Η περιοχή με θρησκευτικές εκδηλώσεις, γιορτές και πανηγύρια,θα τιμήσει την πιο αγαπημένη και οικεία μορφή για τον ορθόδοξο ελληνισμό, τη Μάνα του Θεανθρώπου, αλλά και τη Μεγάλη Μάνα του κάθε ανθρώπου. Αυτή στην οποία εναποθέτουμε την πάσα ελπίδα, τα βάσανα και τους καημούς μας, τη «μεσίτρια» που μεταφέρει τα αιτήματά μας στον Μεγαλοδύναμο.
Οι νοτιοανατολικές υπώρειες του Κισσάβου και το Πολυδένδρι του Μαυροβουνίου αποτέλεσαν για τουλάχιστον έξι αιώνες κατά το παρελθόν (9ος – 14ος) μοναστικό κέντρο, γνωστό από τις γραφές ως «Όρος των Κελλίων». Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη περιοχή, που στην κυριολεξία βρίθει κελλίων, μονυδρίων, βυζαντινών μονών και ασκητήριων συνθέτοντας ένα μοναδικό σκηνικό, γνωστό και αφομοιωμένο από τους ντόπιους, παράξενο για τους ξένους. Από ειδικούς θεωρείται ότι ο εν λόγω τόπος διαθέτει το προνόμιο να διασώζει τα περισσότερα βυζαντινά μνημεία στη Θεσσαλία, αλλά και αξιόλογα μοναστικά συγκροτήματα του 16ου αιώνα.
Το «Όρος των Κελλίων» αναφέρεται σε αγιολογικά κείμενα του 9ου αιώνα, στο έργο της Άννας Κομνηνής, στον βίο του Αγίου Χριστοδούλου και σε λατινικές πηγές μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα. Απ’ αυτά προκύπτει ότι ήταν σημαντικό μοναστικό κέντρο με πλήθος μοναχών και υπολογίσιμη δύναμη, που δεν επιβίωσε στη μεταβυζαντινή περίοδο. Τα ανευρεθέντα λείψανα χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 11ου αιώνα και μετά, στην εποχή του Αλεξίου Κομνηνού, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή και μερίμνησε για την οργάνωσή τους.
Στην Αρχιερατική Περιφέρεια Αγιάς υπάρχουν πάρα πολλοί ναοί αφιερωμένοι στην Παναγία και αυτές τις μέρες θα μπορούσε να πει κανείς ότι πανηγυρίζει όλη η περιοχή.
Στην Αγιά, στην ομώνυμη συνοικία της Παναγίας, υπάρχει ναός Τρίκλιτης Βασιλικής, μάλλον του 16ου αιώνα, που αποτελεί κόσμημα για την κωμόπολη με αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του το κωδωνοστάσιο και την κυματοειδή απόληξη της στέγης στη νότια πλευρά του. Ο ναός αυτός, σε χειρόγραφο του 1783 που σώζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη, χαρακτηρίζεται ως «μιτόχη πολιδενδρίτικου», κάτι που σημαίνει ότι ίσως αποτελούσε μετόχι της μονής της Παναγίας Πολυδενδρίου. Εδώ θα λειτουργήσει στον μέγα πανηγυρικό εσπερινό και στην πανηγυρική θεία λειτουργία ο αρχιερατικός επίτροπος Περιφέρειας Αγιάς, πρωτοπρεσβύτερος π. Αθανάσιος Μακρής.
Λίγο έξω από την Αγιά, μόλις τέσσερα χιλιόμετρα από το κέντρο της κωμόπολης, στον δρόμο προς τη Μελιβοία, συναντά κανείς την ιστορική Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, κτισμένη τον 13ο αιώνα, όμορφα τοποθετημένη σ’ ένα μοναδικό καταπράσινο ησυχαστικό τοπίο, γεμάτο από βελανιδιές, μηλιές, κερασιές, καστανιές και καρυδιές, απ’ όπου κανείς μπορεί να αντικρίζει ένα τμήμα της θάλασσας του Αγιοκάμπου, το Μαυροβούνι και μέρος του Δώτιου Πεδίου. Το καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου. Πανηγυρίζει στις 27 Ιουλίου και στις 21 Νοεμβρίου.Tο βράδυ της Τετάρτης, από τις 8 ως τις 00:30, θα τελεσθεί από τους μοναχούς ιερά αγρυπνία.
Στο γραφικό Μεταξοχώρι, δίπλα στο αρχοντικό των Φαβρ, στην είσοδο του χωριού από την πλευρά των Νερόμυλων, έχουμε την Ιερά Μονή των Εισοδίων της Θεοτόκου. Ελάχιστα τμήματα των κελιών σώζονται. Ο ναός είναι παλιός, τοιχογραφημένος το 1797 από τον ιερομόναχο Κωνσταντίνο (Σελιτσανιώτη) και το τέμπλο του έργο ντόπιων ξυλογλυπτών κατά το 1794, του Κωνσταντή και του Δημήτρη από το Μεγαλόβρυσο. Δυστυχώς, παλιότερα η μονή υπέστη μεγάλη επιδρομή ιερόσυλων. Ό,τι μπορούσαν να αποσπάσουν κι ό,τι σημαντικό από εικόνες υπήρχε εκλάπησαν. Βρέθηκε στο εξωτερικό ένα μέρος των εικόνων, αλλά ακόμη δεν επανήλθαν στη βάση τους. Το μοναστήρι στην αρχική του μορφή περιβάλλονταν από κτίρια κάθε είδους με ισόγειο και όροφο. Υπήρχαν κελιά, ηγουμενείο, αποθηκευτικοί χώροι, μαγειρείο, φούρνος, εργαστήρια και στις τέσσερις γωνίες πύργοι για την άμυνα των μοναχών. Ο ναός βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα από την επιφάνεια του εδάφους. Στη μονή αυτή μόνασαν και ηγουμένευσαν ο Αγιώτης ιερομόναχος Ανατόλιος και ο Μεταξοχωρίτης ηγούμενος Ιερόθεος, ο κατόπιν, δηλαδή, επίσκοπος Γαρδικίου και Θαυμακού, δωρεά του οποίου αποτελεί το παλιό Παρθεναγωγείο του χωριού (σημερινό Πολιτιστικό Κέντρο). Τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία θα τελέσει εδώ ο π. Ιωάννης Σαμαράς. Το βράδυ της Τετάρτης, στην πλατεία του χωριού, θα στηθεί, ως είθισται, μεγάλο λαϊκό γλέντι.
Στο Μεγαλόβρυσο, η γιορτή της Παναγίας γιορτάζεται με μεγαλοπρέπεια και με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων και των πολλών παραθεριστών του χωριού στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που ανάγεται στον 13ο αιώνα, βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και σ’ αυτή τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία θα τελέσει ο π. Ιωάννης Ολαέρου. Όπως είναι καθιερωμένο, ο τοπικός Πολιτιστικός Σύλλογος, μετά την πανηγυρική θεία λειτουργία, θα προσφέρει κέρασμα με τσίπουρο και λουκούμι σε όλους τους εκκλησιαζόμενους. Είναι ένα από τα σπουδαιότερα βυζαντινά μοναστήρια της Αγιάς. Το καθολικό είναι ένας τρίκλιτος ναός με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος, που διατηρεί στο ιερό εξωτερικά την πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία του 13ου αιώνα. Ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες του 1639.
Στο 5ο χιλιόμετρο του δρόμου Αγιάς – Λάρισας, στο Γερακάρι, όπου θα λειτουργήσει ο π. Ιωάννης Πρασσάς στον εσπερινό και στη θεία λειτουργία, υπάρχει ο Ιερός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στον οποίο φυλάσσεται εικόνα της Παναγίας, που βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο στον τόπο, όπου σήμερα υψώνεται ο ναός.
Στον Αετόλοφο, η εκκλησία μεταβυζαντινή Τρίκλιτης Βασιλικής με πεσσοστοιχίες είναι κτισμένη σε θεμέλια άλλου ναού παλαιοχριστιανικού ή βυζαντινού, που χρονολογείται στο πρώτο μισό του 11ου αιώνα. Σ’ αυτήν υπάρχουν δημιουργήματα των ζωγράφων της περιοχής σχεδόν ανέπαφα. Όλος ο ναός είναι αγιογραφημένος. Οι τοιχογραφίες είναι του 19ου αιώνα (1820 – 1859). Έχει ένα ξυλόγλυπτο τέμπλο του 17ου αιώνα αριστουργηματικής τέχνης. Το επισκοπικό σύνθρονο, που σώζεται στο ιερό, οδήγησε στην ταύτισή του με τον επισκοπικό ναό Βεσαίνης, που αναφέρεται σε επιγραφή του 11ου αιώνα. Τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία θα τελέσει εδώ ο π. Γεράσιμος Νταφούλης. Οι Δεσιανιώτες, που οι περισσότεροι είναι πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας, τιμούν την Παναγία τους και παλιότερα γλεντούσαν ομαδικά στα «Κιούγκια», μια εξοχική περιοχή με πλούσια βλάστηση και πολλά νερά. Φέτος, το βράδυ της Τετάρτης, στις 9, η τοπική ποδοσφαιρική ομάδα «Αετός» θα διοργανώσει χοροεσπερίδα, στην πλατεία, με τους Δημήτρη Μπέσσα και Αλεξάνδρα Μάρκου στο τραγούδι, Χρήστο Φρουξυλιά στο κλαρίνο, Μιχάλη Παράσχο στο μπουζούκι, Αντώνη Βλαχογιώργο στο βιολί, Κώστα Αντωνίου στα πλήκτρα και Νίκο Τζιτζιλώνη στα ντραμς.
Στο Βαθύρεμα, υπάρχει ο βυζαντινός Ναός της Παναγίας, κτισμένος σε γραφικότατη περιοχή, με νάρθηκα του 10ου αιώνα, ήκμασε τον 17ο αιώνα και αποτελεί δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της περιοχής με αψίδα. Είναι ο παλιότερος ναός της περιοχής Αγιάς. Εορτάζει στα εννιάμερα, στις 23 Αυγούστου. Εδώ, θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Ραφαήλ Χίντρικους.
Στην ορεινή Ανατολή, ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο οποίος είναι χτισμένος στα θεμέλια παλαιότερου ναού, γιορτάζει ταυτόχρονα με το καθιερωμένο ετήσιο αντάμωμα των απανταχού Σελιτσανιωτών. Το κτίσμα είναι μεταβυζαντινό και, σύμφωνα με την επιγραφή που βρέθηκε, τοποθετείται στα 1773, περίοδο του επισκόπου Δημητριάδος Ιακώβου. Εδώ, ο π. Παναγιώτης Τσιλιμίγκας θα τελέσει τον μέγα πανηγυρικό εσπερινό και την πανηγυρική θεία λειτουργία. Το βράδυ της Τετάρτης θα στηθεί στην πλατεία το καθιερωμένο γλέντι. Την Πέμπτη, μετά την πανηγυρική θεία λειτουργία, θα μοιραστεί στους πιστούς το παραδοσιακό σιτάρι. Κατόπιν, στην πλατεία, θα πραγματοποιηθεί γλέντι με γενικό χορό το μεσημέρι και το βράδυ. Τις εκδηλώσεις του διημέρου θα πλαισιώσει παραδοσιακή ορχήστρα με τους Κώστα Δεδούση στο κλαρίνο, Χρήστο Αγριόδημο στο τραγούδι, Λευτέρη Γάλλο στο βιολί, Βασίλη Σαραντινό στα κρουστά και στο τραγούδι, και Δημήτρη Γκόγκουρα στο μπουζούκι και στο τραγούδι.
Επίσης, στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ανατολής το βράδυ της Τετάρτης θα τελεσθεί αγρυπνία.
Στο πανέμορφο και καταπράσινο Πολυδένδρι, σε μια γραφική τοποθεσία στο ανατολικό μέρος του Μαυροβουνίου, έχουμε δύο ναούς. Το καθολικό της Ιεράς Μονής της Παναγίας, που ανήκει στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα και διαθέτει θαυμάσιες τοιχογραφίες των ιδίων χρόνων, και τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μετόχι μάλλον της μονής της Παναγίας, χτισμένο το 1568, όπως αναφέρει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα που βρέθηκε στην κόγχη του Ιερού Βήματος, όπου τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία θα τελέσει ο π. Ιωάννης Ντολμώφ.
Ανεβαίνοντας στις πλαγιές του Πολυδενδρίου με τις αλλεπάλληλες εναλλαγές τοπίων και με φόντο την απέραντη πεδιάδα και τη λίμνη Κάρλα, μέσα από μια θαυμάσια ορεινή διαδρομή, φθάνουμε στην Έλαφο. Τρία χιλιόμετρα έξω από το χωριό, πανηγυρίζει η Ιερά Μονή της Παναγίας Καμπάνας, ναός των μέσων του 19ου αιώνα, στη θέση του παλαιότερου που κάηκε. Εδώ, θα τελέσει τον μέγα πανηγυρικό εσπερινό και την πανηγυρική θεία λειτουργία ο π. Ιωάννης Βαλοκεσαρλής. Μετά τη θεία λειτουργία θα μοιραστεί στους εκκλησιαζόμενους το παραδοσιακό φαγητό πλιγούρι με γίδα βραστή, το οποίο φτιάχνεται αποβραδίς σε μεγάλα καζάνια, που στήνονται έξω από την εκκλησία. Το βράδυ της Τετάρτης στην πλατεία θα στηθεί λαϊκό γλέντι με την ορχήστρα των Γιώργου Γκασδράνη, Γιούλης Κατσάνου, Δημήτρη Μιχαλέ, ΒάιουΛιάνου, Θανάση Κατσαρού και Κώστα Ταζέ.
Στο Καστρί γιορτάζει το παρεκκλήσι της Παναγίας στο κέντρο του χωριού. Εδώ, θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Ιωάννης Μανίκας.
Στην Άνω Αμυγδαλή, στη θέση «Παναγιά», βρίσκεται η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μονή του 9ου αιώνα, όπου θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Κωνσταντίνος Σαμαράς.
Στη Μελιβοία, έχουμε τον μεταβυζαντινό Τρίκλιτης Βασιλικής Ιερό Ναό της Παναγίας, που χρονολογείται στις αρχές του 19ου αιώνα, ναός που ήταν για πολλά χρόνια μητροπολιτικός για το χωριό και στον οποίο θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Ευριπίδης Τσαπαρέγκας. Επίσης, έχουμε την Παναγία της Μαλάτης, που πήρε το όνομά της από την ομώνυμη αγροτική περιοχή, κτίσμα του 18ου αιώνα, και την Παναγία Πλατσούκα που γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής. Το βράδυ της Τετάρτης, στις 9, στην πλατεία του χωριού, ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Όμηρος» διοργανώνει πάρτι με τον dj Γιάννη Καλλιμάνη.
Στην Άνω Σωτηρίτσα υπάρχει ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Ρωμανός Ζέρβας.
Στη Βελίκα πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου το μικρό εκκλησάκι της Παναγίας, βυζαντινός ναΐσκος, ένα αληθινό αριστούργημα αρχιτεκτονικής του 12ου αιώνα με αέτωμα, περίτεχνη τοιχοδομία και κεραμοπλαστική διακόσμηση. Οι κάτοικοι της περιοχής το ξέρουν σαν η Παναγία του Λούπου, γιατί την ίδια μέρα που γιορτάζει (23 Αυγούστου) γιορτάζει και ο Άγιος Λούπος. Αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του είναι και η πολύ χαμηλή πόρτα εισόδου που αναγκάζει τους πιστούς να σκύψουν ευλαβικά κατά την είσοδό τους στον ναό.
Στην Κουτσουπιά βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου και Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο αρχιμανδρίτης π. Αθανάσιος Παραβάντζος.
Επίσης, προς τιμήν της Παναγίας θα λειτουργήσουν ο Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στη Βελίκα,όπου θα τελέσει τον εσπερινό ο π. Γεώργιος και τη θεία λειτουργία ο αρχιμανδρίτης π. Νικόδημος Αγαθονίκου, ο Ιερός Ναός Αγίας Άννας στον Αγιόκαμπο, όπου ο π. Λάμπρος Πολυγένης θα τελέσει τη θεία λειτουργία, ο Ιερός Ναός Αγίας Μαρίνης στην Παλιουριά, όπου θα τελέσει τη θεία λειτουργία ο π. Γεώργιος, ο Ιερός Ναός Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στο Σκλήθρο, όπου θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Βασίλειος Καραγιώργος, ο Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου στη Δήμητρα, όπου θα τελέσει τη θεία λειτουργία ο πρωτοπρεσβύτερος π. Ευάγγελος Σκαφίδας, ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου στην Ποταμιά, όπου θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Κωνσταντίνος Μπριάζας, ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου στη Μαρμαρίνη, όπου θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Βασίλειος Χαλιάσας και ο Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου στην Ανάβρα, όπου θα τελέσει τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία ο π. Νικόλαος Κιούσης.
ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη
