αλμυρές όπως τα δάκρυα των διωγμένων από την πατρίδα τους, γεύσεις πικρές όπως το ψωμί της ξενιτιάς και γεύσεις γλυκές όπως η προκοπή που έκαναν στα ξένα μέρη που εγκαταστάθηκαν. Μια κιβωτός που κλείνει μέσα της την προσφυγιά, τον νόστο, την εγκατάσταση σε νέους τόπους και την αλληλεπίδραση μ’ αυτούς. Μια κιβωτός που μεταφέρει παραδόσεις αιώνων και εκφάνσεις ενός πολιτισμού που αν και διώχθηκε από τα πατρογονικά της εδάφη δεν έχασε την επαφή της με τις ρίζες της.
Το Λαογραφικό Μουσείο Λάρισας ξεκινά ένα καινοτόμο και πρωτοποριακό νέο ερευνητικό πρόγραμμα/project με θέμα «Μια γεύση από Ανατολική Ρωμυλία». Στο πρόγραμμα αυτό που υλοποιείται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας θα διερευνηθεί η διατροφική αξία των συστατικών και των παραδοσιακών πιάτων της Ανατολικής Ρωμυλίας αλλά και ο ρόλος των παραδοσιακών φαγητών των Ελλήνων κάτοικων της Ανατολικής Ρωμυλίας που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα εδάφη τους και τις διατροφικές συνήθειές τους στην υγεία.
Η γαστρονομική κληρονομιά των Ανατολικορωμυλιωτών, αυτή η άυλη πολιτιστική παράδοση που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, θα μπει στο μικροσκόπιο της έρευνας.
Στο πρόγραμμα -μεταξύ άλλων δράσεων- γυναίκες από τη συνοικία της Φιλιππούπολης -δεύτερης και τρίτης γενιάς πρόσφυγες από τα χώματα της Ανατολικής Ρωμυλίας- μιλούν σε συνεντεύξεις για συνταγές που κληρονόμησαν από τις γιαγιάδες τους και κληροδοτούν στα εγγόνια τους, ενώ πολλές από αυτές τις συνταγές θα τις υλοποιήσουν μαγειρεύοντας παραδοσιακά ανατολικορωμυλιώτικα φαγητά.
Υπεύθυνη και συντονίστρια του προγράμματος είναι η διευθύντρια του Μουσείου, αρχαιολόγος-λαογράφος κ. Φανή Καλοκαιρινού, η οποία μιλώντας στην «Ε» για το πρόγραμμα θα τονίσει ότι «Η εξιστόρηση των γεύσεων και των πρακτικών των προσφύγων από την Ανατολική Ρωμυλία καταγράφεται μέσα από δομημένες συνεντεύξεις και έτσι μέσω της προφορικότητας η ζωντανή μνήμη μεταβιβάζεται στις επόμενες γενιές. Η γαστρονομική κληρονομιά των Ανατολικορωμυλιωτών μαρτυρά την πλούσια παράδοσή τους που διαχρονικά αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί συνεκτικό στοιχείο της κοινότητας που έχει ένα κοινό παρελθόν, μια κοινή ταυτότητα.
Κατά συνέπεια, άυλη πολιτιστική κληρονομιά, ιστορική μνήμη, τοπική ταυτότητα, προφορική ιστορία, διαγενεακή μάθηση και νέες τεχνολογίες είναι τα στοιχεία που καθιστούν το νέο αυτό ερευνητικό πρόγραμμα του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας πρωτότυπο και πρωτοποριακό. Ευχαριστούμε πολύ εκ των προτέρων όλους τους Ανατολικορωμυλιώτες που θα συμμετάσχουν και θα συμβάλουν στην προσπάθειαν του ΛΙΜΛ να διασώσει και να αναδείξει τον σπουδαίο πολιτισμό τους.
ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΓΝΩΣΕΩΝ
Από την πλευρά του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας η επίκουρος καθηγήτρια Τεχνολογίας και Ποιοτικού Ελέγχου Τροφίμων στο Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας κ. Περσεφόνη Γιαννούλη μιλώντας για το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα θα πει ότι «Η διατροφή στην Ανατολική Ρωμυλία είναι η απαράμιλλη κληρονομιά γνώσεων, πεποιθήσεων, τεχνογνωσίας, τεχνολογιών, προϊόντων, δημιουργικότητας και φιλοξενίας. Στο ερευνητικό αυτό πρόγραμμα θα διερευνήσουμε τη διατροφική αξία των συστατικών και των παραδοσιακών πιάτων της Ανατολικής Ρωμυλίας, καθώς και την εξέλιξη της τεχνογνωσίας και της τεχνολογίας παρασκευής των τροφίμων αυτών στον χρόνο. Επίσης θα εξετάσουμε τον ρόλο των παραδοσιακών φαγητών των Ελλήνων κάτοικων της Ανατολικής Ρωμυλίας που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα εδάφη τους καθώς και των διατροφικών συνηθειών τους στην υγεία», ενώ στην ερώτηση της «Ε» τι προσδοκά να δει μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος η κ. Γιαννούλη θα πει ότι «Μέσα από αυτή τη συνεργασία θέλουμε να αναδείξουμε πρώτα τη διατροφική παράδοση της Ανατολικής Ρωμυλίας, καθώς και τις πρώτες ύλες, τις τεχνολογίες και τις τεχνογνωσίες που αποτελούσαν τα μέσα για να παραχθούν τα συγκεκριμένα παραδοσιακά αρώματα και γεύσεις. Στη συνέχεια θα επιθυμούσαμε να διαδοθούν και οι ευεργετικές δράσεις στην υγεία από τα παραδοσιακά πιάτα της Ανατολικής Ρωμυλίας ώστε να γίνει πιο εύκολη η πρόσβαση των καταναλωτών σε τέτοια αρώματα και γεύσεις αλλά και να παραχθούν και καινοτόμα τρόφιμα εμπνευσμένα από την Ανατολική Ρωμυλία».
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ
Στην πλούσια και πολυσχιδή δράση του Λαογραφικού Μουσείου αναφέρεται ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Πάνος Σάπκας μιλώντας στην «Ε» για το πρόγραμμα. Ο κ. Σάπκας θα τονίσει ότι «Δεν είναι τυχαίο ότι το Λαογραφικό Μουσείο της Λάρισας με τη μεγάλη ιστορία της οικογένειας Γουργιώτη και ιδιαίτερα από τότε που στεγάζεται στον δικό του χώρο θεωρείται ως ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία σύγχρονου πολιτισμού στην Ελλάδα. Κι αυτό γιατί δεν είναι μόνο η μόνιμη συλλογή, δεν είναι μόνο οι θησαυροί που είναι στις αποθήκες του, είναι οι μεγάλες εκθέσεις που γίνονται, οι μεγάλες συνεργασίες, τα διεθνή συνέδρια και τώρα βλέπουμε ότι συνεχίζει με έρευνα, και η έρευνα είναι κάτι πολύ σημαντικό για ένα μουσείο. Βεβαίως όλα αυτά οφείλονται και πρέπει να δώσουμε τα συγχαρητήρια και τα εύσημα στη διευθύντρια του Λαογραφικού, κ. Φανή Καλοκαιρινού, η οποία πραγματικά δουλεύει πάνω από τις δυνάμεις για να κρατηθεί ο μουσειακός οργανισμός του Λαογραφικού στο επίπεδο που του αρμόζει» θα αναφέρει χαρακτηριστικά ο αντιδήμαρχος.
Στο ερευνητικό πρόγραμμα συμμετέχουν η Εξωραϊστική Μορφωτική Λεσχη Φιλιππούπολης, η ομάδα Heritage of Taste-Η κληρονομιά της γεύσης με επικεφαλής την κ. Κλαίρη Μπακούρα και ο χοροδιδάσκαλος κ. Σωτήρης Καραβασίλης. Αλήθεια, τι γεύση έχει η προσφυγιά;
