ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε»)
Του Κώστα Τσόλα
Κορυφώνονται σήμερα και αύριο οι εκδηλώσεις για το Τυρναβίτικο Καρναβάλι 2015 και το πατροπαράδοτο Μπουρανί με αποκορύφωμα τη μεγάλη παρέλαση αρμάτων και γκρουπ σήμερα στις 6.30 το απόγευμα και το φαλλικό έθιμο του Μπουρανί αύριο Καθαρά Δευτέρα, όπου η αναβίωση των «φαλλικών» εθίμων προκαλούν εκείνους που για πρώτη φορά ζουν από κοντά τη φαλλική αυτή γιορτή.
Ο νέος αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Κώστας Κουλιός και οι συνεργάτες του μήνες τώρα κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες με θετικό αποτέλεσμα για την ολοκλήρωση των προετοιμασιών των εκδηλώσεων.
Σύμφωνα με στοιχεία του Δήμου Τυρνάβου, οι ρίζες του «Τυρναβίτικου Καρναβαλιού» έχουν κοινή ιστορία με την ίδρυση του Πολιτιστικού – Αθλητικού Συλλόγου «Ανάπλασις» το 1898.
Ο θεσμός πέρασε δύσκολους καιρούς κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, της κατοχής, του Εμφυλίου. Τότε μάλιστα στον Τύρναβο υπήρχε ρητή απαγόρευση από την Αστυνομία, να μην ντύνονται οι πολίτες μασκαράδες για την αποφυγή... δυσάρεστων γεγονότων.
Τέλος της δεκαετίας του ’50 αρχές ‘60, στην αρχή δειλά-δειλά, δημιουργούνται ομάδες Καρναβαλιστών, και το έθιμο αναβιώνει και πάλι μέχρι το 1967. Η δικτατορία θέτει και αυτό το θεσμό στο «ψυγείο», μέχρι που το 1979 η νέα τότε δημοτική αρχή του Δημήτρη Κουγιώνη επαναφέρει το θεσμό με τη σημερινή του μορφή.
Τα τελευταία χρόνια το «Τυρναβίτικο Καρναβάλι» είναι πλέον ένας ισχυρός θεσμός για την πόλη και συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα της χώρας και σίγουρα είναι το μεγαλύτερο της Κεντρικής Ελλάδας.
Κάθε χρόνο ο Τύρναβος είναι για τρεις εβδομάδες στο επίκεντρο της διασκέδασης.
Αποκορύφωση των εκδηλώσεων η μεγάλη παρέλαση αρμάτων και ομάδων την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, σήμερα Κυριακή και αύριο Καθαρά Δευτέρα.
Σήμερα ο Τύρναβος αποθεώνεται από χιλιάδες καρναβαλιστές από την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Δεν είναι λίγοι και οι επισκέπτες που οργανωμένα επισκέπτονται τον Τύρναβο από περιοχές από όλη την Ελλάδα.
ΤΟ ΜΠΟΥΡΑΝΙ
Αποκριές στον Τύρναβο σημαίνει «φαλλοκρατία» και ο γιορτασμός του εθίμου Μπουρανί.
Αύριο Καθαρά Δευτέρα γιορτάζεται η αλλαγή της φύσης από τον παγωμένο χειμώνα, στην ομορφιά της άνοιξης. Η γιορτή του «Φαλλού» συμβολίζει τη γονιμότητα, την ανανέωση της φύσης και το Μπουρανί είναι το σύμβολο της ευκαρπίας.
Παλαιότερα οι Τυρναβίτες εξέλεγαν τον αρχιμπουρανίτη ο οποίος έσερνε πρώτος το χορό κρατώντας στα χέρια του έναν «Φαλλό», κυρίως ξύλινο ή πήλινο, στο κέντρο στέκεται ο Καβούκας μασκαρεμένος αράπης έχοντας κρεμασμένα κουδούνια, γυρίζοντας στις γειτονιές όπου σε κάθε φωτιά ετοιμαζόταν το παραδοσιακό μπουρανί, μια χορτόσουπα με κύριο χορταρικό την τσουκνίδα.
Χόρευαν γύρω από τη φωτιά, έλεγαν τολμηρά παραδοσιακά ή αυτοσχέδια ποιήματα, τραγουδούσαν άσεμνα τραγούδια και προβαίνανε σε πρόστυχα καμώματα και αδιάκριτες χειρονομίες προς τους άντρες περαστικούς, αφού απαγορευόταν τότε να συμμετέχουν γυναίκες στο έθιμο. Κυρίαρχος της γιορτής ήταν ο «φαλλός». Η ψυχική αναγέννηση των Τυρναβιτών ήταν αλληλένδετη με την αναγέννηση της φύσης.
Γι’ αυτό, οι Τυρναβίτες διατηρούν αυτό το έθιμο με πάθος και ευχαρίστηση και το γιορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα κάθε Καθαρά Δευτέρα. Σ’ ένα ξέφωτο, στο άλσος του Προφήτη Ηλία, τα μέλη του Συλλόγου «Γαϊτανάκι Μπουρανί», με τις παραδοσιακές φορεσιές τους, στήνουν το γαϊτανάκι. Ταυτόχρονα μαγειρεύεται το Μπουρανί ενώ κάνουν την εμφάνισή τους πολλοί Τυρναβίτες με πήλινους φαλλούς. Στα παλιά του πατροπαράδοτου Μπουρανί όλα αυτά συνοδεύονται από βωμολοχίες, παραδοσιακά σκωπτικά τραγούδια, αυτοσχέδια ποιήματα, πειράγματα και χειρονομίες, που επιφυλάσσουν μεγάλη έκπληξη στους επισκέπτες και αναδύουν άφθονο κέφι.
Το Μπουρανί είναι στις μέρες μας ένα λαϊκό πανηγύρι, που η τέλεση του πραγματοποιείται, όχι μόνο στον Προφήτη Ηλία αλλά σε όλους τους δρόμους, στην κεντρική πλατεία, την πλατεία Αγοράς και σε όλα τα τσιπουράδικα της πόλης. Οι Τυρναβίτες αναβιώνουν το έθιμο του Μπουρανί στήνοντας ένα γλέντι, που όμοιο του δεν υπάρχει, πλημμυρίζουν την πόλη με τολμηρά ακούσματα και μυούν τους επισκέπτες στο έθιμο, παρασύροντας τους να ανακατέψουν το Μπουρανί, να φιλήσουν τα ομοιώματα φαλλών και να συμμετάσχουν σε αυτό το γλέντι της Καθαράς Δευτέρας.
