Γύρω μας, αμέτρητοι μικροί και μεγάλοι έχουν ένα τέτοιο παιχνιδάκι στα χέρια, το στριφογυρίζουν και κάνουν κόλπα, ακόμα και την ώρα που περπατούν στον δρόμο. Το όνομά του είναι fidget spinner (φίτζετ σπίνερ) και αφού προκάλεσε φρενίτιδα – και ρεκόρ πωλήσεων – σε Αμερική και Ευρώπη ήρθε να κατακτήσει και την Ελλάδα.
Στην ουσία πρόκειται για μια μοντέρνα σβούρα, που κάποιος μπορεί να παίξει κυρίως με τα δάχτυλα. Αποτελείται από δύο κυρίως μέρη: μια σταθερή βάση, την οποία μπορεί να κρατήσει κανείς μεταξύ του δείκτη και του αντίχειρα και έναν περιστρεφόμενο έλικα που γυρίζει όταν τον «χτυπά» με το ελεύθερό του χέρι. Το βασικό αυτό μοτίβο εξελίχθηκε φυσικά σε ποικίλα σχέδια, χρωματιστές εκδοχές και διαφορετικά υλικά.
Στο youtube υπάρχουν αμέτρητα βίντεο από προχωρημένους χρήστες, οι οποίοι δείχνουν κόλπα που μπορεί να κάνει κάποιος με το συγκεκριμένο παιχνίδι, αλλά και πώς μπορεί να κατασκευάσει χειροποίητα spinners από χαρτόνι. «Τα spinners δεν έχουν ηλικία» λέει ο Κώστας, ιδιοκτήτης καταστήματος παιχνιδιών. «Πουλάμε αμέτρητα κομμάτια καθημερινά, σε άτομα όλων των ηλικιών. Τα ζητούν από μικρά παιδιά έως και ηλικιωμένοι, οι οποίοι αρχικά τα παίρνουν για τα εγγόνια τους, αλλά μόλις δουν τη χρήση τους επιστρέφουν και παίρνουν και για τους ίδιους. Όσο για τις τιμές ξεκινούν από τα 4 ευρώ και μπορεί να φτάσουν έως και τα 50. Τα πιο φθηνά είναι φτιαγμένα από πλαστικό ενώ όσο καλύτερη είναι η ποιότητα του υλικού, τόσο ανεβαίνει και η τιμή. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν spinners με κεραμικό ρουλεμάν, ενώ σύντομα θα βγουν στην αγορά και κατασκευές από ανθρακόνημα. Πλέον, ακόμα και οι πιο γνωστές εταιρίες παιχνιδιών σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει αυτή τη νέα μόδα και ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν spinners με τις φιγούρες σούπερ ηρώων και γνωστούς χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων».
Το spinner διαφημίζεται από τους κατασκευαστές του ως παιχνίδι που αντιμετωπίζει το στρες, το άγχος, τις αϋπνίες, το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής ή υπερκινητικότητας και τις μαθησιακές δυσκολίες, ενώ υποστηρίζουν ότι βοηθάει και στο κόψιμο του καπνίσματος. Μάλιστα, ειδικοί διαφωνούν σχετικά με αυτούς τους ισχυρισμούς καθώς δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο. Το συγκεκριμένο παιχνίδι πάντως έχει απαγορευτεί σε σχολεία του εξωτερικού, καθώς θεωρείται ότι φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα στους μαθητές, τους αποσπά δηλαδή από τα μαθήματα. Αντίστοιχες απαγορεύσεις ισχύουν και στην Ελλάδα. Αν και δεν υπάρχει επίσημη οδηγία, πολλοί δάσκαλοι ζητούν από τα παιδιά να μην τα φέρνουν μαζί τους στο σχολείο, καθώς παρατηρήθηκαν φαινόμενα χρήσης τους μέσα στις σχολικές αίθουσες.
«Είναι ένα ενδιαφέρον παιχνίδι γιατί σε προκαλεί να κάνεις όλο και πιο δύσκολα κόλπα» λέει ο 16χρονος Κωστής, καινούργιος παίκτης στον κόσμο των spinners. «Κάποιοι λένε ότι είναι αγχολυτικό. Δεν νομίζω ότι κάποιο παιδί στην ηλικία μου το παίζει για να χαλαρώσει. Απλώς έχει πλάκα. Κάνουμε διαγωνισμούς μεταξύ μας, «παραβγαίνουμε» στο ποιος θα κάνει το πιο περίεργο τρικ. Κάποιοι γυρνάνε το spinner με τη μύτη ή το βάζουν στο μέτωπο, κι αυτό θέλει αρκετή εξάσκηση. Πάντως για να κάνεις απλά κόλπα, δεν χρειάζεται να είσαι αφοσιωμένος σε αυτό. Μπορείς να το κάνεις ακόμα και την ώρα που διαβάζεις. Όλοι τα φέρνουν και στο σχολείο, αν και οι περισσότεροι καθηγητές γκρινιάζουν».
«Εκτός του ότι το παιχνίδι δεν τους προσφέρει τίποτα, ασχολούνται μαζί του εν ώρα μαθήματος, άρα δεν προσέχουν και παράλληλα ενοχλούν και προκαλούν αναστάτωση και στην υπόλοιπη τάξη. Γι’ αυτό ζητάμε από τα παιδιά να μην τα φέρνουν μαζί τους στο σχολείο» λένε στην «Ε» καθηγητές.
«Όταν πριν λίγες ημέρες διάβασα ένα άρθρο στο διαδίκτυο για τη νέα μανία των fidget spinners» λέει από την πλευρά της η 40χρονη μητέρα Βασιλική Παπαπέτρου «σίγουρα δεν φανταζόμουν πως μερικές ημέρες μετά, θα έμπαινα σε ένα κατάστημα για να αγοράσω ένα στην 6χρονη κόρη μου. Όταν όμως ρώτησα εκείνη και τους φίλους της, τι το ιδιαίτερο έχει αυτό το παιχνίδι, κανείς δεν ήξερε να μου απαντήσει. Κάποια λίγο μεγαλύτερα παιδιά μου έλεγαν ότι σε βοηθά να σκέφτεσαι, ότι διώχνει το άγχος, ότι το έχουν όλοι και κάνουν κόλπα. Μου απάντησαν δηλαδή, αυτό που διάβασαν ή τους μεταφέρθηκε, από την - ομολογουμένως πολύ επιτυχημένη προώθηση του παιχνιδιού μέσω facebook και διαδικτύου γενικότερα. Κατά τη γνώμη μου δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μια σύγχρονη σβούρα. Έγινε μόδα χάρη στη διάδοση του ίντερνετ και των κοινωνικών δικτύων, όπως ακριβώς και το «Τάκα- Τάκα» στη δική μου γενιά, το δημοφιλές παιχνίδι που θεωρήθηκε υπεύθυνο για το αδίκημα της διατάραξης κοινής ησυχίας και απαγορεύτηκε ως …επικίνδυνο, τη δεκαετία του ’70» σημειώνει.
Ήρθε για να μείνει το νέο παιχνίδι με το οποίο ασχολούνται μικροί και μεγάλοι ή είναι μια μόδα που σύντομα θα αποτελεί παρελθόν γιατί αύριο θα υπάρχει κάτι καινούργιο να ασχοληθούμε και να καταναλώσουμε; Στις ΗΠΑ, πάντως, ήδη οι έφηβοι έχουν ανακαλύψει ένα νέο αντίστοιχο παιχνίδι, το jammer (τζάμερ), έναν κύλινδρο που μπορεί να κυλήσει και να αναστραφεί πάνω σε διάφορες επιφάνειες και με το οποίο παίζουν μανιωδώς.
Της Παναγιώτας Φούντα
Φωτ.: Βασίλης Ντάμπλης
