία, φέρνοντας καινούργια στοιχεία για τη στάση του έναντι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως επίσης και η Λαρισαία συγγραφέας Μπέττυ Μαγρίζου, που αναφέρεται στον «Μπαρούχ τον ευλογημένο» και την ιστορία της απελευθέρωσης της Λάρισας από τον τουρκικό ζυγό μέσα από τα μάτια της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, η Στυλιανή Περμαθούλη με ένα σχόλιο στην εικόνα του νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου Ραψάνης, καθώς και ο γιατρός και ιστοριοδίφης κ. Νικόλαος Παπαθεοδώρου με παρουσίαση της ιστορίας του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής στα Ταμπάκικα.
Στο τρίτο μέρος δεσπόζει η μελέτη του Λαρισαίου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Έρφουρτ στη Γερμανία Βασίλειου Μακρίδη για τον «ορθόδοξο αντιδυτικισμό» στην Ελλάδα σήμερα, με πολύτιμη τροφή για σκέψη, η καταγραφή των προσπαθειών για την Ένωση των Εκκλησιών πριν από την άλωση και το πώς ο Αγιορείτικος μοναχισμός είδε την κίνηση αυτήν από τον δρ. Αθανάσιο Χρυσοβέργη και ένα κείμενο του Ιεροδιακόνου π. Ιωάννη Γκιάφη για την εκκλησιαστική κοινότητα μπροστά στη μεταναστευτική πρόκληση. Στο προτελευταίο μέρος η Φανή Καλοκαιρινού περιγράφει την έκθεση «Εκκλησία: τέχνη και λαϊκή λατρεία, 18ος – 20ός αιώνας», η Χρύσα Βουλγαράκη μιλά για το Γαλλικό Ινστιτούτο της Λάρισας, ξυπνώντας μνήμες στους μεγαλύτερους, ο π. Δημήτριος Καρανίκας μας θυμίζει τη μορφή του παπα- Δημήτρη Ζάχου και ο Γεώργιος Τερζούδης τον ξεχωριστό πρωτοψάλτη Κωνσταντίνο Κωστούλη.
Εορτολογικές αναφορές υπάρχουν στο πέμπτο μέρος, από τους Μητροπολίτη Λαρίσης Ιερώνυμο, Αρχιμ. Δαμασκηνό Πετράκο, Αρχιμ. Ιγνάτιο Μουρτζανό, Αρχιμ. Ιωαννίκιο Ζαμπέλη και Αρχιμ. Σέργιο Παραλίκα, ενώ στο έκτο μέρος έχουμε κείμενα που αναφέρονται στη σχέση πίστης και επιστήμης από τον ιατρό κ. Μάριο Ξηρομερίτη και την πνευματική διάσταση της ιατρικής επιστήμης από τον οδοντίατρο Μιχάλη Ανεστόπουλο. Τέλος, η ψυχολόγος κ. Βαρβάρα Βασιλάκη αναφέρεται στο θέμα που απασχολεί όλους, το πώς η προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην αντιμετώπιση των ποικίλων ασθενειών.
Το εξώφυλλο είναι, για ένα ακόμα τεύχος, μία πρωτότυπη παρέμβαση του σπουδαίου εικαστικού Χρήστου Παπανικολάου, ενώ το περιοδικό μπορεί κανείς να το προμηθευτεί από τα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και τα βιβλιοπωλεία ΚΑΛΤΣΑΣ και ΑΝΕΜΟΣ.
Η έκδοση είναι ένα ακόμα σημάδι ότι η Ιερά Μητρόπολη τολμά να κάνει βήματα διαλόγου με την επιστήμη, αναδεικνύοντας προβληματισμούς, καταθέτοντας προτάσεις και προτείνοντας στους αναγνώστες πρόσωπα, γεγονότα και προοπτικές που δείχνουν μία ζώσα Εκκλησία.