Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο τετραήμερης έκθεσης βιβλίου στον χώρο του «Μύλου», που συνεχίζεται σήμερα Τετάρτη και ολοκληρώνεται αύριο Πέμπτη, ώρες λειτουργίας 10:00-21:30, με εκατοντάδες τίτλους από τις εκδόσεις της Σύγχρονης Εποχής και παράλληλα με αρχειακό υλικό για την Κομμουνιστική Διεθνή με τίτλο «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε».
Το άνοιγμα έγινε από τον Αλέξ. Ζορμπά μέλος της Ε.Π. Θεσσαλίας του ΚΚΕ, ο οποίος σημείωσε ότι «το Δοκίμιο ξεκινάει έναν αιώνα περίπου πριν την ίδρυση του κόμματός μας, πριν ακόμα από την επανάσταση του 1821, μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, των ηρωικό αγώνα μέσα από τον ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ και την τρίχρονη Εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας».
Ακολούθησε η εμπεριστατωμένη ανάλυση της Αλέκας Παπαρήγα, με σταχυολογημένες τις ακόλουθες αναφορές, από την πληθώρα που παρουσίασε: «Την περίοδο 1989-1991 ανακόπηκε η πρώτη απόπειρα σοσιαλιστικής οικοδόμησης του 20ού αιώνα. Το κόμμα βρέθηκε αντιμέτωπο όχι μόνο με τον αιφνιδιασμό, τη θλίψη, την απογοήτευση που ένιωσαν στην Ελλάδα και παγκόσμια οι κομμουνιστές και κομμουνίστριες, αλλά και με μεγάλα ερωτηματικά και αμφιβολίες. Συνειδητοποιήσαμε ότι το ζήτημα δεν αφορούσε αποκλειστικά και μόνο τα κομμουνιστικά κόμματα εξουσίας, δεν αφορούσε αποκλειστικά και μόνο τις χώρες του σοσιαλισμού, αλλά το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα, μέρος του οποίου ήμασταν, αφού ποτέ δεν εγκαταλείψαμε την αρχή του προλεταριακού διεθνισμού. Το Κόμμα μας από την πρώτη στιγμή μετά τη μεγάλη καταιγίδα, ανήγγειλε θαρρετά και δημόσια ότι αυτό που συνέβη την περίοδο 1989-1991 δεν ήταν κατάρρευση του σοσιαλισμού, αλλά νίκη των αντεπαναστατικών δυνάμεων που είχαν αναπτυχθεί στους κόλπους της σοσιαλιστικής οικοδόμησης με κορύφωση το 1956 στο 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ. Αναγγείλαμε ότι θα ξεκινούσαμε μια διαδικασία μελέτης όχι μόνο της περιόδου 1989-1991, αλλά όλης της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης πριν απ’ όλα στην ΕΣΔΔ, της στρατηγικής του παγκόσμιου ΚΚ, της ιστορικής πορείας του Κόμματος από την ίδρυσή του και στη συνέχεια ως το 1991…
» Οι σύγχρονες οπορτουνιστικές ομάδες που δρουν ιδιαίτερα μέσω της κοινωνικής δικτύωσης, προσπαθώντας να πλαγιοκοπήσουν το κόμμα και το κίνημα, μας κατακρίνουν για την ανάδειξη των λαθών στρατηγικής σημασίας, υπερασπιζόμενοι δήθεν την ιστορία του ΚΚΕ, με τον ισχυρισμό ότι δεν εξετάζουμε τα ιστορικά γεγονότα με κριτήριο στην ουσία αποκλειστικό τις συγκεκριμένες συνθήκες μέσα στις οποίες προκρίθηκαν οι επιλογές του κόμματος π.χ. την περίοδο της Κατοχής και του ΔΣΕ, της πιο σημαντικής δηλαδή 10ετίας του κόμματος.
Βεβαίως και τα ιστορικά γεγονότα εξετάζονται μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες, το θέμα είναι αν ο υποκειμενικός παράγοντας, δηλαδή το κόμμα, εκτιμούσε σωστά και αντικειμενικά τις συγκριμένες συνθήκες της μιας ή της άλλης περιόδου. Υπάρχει όμως και μια πιο ουσιαστική παράμετρος. Οι ιστορικές συνθήκες π.χ. μιας φάσης, μιας περιόδου, μιας 10ετίας και ακόμα περισσότερο, δεν γεννιώνται από το μηδέν, είναι προϊόν ιστορικής εξέλιξης του πρόσφατου ακόμα και απώτερου παρελθόντος. Χωρίς τον παράγοντα της εξέλιξης η ιστορία μιας περιόδου θα περιοριζόταν σε μια συρραφή όλων των προηγούμενων εκτιμήσεων…
»Η επανάσταση του 1821, για την οποία ήδη έχουν ξεκινήσει από αστική πλευρά εκδηλώσεις για τη συμπλήρωση 200 χρόνων, δεν ήταν μόνο εθνικοαπελευθερωτική κατά της Οθωμανικής κατοχής, αλλά ταυτόχρονα ήταν και αστική επανάσταση. Δεν απέβλεπε μόνο στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, αλλά και την υπερνίκηση των φεουδαρχικών σχέσεων υπέρ των αστικών, στην ίδρυση και εδραίωση του αστικού εθνικού κράτους. Θα δείτε γιατί οι κοινωνικές δυνάμεις που ηγήθηκαν της επανάστασης, προεστοί, γαιοκτήμονες, έμποροι, πλοιοκτήτες, αλλά και αρματολοί, ενώνονταν στον στόχο της απελευθέρωσης, αλλά ταυτόχρονα είχαν μεταξύ τους ιδιαίτερα ταξικά συμφέροντα, με αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια της επανάστασης να συγκρούονται μεταξύ τους και με τα όπλα…
» Στη νεοπροσαρτημένη Θεσσαλία το 1881 διαφοροποιήθηκε η πολιτική γης. Οι αποχωρούντες Τούρκοι έδωσαν τίτλους γης σε Έλληνες χρηματιστές της διασποράς, με αποτέλεσμα να κυριαρχούν τα τσιφλίκια στα πεδινά μέρη, τα οποία, μάλιστα, αποτελούσαν το 54-64% των καλλιεργημένων εκτάσεων, ενώ στα ορεινά μέρη κυριαρχούσαν οι μικροκαλλιεργητές. Οι κολίγοι δούλευαν στα τσιφλίκια είτε με το δικαίωμα της χρήσης γης και με την υποχρέωση να παραδίνουν το 1/3 ή το ½ της παραγωγής στον ιδιοκτήτη, είτε ως μισθωτοί εργάτες με χρονιάτικα συμβόλαια. Οι τσιφλικάδες στη βάση του βυζαντινού και ρωμαϊκού αστικού δικαίου κατήργησαν τα δικαιώματα των καλλιεργητών να έχουν σπίτια, λαχανόκηπους, να χρησιμοποιούν βοσκοτόπους με αποτέλεσμα ένα μέρος των κολίγων να καταστρέφεται ή να αναγκάζεται να νοικιάζει προσωρινά γη. Έχει υπολογισθεί ότι από τα 680 τσιφλίκια της Θεσσαλίας τα 380 ανήκαν σε μόνιμους κάτοικους του εξωτερικού, ενώ τα εισοδήματα από την αγροτική παραγωγή μεταφέρονταν στο εξωτερικό…
» Οι αγροτικές κινητοποιήσεις στην Ελλάδα αναπτύχθηκαν κυρίως την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, ανεξάρτητα από τη σύνθεση στη συμμετοχή τους και τις ανεβασμένες μαχητικές μορφές πάλης, το ιδεολογικό τους πλαίσιο, η τακτική τους καθορίστηκε από εκπροσώπους της αστικής τάξης και αστούς διανοούμενους που συνειδητοποιούσαν τις προϋποθέσεις ανάπτυξης, επικράτησης των καπιταλιστικών σχέσεων στην αγροτική παραγωγή. Η δυναμική και ο ηρωισμός των αγώνων καθορίστηκε και από τη συμμετοχή των φτωχών αγροτών με συνθήματα για ελευθερία και απαλλοτρίωση, με αποκορύφωμα το γνωστό μας Κιλελέρ που δίκαια τιμάμε κάθε χρονιά.
Αποτέλεσμα και των παραπάνω αγώνων ήταν η βενιζελική νομοθεσία ίδρυσης των γεωργικών συνεταιρισμών, το 1914, με την παροχή γης στους ακτήμονες. Οι αστοί πολιτικοί τόσο της συντήρησης όσο και του λεγόμενου κεντρώου χώρου ως σήμερα υμνούν τον Βενιζέλο για τον νόμο των συνεταιρισμών ως απόδειξη φιλοαγροτικής πολιτικής. Στην πραγματικότητα ο νόμος υπηρετούσε την ανάπτυξη της παραγωγικότητας και εμπορευματοποίησης της γεωργικής παραγωγής, τη στήριξη της βιομηχανίας λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνονταν και ένας άλλος στόχος του συστήματος, η ανάδειξη εμπόρων στα συνδικαλιστικά συνεταιριστικά όργανα σε βάρος της φτωχής αγροτιάς…».
