Το Εβραϊκό Σχολείο της Λάρισας την περίοδο 2017 – 2018 δεν θα λειτουργήσει, καθώς με πρόσφατη απόφαση της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας, αναστέλλεται η λειτουργία του. Οι λόγοι πολλοί και σύνθετοι μα το αποτέλεσμα λειτούργησε ως μονόδρομος για την εξέλιξη αυτή. «Μείναμε από παιδιά» λένε με μια φωνή στην «Ε» ο πρόεδρος της Ισραηλίτικης Κοινότητας κ. Μώρις Μαγρίζος και η γραμματέας του κ. Μπέττυ Μαγρίζου που αναλαμβάνουν να μας κάνουν μια ανάλυση της κατάστασης και των επόμενων βημάτων επισημαίνοντας χαρακτηριστικά πως η εξέλιξη αυτή έχει σημειολογική σημασία αφού «είναι το τελευταίο δημόσιο σχολείο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την Ευρώπη».
Το ραντεβού μας στα γραφεία της Κοινότητας είναι «βουτηγμένο» στην ιστορία. Φωτογραφίες από εκδηλώσεις, παρελάσεις, εκδρομές, γιορτές. Παντού φάτσες παιδικές. Χαμόγελα και νάζι. Μα τώρα πού είναι όλα αυτά τα παιδιά; Δεν έκαναν οικογένειες; Αναρωτιόμαστε για να μας λύσει την απορία η φωνή του κ. Μώρις Μαγρίζου «Έφυγαν από τη Λάρισα για διάφορους λόγους και δεν ξαναγύρισαν. Κάποιοι πήγαν να σπουδάσουν και έμειναν εκεί. Άλλοι έφυγαν για να βρουν καλύτερες συνθήκες εργασίας». Παγκοσμιοποίηση τη λένε. Οικονομική κρίση το παρατσούκλι της. Αβεβαιότητα το καπέλο της.
«Και πίσω μένουμε εμείς, οι παλιότεροι. Είμαστε μια κοινότητα 150 οικογενειών αλλά δεν έχουμε τον νέο κόσμο που θα θέλαμε. Αυτή είναι η αλήθεια. Αν σε όλα αυτά προσθέσετε και τον παράγοντα υπογεννητικότητα τότε να το αποτέλεσμα».
Στην Κοινότητα της Λάρισας λειτουργούσε εβραϊκό σχολείο από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ακόμα, όπου οι μαθητές διδάσκονταν μόνο εβραϊκή γλώσσα και θρησκεία από δασκάλους-ραβίνους. Λειτουργούσε επίσης και ένα διάσημο Ιεροσπουδαστήριο πανεπιστημιακής στάθμης («Ταλμούντ Τορά»), από όπου αποφοίτησαν σημαντικοί ραβίνοι, δάσκαλοι και θρησκευτικοί λειτουργοί.
ΦΥΛΑΚΗ ΜΕΛΛΟΘΑΝΑΤΩΝ
Το 1931, με ειδικό νόμο του κράτους, το εβραϊκό σχολείο της Λάρισας ονομάστηκε «8ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας - Ισραηλιτικό» και έγινε -το μοναδικό στην Ελλάδα- δημόσιο εβραϊκό σχολείο. Οι μαθητές του ακολουθούν το εκάστοτε εκπαιδευτικό πρόγραμμα των δημοτικών σχολείων και διδάσκονται επιπλέον την Εβραϊκή γλώσσα, ιστορία και θρησκεία από εβραιοδιδάσκαλο.
Στη διάρκεια της κατοχής το διδακτήριο καταλήφθηκε από την προδοτική οργάνωση «Ρωμαϊκή Λεγεώνα», στη συνέχεια οι Γερμανοί το μετέτρεψαν σε φυλακή μελλοθανάτων, ενώ μετά τον εμφύλιο πόλεμο επιτάχθηκε για τη στέγαση προσφυγικών οικογενειών. Λόγω των σοβαρών ζημιών που είχε υποστεί, η Κοινότητα δεν μπορούσε να το χρησιμοποιήσει για τα μαθήματα, τα οποία γίνονταν σε άλλους χώρους κοινοτικούς ή ιδιωτικούς και έτσι το κτίριο εγκαταλείφθηκε και τελικώς κατεδαφίστηκε. Στον ίδιο χώρο χτίστηκε το 1965 το νέο διδακτήριο, με τη βοήθεια των εβραϊκών οργανώσεων του εξωτερικού και του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου. Το κτίριο αυτό χρησιμοποιείται ως σήμερα.
Από τις τάξεις του εβραϊκού σχολείου πέρασαν εκατοντάδες εβραιόπουλα της Λάρισας, που, στην πλειονότητά τους διέπρεψαν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και στη μετέπειτα επαγγελματική τους πορεία.
Σε αυτή τους την προσπάθεια βέβαια είχαν τη συμβολή άξιων εβραιοδιδασκάλων που με τη βοήθειά τους κατέστησαν ενεργά και περήφανα μέλη της εβραϊκής κοινότητας και αφοσιωμένοι συνεχιστές των ιουδαϊκών παραδόσεων.
«Η Λάρισα έβγαλε πολλούς ραβίνους που αποκαταστάθηκαν επαγγελματικά σε όλο τον κόσμο» υπογραμμίζει η κ. Μπέττυ Μαγρίζου «ο πρόεδρος της κοινότητας Αθηνών είναι Λαρισαίος. Όπου έχουν πάει Λαρισαίοι που βγήκαν από αυτό το σχολείο, έχουν προοδεύσει. Στην Ελλάδα, στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο».
Κοιτάζουν και οι ίδιοι τις φωτογραφίες, θυμούνται και αναπολούν. Ξέρουν πως δεν μπορούν να ανατραπεί η κατάσταση, τουλάχιστον δεν είναι στο χέρι τους.
«Τα τελευταία χρόνια έπεφτε συνέχεια ο αριθμός των μαθητών. Κάποια στιγμή φτάσαμε να έχει ακόμα και ένα μόλις παιδί. Στη συνέχεια πήρε τα πάνω του όμως πάλι τώρα μετά από χρόνια φτάσαμε να έχουμε μόνο 4 παιδιά» αναφέρει ο πρόεδρος για να συμπληρώσει η γραμματέας «Κάποιοι γονείς δεν ήθελαν να μείνουν τα παιδιά τους σε σχολείο με τόσα λίγα παιδιά. Από τη μια ήθελαν να δώσουν εβραϊκή παιδεία αλλά από την άλλη ήθελαν και τη σύγχρονη εκπαίδευση με πολλά παιδιά στα τμήματα».
Σε καμία περίπτωση όμως δεν το βάζουν κάτω. Το ξέρουν και το έχουν ήδη προγραμματίσει «Εμείς όμως θα συνεχίσουμε να δίνουμε αυτή τη διδασκαλία στα παιδιά μας σε όποιο σχολείο και να βρίσκονται. Στο κτίριο του σχολείου πλέον τις απογευματινές ώρες θα προσπαθήσουμε να καλύψουμε το κενό που δημιουργήθηκε. Είναι πολύ σημαντικό να έρθουν όλα τα παιδιά για να μάθουν την ιστορία του εβραϊσμού».
Θέλουν να συνεχίσουν να διδάξουν την παράδοση «Θα έρθουν τα παιδιά γιατί οι οικογένειες θέλουν να διατηρήσουν τις παραδόσεις. Όλα τα παιδιά μας θα συνεχίσουν. Είναι η επιβίωση της κοινότητάς μας γιατί τα παιδιά είναι το μέλλον…».
Έτσι είναι. Η αρχαιότατη Λαρισινή Εβραϊκή Κοινότητα που έχει ζωντανή παρουσία πάνω από 1900 χρόνια, όπως αναφέρουν πολλοί ιστορικοί και περιηγητές, κοιτάζει το μέλλον. Παρά τις όποιες δυσκολίες. Δυσκολίες είπαμε; Καλά. Η συγκεκριμένη κοινότητα ξέρει από τέτοιες και τις έχει ξεπεράσει στο παρελθόν με ιδιαίτερο πείσμα και ικανότητα.
Αυτοί που δίδαξαν στο Εβραϊκό Σχολείο
Αρκετοί και σημαντικοί ήταν ραβίνοι που δίδασκαν στο Εβραϊκό Σχολείο από το 1931 ως και σήμερα. Όπως αναφέρθηκε στην «Ε» πιο παλιά όλα τα μαθήματα ήταν στα εβραϊκά. Αυτοί ήταν οι εξής:
Αρχιραβίνος Ζαχαρία Αβραάμ Σασών ως το 1931
Ραβίνος Ισαάκ Μωσέ Κασσούτο 1931 -1948
Αβραάμ Νεγρής, Αβραάμ Μισδραχής, Ιακώβ Εσκεναζής (εθελοντικά) 1948-1956
Τσβι & Σάρρα Μπιόρ από το Ισραήλ 1956-1959
Ιάκωβος Φελλούς - Ο «Αμορέ» 1959-2008
Ρίφκα Βαρούχ από το Ισραήλ 2008-2013
Ιακώβ-Τζάκο Αλγκάβα από τη Θεσσαλονίκη 2014-ως σήμερα
Του Κώστα Γκιάστα
