Σ’ αυτόν παρουσιάζεται το έργο των Προγραμμάτων Προαγωγής Αυτοβοήθειας σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Χανιά και Σητεία. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία που παρατίθενται, υπήρξε αύξηση στον συνολικό αριθμό των προσερχομένων εξαρτημένων και συγγενών τους στα προγράμματα σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Συνολικά, τα προγράμματα παρείχαν υπηρεσίες σε 1.575 διαφορετικά άτομα, εκ των οποίων τα 663 (618 το 2015) αντιμετώπιζαν πρόβλημα εξάρτησης από ναρκωτικά ή αλκοόλ ή συμπεριφορικές εξαρτήσεις, 329 ήταν συγγενείς εξαρτημένων (277 το 2015).
Τα υπόλοιπα άτομα αφορούσαν σε συμμετέχοντες/ουσες σε δράσεις εκπαίδευσης, πρόληψης και προαγωγής των πρακτικών αυτοβοήθειας/ αλληλοβοήθειας στις τοπικές κοινωνίες.
ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ
Πιο συγκεκριμένα το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Λάρισας παρείχε υπηρεσίες υποστήριξης και εκπαίδευσης συνολικά σε 413 διαφορετικούς ανθρώπους και πιο συγκεκριμένα:
1. 138 άνθρωποι με πρόβλημα εξάρτησης από παράνομες και νόμιμες ψυχοτρόπες ουσίες ή με πρόβλημα μη φαρμακευτικής εξάρτησης, εκ των οποίων οι 102 ήταν νέες προσελεύσεις.
2. 124 μέλη οικογενειών, σύντροφοι ή φίλοι ανθρώπων με πρόβλημα εξάρτησης.
3. 10 άνθρωποι με αίτημα βοήθειας για ζητήματα πέρα από τη χρήση ουσιών
4. 135 λειτουργοί υγείας, εκπαιδευτικοί, και πολίτες άλλως ειδικοτήτων, οι οποίοι/ες παρακολούθησαν κάποιοι ολοκληρωμένο σεμιναριακό κύκλο για τις κριτικές προσεγγίσεις του πεδίου των εξαρτήσεων και για την έννοια και τις εφαρμογές της αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας
5. 6 άτομα με αίτημα εκπαίδευσης (λειτουργοί υγείας, μεταπτυχιακοί φοιτητές, προπτυχιακοί φοιτητές και απόφοιτοι του Τμήματος Ψυχολογίας του Α.Π.Θ.).
Τέλος, στις δράσεις που πραγματοποίησε το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Λάρισας στην τοπική κοινότητα κατά το 2016 συμμετείχαν ή προσήλθαν σε αυτές συνολικά περίπου 700 άνθρωποι.
ΤΙ ΑΝΕΔΕΙΞΕ Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Σημαντικά σημεία που αναδεικνύονται από τον απολογισμό έργου όσον αφορά στο πρόγραμμα της Λάρισας είναι τα εξής:
-Το διαρκώς διευρυνόμενο προφίλ των εξαρτημένων που προσέρχονται στα Προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι που δεν ανταποκρίνονται στο «κλασικό» προφίλ των εξαρτημένων, αλλά ενώ αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης, διατηρούν ένα επίπεδο λειτουργικότητας στη ζωή τους, προσέρχονται στα προγράμματα και λαμβάνουν υπηρεσίες.
-Η μεγάλη προσέλευση εξαρτημένων και συγγενών τους στο πρόγραμμα της Λάρισας ανέδειξε την αναγκαιότητα για ένα ανοικτό «στεγνό» πρόγραμμα που υπήρχε στην περιφέρεια Θεσσαλίας.
-Η έναρξη μιας ολοκληρωμένης συνεργασίας με τη μονάδα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ στη Λάρισα για την υποστήριξη στην επανένταξη μελών της μονάδας. Τελικός στόχος της πιλοτικής δράσης είναι η ανάδειξη ενός προτύπου συνεργασίας προγράμματος υποκατάστασης και «στεγνού» προγράμματος, προκειμένου η εμπειρία που θα παραχθεί να μπορεί να αξιοποιηθεί και από άλλους φορείς.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ
Τα Προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας αποτελούν προϊόν της συνεργασίας του τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τον ΟΚΑΝΑ και χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Υγείας.
Τα προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας λειτουργούν σε τέσσερις πόλεις της χώρας, στη Θεσσαλονίκη (από το 2001), στη Σητεία (από το 2008), στα Χανιά (από το τέλος του 2012) και στη Λάρισα (από τα μέσα του 2015). Επιστημονικός υπεύθυνος των προγραμμάτων είναι ο τ. Αναπλ. καθηγητής Ψυχολογίας των Εξαρτήσεων του Τμήματος Ψυχολογίας του ΑΠΘ, Ψυχίατρος, Φοίβος Ζαφειρίδης. Τη διαχειριστική ευθύνη των προγραμμάτων έχει ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) του ΑΠΘ.
Τα Προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας αποτελούν τη μοναδική κρατική πρόταση στη χώρα που θέτει στο επίκεντρο της δράσης της, την ιδέα της αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας στην αντιμετώπιση της εξάρτησης και άλλων ψυχοκοινωνικών προβλημάτων και προβλημάτων υγείας. Σε αυτό το πλαίσιο τα προγράμματα, τα οποία ανήκουν στο δίκτυο των «στεγνών» προγραμμάτων του ΟΚΑΝΑ, συμπληρώνουν το φάσμα των προτεινόμενων προτάσεων απεξάρτησης της χώρας, καθώς η πρόταση της αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας είναι η τρίτη αποδεκτή προσέγγιση διεθνώς, παράλληλα με τα κλασικά «στεγνά» προγράμματα και τα προγράμματα υποκατάστασης. Χάρη στην καινοτόμο λειτουργία τους έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν επαρκείς υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε μεγάλο αριθμό εξαρτημένων και μελών των οικογενειών τους, χωρίς λίστες αναμονής, με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό.
