Το μεγάλο κεφαλοχώρι της Βόρειας Πίνδου, όπως όλα τα Βλαχοχώρια, αλλά και το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας στη Σμίξη κατακλύστηκαν και φέτος κυριολεκτικά από χιλιάδες επισκέπτες, οι οποίοι απόλαυσαν τη θερμή και παράλληλα δροσερή σε ό,τι αφορά στις θερμοκρασίες Κελσίου, φιλοξενία.
Σε ό,τι αφορά στη Σαμαρίνα, ήταν και είναι τόσο μεγάλη η προσέλευση ντόπιων και επισκεπτών που η πληρότητα στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια ήταν 100%, και σε πολύ προσιτές τιμές. Άλλοι πάλι φιλοξενήθηκαν σε φιλικά και συγγενικά τους πρόσωπα για να μπορέσουν να συμμετάσχουν στις πλούσιες θρησκευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις στην πανέμορφη Σαμαρίνα.
Πανελλαδικά, μετά την Τήνο, την Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο και την Παναγία την Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, η Σαμαρίνα να είναι ο κύριος προορισμός από τη Θεσσαλία, την Ήπειρο, τη Δυτική Μακεδονία αλλά και από όλη την Ελλάδα γενικότερα, για τη γιορτή της Παναγιάς.
Στη Σαμαρίνα χθες Πέμπτη 16 Αυγούστου στις 10.30 το πρωί έγινε εκκλησιασμός στον ιερό Ναό της Μεγάλης Παναγιάς. Αμέσως μετά ακολούθησε ο «Τσιάτσιος», ο μεγάλος παραδοσιακός χορός.
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΧΟΡΟΣ Ο «ΤΣΙΑΤΣΙΟΣ»
Σύμφωνα με τον καθηγητή Φ.Α. κ. Μιχάλη Πλίτση, τον Μεγάλο Χορό της Σαμαρίνας – «Τσιάτσιο» συντονίζουν ένας ή δύο οργανωτές-τελετάρχες, που βρίσκονται στο κέντρο του κύκλου, κρατώντας γκλίτσα στο χέρι τους. Αυτοί είναι πρόσωπα αποδεκτά απ’ όλους και φροντίζουν για τη σωστή τοποθέτηση των χορευτών, τη ρυθμική επανάληψη των στίχων και την αλλαγή των τραγουδιών. Ο «Μεγάλος χορός» έχει άμεση σχέση με τον αρχαίο διθύραμβο, καθώς έχουμε την ύπαρξη του κορυφαίου του χορού σαν ηγεμόνα, τον τελετάρχη σαν υποκριτή και τον υπόλοιπο χορό, που συμμετέχει τραγουδώντας.
Η αποκλειστικότητα του δωρικού αυτού χορικού άσματος από τους Βλάχους είναι ένα ατράνταχτο στοιχείο για την αρχαιοελληνική καταγωγή τους.
Οι χορευτές χορεύουν αργά και περπατητά, εκτός από τους πρώτους, που χορεύουν «στα τρία». Η λαβή των χορευτών είναι από τις παλάμες και αρχική θέση η προσοχή, με μέτωπο στο κέντρο του κύκλου.
Πρώτο τραγούδι, όπως είναι φυσικό, είναι του «Τσιάτσιου»:
Ο Τσιάτσιος εκατέβαινε,
(ολέλε, Τσιάτσιο μ’ αγρήγορε)
γιε μ’ ο Τσιάτσιος κατεβαίνει,
(λε-λε Τσιάτσιο μ’ αντρειωμένε).
- Τσιάτσιο μ’ το πούθεν έρχεσαι
κι απ’ το πούθεν κατεβαίνεις.
- Από τη Φούρκα έρχομαι
και στη Σαμαρίνα πάω,
(λε-λε Τσιάτσιο μ’ αντρειωμένε).
Το δεύτερο ηρωικό – κλέφτικο τραγούδι είναι του «Σμαήλ – Αγά». Αναφέρεται στον Τουρκαλβανό Ζαμπίτη και δερβέναγα Ισμαήλ Ντάμση, που στα 1775 καταδυνάστευε τις περιοχές Φούρκας και Σαμαρίνας. Οι Σαμαριναίοι κλέφτες του στήσανε ενέδρα στη θέση «Σκούρτζια» και τον σκότωσαν:
Δεν σ’ άρεζε Σμαήλ-αγά Φούρκα και Σαμαρίνα
Το τρίτο τραγούδι είναι του «Σιώμου», πιθανόν κι αυτό ηρωικό – κλέφτικο.
ΠΟΛΛΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΕΣ ΣΤΟΝ «ΤΣΙΑΤΣΙΟ»
Στον «Τσιάτσιο», στο προαύλιο της Μεγάλης Παναγιάς αλλά και γενικότερα στη Σαμαρίνα παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων: ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός, οι βουλευτές Λάρισας κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, Χρήστος Κέλλας και Γιώργος Κατσιαντώνης, Θεσσαλονίκης κ. Κ. Γκιουλέκας και Καστοριάς κ. Μ. Αντωνίου, ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Γιώργος Λαδόπουλος και οι περιφερειακοί σύμβουλοι κ. Νίκος Λιούπας και Αθανάσιος Παιδής, η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας κ. Νικολέττα Μπασδέκη, οι δήμαρχοι Τυρνάβου, Ελασσόνας και Τεμπών κ. Παναγιώτης Σαρχώσης, Νίκος Ευαγγέλου και Κώστας Κολλάτος, ο πρόεδρος του Αστικού ΚΤΕΛ Λάρισας κ. Μ. Σακελλάρης, ο νυν και οι πρώην πρόεδροι της Σαμαρίνας Γιάννης Λυγούρας, Γιώργος Λιούπας και Κώστας Τζήμας, ο δημοτικός σύμβουλος Λαρισαίων κ. Μάριος Ξηρομερίτης, ο πρώην υπουργός κ. Χρήστος Φώλιας και ο πρώην υφυπουργός κ. Μ. Παπαδόπουλος, ο αντιδήμαρχος Γρεβενών κ. Ζήσης Κιάκας, ο γνωστός Γρεβενιώτης δικηγόρος κ. Ανδρέας Πάτσης κ.α.
Ο ΧΡ. ΚΕΛΛΑΣ
«Ο εορτασμός της Μεγαλόχαρης συνεχίζεται σήμερα στη Σαμαρίνα, που έχει την τιμητική της. Μαζί με τους Σαμαριναίους, τις Σαμαριναίες και όλους τους βλάχικης καταγωγής συμπατριώτες μας υμνούμε και δοξολογούμε την Υπεραγία Θεοτόκο και αποτίουμε φόρο τιμής στην ιστορία και την παράδοση της Πίνδου και της Μακεδονίας μας» τόνισε, μεταξύ άλλων, ο κ. Χρήστος Κέλλας, εξερχόμενος από τον Ιερό Ναό της Μεγάλης Παναγιάς, μετά το πέρας της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας, στην οποία χοροστάτησε ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Γρεβενών κκ Δαβίδ.
Στη συνέχεια, ο Λαρισαίος πολιτικός δήλωσε: «Όσο και αν κάποιοι αντιμάχονται τα ήθη και τα έθιμα της Πατρίδας και επιχειρούν να αποδομήσουν την πολιτιστική κληρονομιά, που διατηρεί τη συνοχή και τη συνείδηση του έθνους αναλλοίωτες, δεν θα τα καταφέρουν. Τουναντίον, δυναμώνουν περισσότερο τα εθνικά αντανακλαστικά και ενισχύουν το φρόνημα όλων των Ελλήνων. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα, σήμερα, από τη μαζική και αυθόρμητη συμμετοχή των Σαμαριναίων και, ειδικά, των νέων, στη λαμπρή εορτή της Μεγάλης Παναγιάς. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ‘’χορήγησε’’ στους Σκοπιανούς ‘’μακεδονικό έθνος’’ και ‘’μακεδονική γλώσσα’’, όλες και όλοι μαζί αντιστεκόμαστε ενεργά και δίνουμε έναν σύγχρονο αγώνα για τη Μακεδονία μας και την εθνική μας κληρονομιά, απορρίπτοντας την παραχάραξη της ιστορίας και αποτρέποντας την αλλοίωση της εθνικής μας συνείδησης».
Ο ΜΑΞ. ΧΑΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
«Κάθε φορά που βρίσκομαι εδώ στη Σαμαρίνα και στη Μεγάλη Παναγιά, που ευλαβούνται ιδιαιτέρως οι Βλάχοι, εδραιώνεται ακόμη περισσότερο η πεποίθησή μου ότι όσο κι αν οι καιροί αλλάζουν, εντούτοις, οι βασικές σταθερές του ελληνισμού, όπως είναι η πίστη του, διατηρούνται αλώβητες. Και αυτό καλό είναι να το αντιληφθούν και όλοι αυτοί που επιζητούν να επιβάλουν τις ιδεοληψίες τους δια της πλαγίας και να μας αποκόψουν από τις ρίζες και τις παραδόσεις μας». Τα παραπάνω τόνισε ο κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, μετά την αρχιερατική λειτουργία στην οποία χοροστάτησε ο μητροπολίτης Γρεβενών κ. Δαβίδ και τον παραδοσιακό χορό Τσιάτσιο, που ακολούθησε στον περίβολο της επιβλητικής εκκλησίας της Σαμαρίνας.
Ο Θεσσαλός πολιτικός, είχε την ευκαιρία να ανταλλάξει ευχές με μετακινούμενους κτηνοτρόφους που ανέβασαν τα κοπάδια τους για να ξεκαλοκαιριάσουν στην Πίνδο, αλλά και με πολλούς Λαρισαίους Βλάχους που έλκουν καταγωγή από τη Σαμαρίνα και βρέθηκαν εκεί για τις καλοκαιρινές διακοπές τους.
Στη δήλωσή του ο Μάξιμος Χαρακόπουλος επισήμανε ακόμη ότι «σε δίσεκτους καιρούς, όπως αυτούς που διανύουμε τα τελευταία χρόνια, κατά τα οποία αντιμετωπίζουμε προβλήματα κάθε τύπου, που δημιουργούν μια ασφυκτική ατμόσφαιρα για τους πολίτες και ένα αίσθημα απαισιοδοξίας, εκείνο που χρειάζεται είναι να ξαναβρούμε το νήμα της ελπίδας, που μας σήκωνε κάθε φορά ορθούς απέναντι σε απειλές. Η απόπειρα που επιχειρείται να κατεδαφιστούν όλες οι αξίες μας, στο όνομα μιας δήθεν προόδου, το μόνο που επιτυγχάνει είναι η επιτάχυνση της αποσύνθεσης και της διάλυσης. Κι αυτό γίνεται όλο και περισσότερο κατανοητό πλέον από τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών».
Του Κώστα Τσόλα
Φωτ:. Κ. Τσάντζος
