Η Πορεία των Ζωντανών θέλει να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη.
«Η πορεία είναι συμβολική. Από το Άουσβιτς στο Μπίρκεναου, μόλις τρία χιλιόμετρα. Μια πορεία για να υποδηλώσει ότι «είμαστε ζωντανοί, δεν πέτυχαν τον στόχο τους…».
Η Πολωνία επελέγη ως χώρα "φιλοξενίας" της πορείας όχι μόνο επειδή εκεί βρίσκονται ορισμένα από τα μεγαλύτερα "στρατόπεδα θανάτου" των Ναζί, αλλά και λόγω της πολύ μεγάλης εβραϊκής κοινότητας που κάποτε ήταν εγκατεστημένη εκεί. Είναι χαρακτηριστικό πως, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Βαρσοβία, τον Σεπτέμβριο του 1939, υπήρχαν 393.950 Εβραίοι κάτοικοι στην πόλη, ενώ τριάντα χρόνια μετά, το 1969, οι Εβραίοι που είχαν απομείνει στην πολωνική πρωτεύουσα- κυρίως ηλικιωμένοι- δεν ξεπερνούσαν τις 5.000 ψυχές.
Η Βαρσοβία είναι μια πόλη, με πολλά σημάδια του παρελθόντος που μαρτυρούν την άλλοτε ακμάζουσα εβραϊκή παρουσία. Εκεί, μέσα στο γκέτο, βρίσκονται οι συναγωγές του Νουζίκ και της οδού Τλομάκα, καθώς και το Εβραϊκό Ιστορικό Ινστιτούτο, που ανεγέρθηκε στο σημείο που βρισκόταν παλαιότερα η Μεγάλη Συναγωγή και σύμφωνα με τους προληπτικούς φέρει την … κατάρα του τελευταίου ραβίνου.
Εκεί, βρίσκεται και η πλατεία Ούμσλαγκπλατς, όπου οι Γερμανοί συγκέντρωναν τους Εβραίους της Βαρσοβίας και από εκεί τους έστελναν σε ένα "ταξίδι χωρίς επιστροφή", στο στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα, αλλά και το μνημείο της εξέγερσης, που μνημονεύει τους αγωνιστές του γκέτο, οι οποίοι έδωσαν σθεναρή μάχη κατά των ζωντανών "μηχανών θανάτου" του Χίτλερ.
Σε ένα γειτονικό μικρό εβραϊκό χωριό, ζούσαν μόνο Εβραίοι. Εκεί, σε ένα δάσος, οι Γερμανοί μάζευαν τους Εβραίους και τους έστηναν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Τους έβαζαν όλους μαζί και τους πυροβολούσαν έναν- έναν…
Επόμενος σταθμός το Λούμπλιν, με τη μεγάλη Γεσιβά, το σχολείο των ραβίνων, και από εκεί στο Μαϊντάνεκ, με το μεγάλο μνημείο που έχει φτιαχτεί από τις στάχτες όσων έχασαν τη ζωή τους στα Ναζιστικά κρεματόρια. Ακολουθεί το Άουσβιτς, το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου εκτός των Εβραίων δολοφονήθηκαν και χιλιάδες τσιγγάνοι και άλλοι φυλακισμένοι, θύματα της "Τελικής Λύσης" ενός παράφρονα δικτάτορα.
Στην είσοδο του στρατοπέδου, πάνω από την επιβλητική σιδερένια καγκελόπορτα, υπήρχε η επιγραφή "η εργασία ελευθερώνει" (Arbeit Macht Frei). Όσοι, όμως, οδηγούνταν εκεί, ζούσαν την κόλαση. "Σας αναγγέλλω πως δεν ήρθατε σε σανατόριο, αλλά σε γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, απ' όπου δεν υπάρχει άλλη έξοδος παρά μόνο η καμινάδα", είχε πει αξιωματικός των SS σε νεοαφιχθέντες στο στρατόπεδο, οι οποίοι, όπως γλαφυρά περιγράφει σε μαρτυρία του ο Πολωνός κρατούμενος Γέρζι Ταμπάου-Βεσολόφσκι, από τη στιγμή που έμπαιναν εκεί, έχαναν το όνομά τους και γίνονταν αριθμός.
Δίπλα το Μπίρκεναου, οι μνήμες και τα συναισθήματα είναι πιο έντονα, αφού υπάρχουν ακόμη οι παράγκες, όπου ζούσαν οι κρατούμενοι.
Και να θες να ξεχάσεις, μπορείς;
