Η κατάσταση στη Χιλή είναι έκρυθμη. Οι διαδηλώσεις και τα επεισόδια στην πρωτεύουσα Σαντιάγο και σε άλλες πόλεις δεν λένε να «κοπάσουν». Στο στενόμακρο αυτό κομμάτι γης της Λατινικής Αμερικής χάνονται δεκάδες ζωές διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες.
Την ίδια ώρα χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, κάπου στα γραφεία της «Ε», φτάνει ένα μήνυμα. Αποστολέας είναι ο Μάρκο Κάμπος, ένας μικροβιολόγος που πριν λίγα χρόνια ζούσε στον… κάμπο της Λάρισας κάνοντας το διδακτορικό του. Μαζί με έναν συνάδελφό του και ομοϊδεάτη του οικολόγο, τον Χοακίν Ρίλλινγκ θέλουν να μας περιγράψουν την κατάσταση. «Έτσι, για να τα μάθετε και στη Λάρισα από πρώτο χέρι». Φυσικά δεχόμαστε να τους ακούσουμε.
Τους εξηγούμε πως ακούσαμε ότι όλα ξεκίνησαν για το εισιτήριο του μετρό, όμως ξεκαθαρίζουν εξ αρχής «δεν πρόκειται για τα 30 πέσος του μετρό, αλλά για τα τριάντα χρόνια…». Φαίνεται, λοιπόν, πως το φάντασμα του Πινοσέτ πλανιέται ακόμη στον ουρανό της χώρας.
«Το εισιτήριο του μετρό ήταν απλά η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της… υποτιθέμενης Δημοκρατίας» λένε και οι δύο Χιλιανοί χωρίζοντας τη διαμαρτυρία τους σε τομείς. Μιλάνε για αυξανόμενη οργή σε θέματα συνταξιοδότησης, δημόσιας υγείας, μικρούς μισθούς, διαφθορά στην πολιτική, εκμετάλλευση δημόσιων αγαθών και γενικά για ένα οικονομικό μοντέλο απαρχαιωμένο και βίαιο για τους πολίτες.
Περιγράφουν το συνταξιοδοτικό σύστημα της Χιλής AFP και λένε πως «είναι ένας υποχρεωτικός λογαριασμός αποταμίευσης σε μια ιδιωτική επιχείρηση, η οποία λαμβάνει αυτά τα χρήματα, επενδύει στη Χιλή ή στο εξωτερικό, δηλαδή τα κέρδη μεταφέρονται στον διαχειριστή του ιδιωτικού ταμείου και οι ζημίες στους τελικούς χρήστες, δηλαδή τον λαό της Χιλής. Αυτό το σύστημα κεφαλαιοποίησης υπήρξε από τη δικτατορία του Πινοσέτ» διευκρινίζουν.
Για τις κοινωνικές ανισότητες τονίζουν πως «αυτή τη στιγμή ζούμε σε μία από τις πιο άνισες χώρες του πλανήτη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προσελκύει μεγάλες διεθνείς επενδύσεις, καθώς οι μισθοί είναι χαμηλοί» κάτι όμως που οδηγεί και στην αδυναμία μόρφωσης. «Πριν από 5 χρόνια, το μέσο μηνιαίο δίδακτρο σε χιλιανό πανεπιστήμιο ήταν 400-440 δολάρια ΗΠΑ. Σήμερα ο ελάχιστος μισθός είναι 550-600 δολάρια. Αυτό κάνει τους ανθρώπους να επιλέγουν να στείλουν ένα παιδί στο κολέγιο ή να αγοράσουν τρόφιμα». Συνήθως η σύγκριση είναι μοιραία και το κακό αναπόφευκτο.
Σχετικά με το δίκτυο υγείας τονίζουν πως «τα δημόσια νοσοκομεία μας είναι γεμάτα με ανθρώπους. Μερικές φορές οι άνθρωποι πεθαίνουν περιμένοντας έναν γιατρό. Δεν υπάρχουν αρκετοί ειδικοί για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις. Οι θεραπείες για τον καρκίνο είναι συνήθως δαπανηρές και οι άνθρωποι χωρίς πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη πρέπει να οργανώσουν bingos για να πληρώσουν μέρος αυτών. Τα φάρμακα είναι επίσης ένα μεγάλο ζήτημα, καθώς οι τρεις κύριες αλυσίδες προϊόντων συνήθως επιβαρύνουν υπερβολικά τους πολίτες». Οι δύο Χιλιανοί κάνουν λόγο για σκάνδαλα που έχουν αποκαλυφθεί, καθώς σε μερικές περιπτώσεις το φάρμακο φτάνει να έχει υπερκοστολογηθεί ακόμα και 700%.
Είναι και το ζήτημα των κλιματικών συνθηκών που φαντάζει δευτερεύον μα δεν είναι έτσι. «Από το Σαντιάγκο προς τα βόρεια εξακολουθούν να υπάρχουν βαριές εκμεταλλεύσεις παραγωγής φρούτων, κυρίως αβοκάντο, οι οποίες παίρνουν το νερό από τα ποτάμια και τα στεγνώνουν, με τις πόλεις να μην έχουν νερό» και εξηγούν πως «για την παραγωγή ενός κιλού αβοκάντο χρειάζονται περισσότερα από 2.000 λίτρα νερού. Η κυβέρνηση αρνείται να νομοθετήσει για την κατάργηση των αδειών που επιτρέπουν στους παραγωγούς φρούτων να αντλούν αυτήν την ποσότητα νερού. Οι άδειες αυτές επιτρέπουν την ταξινόμηση των πηγών ύδατος ως «περιουσιακά στοιχεία», καθιστώντας την κατανάλωση αυτή νόμιμη υπό το κράτος».
Και την ίδια ώρα στον νότο «συνεχίζεται η αποψίλωση της Χιλής. Έχουν αναπτυχθεί εντατικές φυτείες από πεύκα και ευκάλυπτο από τη δικτατορία. Τέτοιες φυτείες έχουν επιβλαβή επίδραση στο έδαφος, αφήνοντάς το ακατάλληλο για περαιτέρω παραγωγή».
Ζητούν να μην αγοράζει ο κόσμος με ευκολία προϊόντα που στεγνώνουν τη γη τους, όπως επίσης και να σταματήσουν τα ταξίδια στη Χιλή, καθώς το μέρος τους μπορεί να είναι όμορφο αλλά όχι ευχάριστο για όλους…
Απολογούνται για τις σκηνές βίας που παίζουν τα τελευταία 24ωρα στους δέκτες μας και στους υπολογιστές μας, αλλά εξηγούν πως προέρχονται από έναν μεγάλο χρόνο πολιτικής κακοποίησης. «Το εισιτήριο του μετρό είναι η κορυφή του παγόβουνου…» καταλήγουν.
Του Κώστα Γκιάστα
