Η ζωή πίσω από τον πάγκο του παζαριού

ΟΙ ΜΙΚΡΟΠΩΛΗΤΕΣ ΜΙΛΟΥΝ ΣΤΗΝ «Ε» ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΑ ΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΚΑ Σ

•«Ολα είναι δρόμος. Η Ελλάδα φιλοξενεί περισσότερα από πενήντα εμποροπανηγύρεις στις πόλεις και τα χωριά της, άλλα μεγάλα σαν της Λάρισας και άλλα λίγο μικρότερα», λένε οι άνθρωποι των παζαριών

Της Ζωής Παρμάκη

Μια ζωή μέσα στα παζάρια, ανάμεσα σε πάγκους και προϊόντα, εκεί στήνεται για όσες ημέρες διαρκεί η εμποροπανήγυρη το προσωρινό τους κατάλυμα. Όλα τα υπάρχοντα στα λίγα τετραγωνικά μιας παράγκας.

Ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, λάπτοπ. Όταν οι καιρικές συνθήκες είναι καλές οι μέρες περνούν σαν νερό, όταν όμως βρέχει, έχει δυνατούς αέρηδες και χαμηλές θερμοκρασίες τότε είναι δύσκολα. Τότε σφίγγουν τα δόντια και λένε θα περάσει και τούτη η νύχτα.
Ο λόγος για τους ανθρώπους των παζαριών, για τους εμπόρους, τους μικροπωλητές που προτίμησαν μια διαφορετική διαδρομή από αυτή που περιλαμβάνει η λειτουργία ενός καταστήματος. Μια διαδρομή που έχει δυσκολίες, ώρες ατελείωτες στο τιμόνι από το ένα παζάρι στο άλλο, με μεγάλα χρονικά διαστήματα μακριά από την οικογένεια. «Όλα είναι δρόμος», λένε στην «Ε» εξυπηρετώντας συγχρόνως όλους εκείνους που σπεύδουν να δουν τα εμπορεύματά τους, «ξεκινάμε από την Ξάνθη και φτάνουμε μέχρι την Πελοπόννησο». Η Ελλάδα φιλοξενεί περισσότερα από πενήντα παζάρια στις πόλεις και τα χωριά της, άλλα μεγάλα σαν της Λάρισας και άλλα λίγο μικρότερα.
Το ταξίδι για αρκετούς ξεκινά τον Φεβρουάριο από τα Φιλιατρά Μεσσηνίας και ακολουθούν Κρόκεες Λακωνίας, Πάτρα, Αλίαρτος Βοιωτίας, Λεωνίδιο Αρκαδίας, Λαγκαδάς, Δεσκάτη, Καλαμπάκα, Ωρωπός, Χαλκίδα, Καρπενήσι, Αταλάντη, Τεγέα, Φάρσαλα, Ηρακλειά, Φαρκαδόνα, Λεβίδι Αρκαδίας, Θήβα, Αλμυρός, Μυστράς, Ιτέα, Κατερίνη, Άγιος Μάμας (Πολύγυρος), Κρύα Βρύση, Θερμό Αιτωλοακαρνανίας, Πέραμα Ιωαννίνων, Μελιγαλάς, Γιαννιτσά, Κιλκίς, Βελεστίνο, Θεσπρωτικό, Αιγίνιο, Στυμφαλία,Μαυροχώρι Καστοριάς, Κυπαρισσία, Τρίκαλα, Γύθειο, Αμφίκλεια, Μεσσήνη, Πτολεμαΐδα, Άργος Ορεστικό, Άρτα, Λάρισα, Σέρβια Κοζάνης, Αμύνταιο, Παραμυθία, Γαργαλιάνοι, Στρέφι Αρχαίας Ολυμπίας, Αυλωνάρι Εύβοιας, Χώρα Τριφυλλίας, Ορχομενός, Καρδίτσα, Τσοτύλι Κοζάνης, Φιλιππιάδα, Ναύπακτος, Συκιά Μολάων, μέχρι τον Στράτο Αγρινίου στις 13 Νοεμβρίου.
Ο Αλέξης είναι από τη Σιάτιστα Κοζάνης, είκοσι χρόνια γυρίζει τα παζάρια για να πουλήσει τις γούνινες παντόφλες από την Καστοριά. Μέρα – νύχτα είναι πίσω από τον πάγκο του πρόθυμος να εξυπηρετήσει. Οι δύο ηλικιωμένες κυρίες φεύγουν χαμογελαστές μετά και από την αγορά τους, χαιρετούν και δίνουν ραντεβού για του χρόνου. «Να είμαστε γεροί, να ανταμώσουμε και του χρόνου στο παζάρι», φωνάζουν και τον χαιρετούν. Ήταν σχεδόν είκοσι χρονών όταν αποφάσισε ότι θέλει να ασχοληθεί με τα παζάρια, να πηγαίνει στις εμποροπανηγύρεις στη Μηχανιώνα, στον Άγιο Μάμα, στο Αιγίνιο, στη Λάρισα, στη Σπερχειάδα, στη Λιβαδειά. «Είναι από τα πιο δύσκολα επαγγέλματα γιατί αφήνεις την οικογένεια πίσω. Είμαστε σκόρπιοι για να τα βγάλουμε πέρα, από την άλλη όμως, όταν δεν έχουμε να πάμε σε κάποιο παζάρι, μας λείπει. Μας λείπει ο κόσμος που έρχεται, οι διαφορετικές εθνικότητες που συμμετέχουν, είναι αυτά που μας δίνουν ζωή. Δύσκολα μπορώ να το περιγράψω». Από τα παζάρια που συμμετέχει ξεχωρίζει αυτό στον Πολύγυρο Χαλκιδικής, στον Άγιο Μάμα αλλά και του Αιγινίου για την καλή όπως λέει διοργάνωση, «δεν συγκρίνονται με άλλο παζάρι».
Από παντού ακούγονται φωνές, μικροπωλητές που διαλαλούν την πραμάτεια τους, κάνουν προσφορές, πωλούν όσο-όσο για να φύγει το εμπόρευμα και να ψωνίσει ο κόσμος. Στο παζάρι της Λάρισας υπάρχουν τα πάντα. Ρούχα, παπλώματα, σεντόνια, πετσέτες «φτιάχνει προίκα ο Λαρισαίος», φωνάζει ο Κώστας μέσα από τον πάγκο και γελά. Έχει κέφια και ο κόσμος πλησιάζει πιο εύκολα για να χαζέψει αλλά και να αγοράσει. Με το απαραίτητο παζάρι βέβαια. «Παζάρι χωρίς παζάρια δεν γίνεται», λένε και συμφωνούν και οι δύο πλευρές. Οι περισσότερες γυναίκες συμμετέχουν στη διαδικασία. Οι άνδρες όχι και τόσο. «Ένας λόγος που ερχόμαστε στο παζάρι είναι και αυτός», λέει η Στέλλα «για να κάνουμε «παζάρια, για να πάρουμε κάτι σε καλύτερη τιμή».
Ο Γιάννης με τη Μαρία είναι υπάλληλος και αφεντικό, μαζί γυρίζουν περίπου 25 παζάρια σε όλη την Ελλάδα «ξεκινάμε από την Ξάνθη και φτάνουμε μέχρι και την Πελοπόννησο. Ο κόσμος είναι παντού ο ίδιος, θέλει κουβέντα για να ψωνίσει, δεν θα τα δώσει εύκολα τα λίγα χρήματα που διαθέτει». Όπως ο Αλέξης έτσι και ο Γιάννης ξεχωρίζει το παζάρι του Αγίου Μάμα «είναι από τις καλύτερες διοργανώσεις. Έχει μέχρι και ντους που καλύπτουν είκοσι άτομα ταυτοχρόνως. Γίνεται πάντα καλοκαίρι, είναι δίπλα στη θάλασσα και είναι από τα πιο δυνατά πανηγύρια. Ξεκινάμε στις 9 το πρωί και τελειώνουμε τη δουλειά στις 6 το άλλο πρωί». Ανάμεσα σε μαχαίρια, κουδούνια για τα πρόβατα, χατζάρες, γκλίτσες και ζυγαριές βρίσκεται καθημερινά ο κ. Αποστόλης, παρά τα δύο καταστήματα που διαθέτει στην Καρδίτσα εκείνος προτιμά τα παζάρια. «Εδώ και 33 χρόνια κάνω αυτή τη δουλειά και δεν την αλλάζω. Η επαφή με τον πελάτη στο παζάρι είναι κάτι διαφορετικό, παρά τις δυσκολίες ειδικά από τις καιρικές συνθήκες», αναφέρει και σχολιάζει ότι «οι Λαρισαίοι είναι καλοί πελάτες. Δεν έτυχε ποτέ να πω σε κάποιον θα σε κρεμάσω από το τσιγκέλι», λέει και γελά.