Διαμεσολαβητές λοιπόν. Τα νέα πρόσωπα που θα προσαρμόζουν τις αποφάσεις όσο περισσότερο γίνεται, στις απαιτήσεις των πολιτών, πριν πάρουν την τελική επίσημη μορφή τους. Πώς όμως επηρεάζουν την υπάρχουσα κατάσταση; Ποιοι έχουν το δικαίωμα να γίνουν διαμεσολαβητές και ποια είναι τα θέματα που θα αγγίζουν;
Για επίσημες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα η «Ε» επισκέφθηκε το Ινστιτούτο Κατάρτισης Διαμεσολαβητών Λάρισας (ΙΝ.ΚΑ.ΔΙΛ.), έναν εκ των πρώτων φορέων κατάρτισης που ιδρύθηκαν πανελληνίως. Προέκυψε από πρωτοβουλία του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας και μετά από σύμπραξη του Επιμελητηρίου Λάρισας. Εκεί συναντήσαμε τον πρόεδρο του Ινστιτούτου κ. Δημήτρη Κατσαρό, ο οποίος μας εξήγησε πως από την ίδρυση του, το 2013, έχουν εκπαιδευτεί συνολικά περίπου 100 διαμεσολαβητές, προερχόμενοι (κυρίως) από τη Λάρισα, από πόλεις της Θεσσαλίας, αλλά και από διάφορες άλλες περιοχές της χώρας.
«Θα ήταν δύσκολο να γίνει, αν δεν είχαμε την έμπρακτη στήριξη του ΔΣ του Επιμελητηρίου Λάρισας και τη συναντίληψη ανοιχτόμυαλων πραγματικά ανθρώπων», μας λέει με το «καλωσόρισμα» αναφερόμενος τόσο στον σημερινό πρόεδρο Σωτήρη Γιαννακόπουλο όσο και στον προκάτοχό του Δημήτρη Αδάμ.
«Χάρη στο ΙΝ.ΚΑ.ΔΙ.Λ, που καλύπτει όλη τη Θεσσαλία, η περιοχή μας έχει ένα αφανές συγκριτικό πλεονέκτημα. Διαθέτει πιστοποιημένους εκπαιδευτές, τις απαραίτητες υποδομές, αλλά και πλειάδα διαμεσολαβητών για την ουσιαστική πλέον προώθηση της διαμεσολάβησης», προσθέτει με περηφάνια.
Σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο του ΔΣΛ, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΙΝ.ΚΑ.ΔΙΛ. θεωρείται το πιο ενδεδειγμένο στη χώρα μας, καθώς «συνεργάζεται με τον βρετανικό φορέα “Centre for Effective Dispute Resolution” (CEDR),ο οποίος δραστηριοποιείται διεθνώς στην εκπαίδευση διαμεσολαβητών» και υπογραμμίζει πως το Ινστιτούτο συνεχίζει τους εκπαιδευτικούς κύκλους σεμιναρίων, τόσο στον τομέα κατάρτισης όσο και στη μετεκπαίδευση σε ειδικότερα αντικείμενα διαμεσολάβησης όπως για παράδειγμα η οικογενειακή διαμεσολάβηση».
Ποια, όμως είναι τα στοιχεία που συνθέτουν το προφίλ ενός καλού διαμεσολαβητή; Πάνω σε αυτό το ερώτημα ο κ. Κατσαρός τόνισε πως ένας διαμεσολαβητής πρέπει οπωσδήποτε να είναι άρτια καταρτισμένος. Δηλαδή «να είναι εκπαιδευμένος από φορέα εκπαίδευσης διαμεσολαβητών αναγνωρισμένο από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης, διαπιστευμένος από αυτήν και εγγεγραμμένος στο Μητρώο Διαμεσολαβητών που τηρείται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτά τα προσόντα του παρέχουν τη δυνατότητα να γίνει ένας αποτελεσματικός διαμεσολαβητής. Δηλαδή να μπορεί να κατανοεί σφαιρικά μια υπόθεση εξετάζοντάς την από διάφορες οπτικές, να έχει γνώσεις διαπραγμάτευσης, καθώς και να διαθέτει επικοινωνιακές δεξιότητες και δεξιότητες διαχείρισης συγκρουσιακών καταστάσεων. Επιπλέον, επειδή θα κληθεί να τηρεί το απόρρητο και να μεταχειρίζεται με αμεροληψία όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, ο διαμεσολαβητής χρειάζεται, σε προσωπικό επίπεδο, να διαθέτει ακεραιότητα, συγκρότηση, αυτοέλεγχο και υπομονή».
Πάμε τώρα στην ουσία της υπόθεσης. Δηλαδή στον στόχο της όλης προσπάθειας: «Ο στόχος του διαμεσολαβητή είναι να διευκολύνει τις δύο αντίθετες πλευρές να κρατήσουν ανοιχτό το διάλογο μεταξύ τους και αφού εξετάσουν διάφορες εναλλακτικές λύσεις, στο τέλος να καταφέρουν να συμφωνήσουν σε μία βιώσιμη λύση, η οποία τους ικανοποιεί και ταιριάζει στις ανάγκες τους. Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι για να πετύχει μία διαμεσολάβηση δεν αρκεί μόνο ο διαμεσολαβητής να είναι καλός. Είναι απαραίτητο και οι αντιτιθέμενες πλευρές που συμμετέχουν στη διαμεσολάβηση να έχουν καλή πίστη και την ειλικρινή πρόθεση να εργαστούν προς την κατεύθυνση εξεύρεσης βιώσιμης λύσης».
Διαμεσολάβηση υπήρχε και πριν την ψήφιση του συγκεκριμένου νόμου. Από τη στιγμή που άλλαξαν όμως τα δεδομένα άμεσα αυξήθηκε και το ενδιαφέρον για κατάρτιση διαμεσολαβητών, προσθέτει.
Είναι υποχρεωτικό όμως να είναι κάποιος δικηγόρος για να γίνει διαμεσολαβητής; Όχι απαντάει μονολεκτικά ο κ. Κατσαρός και το αναλύει: «Για να γίνει κάποιος διαμεσολαβητής δεν χρειάζεται οπωσδήποτε να είναι δικηγόρος ή νομικός, όμως απαιτείται να είναι απόφοιτος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δηλαδή κάτοχος πτυχίου ΑΕΙ ή κάτοχος ισοδυνάμου πτυχίου της αλλοδαπής. Είναι γεγονός ότι σήμερα η μεγάλη πλειονότητα των διαμεσολαβητών είναι δικηγόροι, ωστόσο στα προγράμματα κατάρτισης έχουν συμμετάσχει επιτυχώς και επιστήμονες άλλων κλάδων, όπως οικονομολόγοι, εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι.
Πολύς λόγος έγινε για το ζήτημα των ενστάσεων, σχετικά με την υποχρεωτικότητα. Κάποιοι μίλησαν ακόμα και για «ιδιωτικοποίηση» της Δικαιοσύνης. Ζητάμε την άποψη του κ. Κατσαρού πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα και εξηγεί πως «είναι αλήθεια ότι πυρήνας της διαμεσολάβησης είναι ο προαιρετικός χαρακτήρας της. Ως προς αυτό ορθώς διατυπώθηκε ο αντίλογος του δικηγορικού σώματος και χάρη σε αυτόν έγιναν όσες βελτιώσεις μπορούσαν να γίνουν. Τώρα όμως έχουμε μπροστά μας μια νέα πραγματικότητα να διαχειριστούμε, δηλαδή την υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης για κάποιες διαφορές. Πέρα από τους διαμεσολαβητές που στη μεγάλη τους πλειονότητα είναι δικηγόροι, τα μέρη προσέρχονται στη διαδικασία της διαμεσολάβησης υποχρεωτικά με τους δικηγόρους τους. Η εκπαίδευση των διαμεσολαβητών γίνεται από φορείς κατάρτισης, η δημιουργία των οποίων προκύπτει από σύμπραξη των δικηγορικών συλλόγων μεταξύ τους ή με επιμελητήρια και άλλους φορείς, ενώ ένα κεφάλαιο του Κώδικα Δικηγόρων είναι αφιερωμένο στην προώθηση της διαμεσολάβησης ως εναλλακτικής μορφής επίλυσης διαφορών. Επομένως ο δικηγόρος βρίσκεται στο επίκεντρο και ως δημόσιος λειτουργός διασφαλίζει τον δημόσιο χαρακτήρα του θεσμού της διαμεσολάβησης. Σε κάθε περίπτωση πάντως το υποχρεωτικό προστάδιο δεν εμποδίζει την προσφυγή στη συνέχεια στην τακτική δικαιοσύνη», καταλήγει ο κ. Κατσαρός.
Του Κώστα Γκιάστα
ΧΡΟΝΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ
Αυτά είναι τα οφέλη…
Βάσει του πρόσφατου νόμου 4512/2018, από τον προσεχή Σεπτέμβριο θα υπάγονται σε υποχρεωτικό προστάδιο διαμεσολάβησης, οι ιδιωτικές διαφορές, που αφορούν:
α) αποζημίωση για υλικές ζημίες από τροχαία ατυχήματα, από τα οποία δεν προέκυψε θάνατος ή σωματική βλάβη
β) αποζημίωση λόγω ιατρικής αμέλειας
γ) οικογενειακές διαφορές και ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στη διατροφή συζύγων και τέκνων, την επιμέλεια τέκνων, τη συμμετοχή των συζύγων στα αποκτήματα στον γάμο, την επικοινωνία των γονέων με τα τέκνα σε περίπτωση διαζυγίου ή απλά διάστασης των συζύγων
δ) σχέσεις ανάμεσα σε ιδιοκτήτες ορόφων ή διαμερισμάτων, ή ανάμεσα σε διαχειριστές και ιδιοκτήτες διαμερισμάτων ή ορόφων
ε) χρηματιστηριακές συμβάσεις
στ) τη χρήση εμπορικών σημάτων, διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και βιομηχανικών σχεδίων
ζ) αμοιβές διαφόρων ελεύθερων επαγγελματιών, όπως δικηγόρων, συμβολαιογράφων, γιατρών, μηχανικών κ.ά.
Σύμφωνα με τον κ. Κατσαρό «αυτό σημαίνει ότι για τις συγκεκριμένες διαφορές θα πρέπει τα μέρη να προσπαθήσουν να επιλύσουν τη διαφορά τους εξωδικαστικά με τη βοήθεια ενός ουδέτερου τρίτου, του διαμεσολαβητή, και μόνο αν δεν συμφωνήσουν τελικά θα μπορούν να προσφύγουν στην τακτική δικαιοσύνη. Εννοούμε διαφορές που είναι αρμόδια τα πολιτικά δικαστήρια και όχι τα ποινικά» εξηγεί.
«Μέσα λοιπόν από τις πρόσφατες εξελίξεις μια μεγάλη μερίδα πολιτών» σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΙΝ.ΚΑ.ΔΙΛ. «θα εξοικειωθεί με τον θεσμό της διαμεσολάβησης και ελπίζουμε ότι θα διαπιστώσει στην πράξη τα πολλαπλά της οφέλη. Καταρχάς, με τη διαμεσολάβηση, τα εμπλεκόμενα μέρη θα μπορούν να επιτύχουν άμεση διευθέτηση της διαφοράς τους, ακόμα και μέσα σε λίγες ημέρες εξοικονομώντας χρόνο και ενέργεια. Επιπλέον, με τη διαμεσολάβηση δίνεται η δυνατότητα στα μέρη να επιλύσουν τη διαφορά τους με απόλυτη εμπιστευτικότητα εστιάζοντας σε δημιουργικές και εποικοδομητικές λύσεις, καθώς και στη διατήρηση των μεταξύ τους σχέσεων ή συνεργασιών στο μέλλον».
