ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη
Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος Αγιάς. Ένα από τα σημαντικότερα και περικαλλέστατα θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλίας.
Χτισμένη πιθανότατα τον 13ο αιώνα, επί εποχής του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρονίκου Παλαιολόγου, με το καθολικό της αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου, και εν μέσω 33 ναών αφιερωμένων στην Παναγία στην όλη περιοχή του ανατολικού Κισσάβου και του Μαυροβουνίου, γνωστή και ως «Όρος των Κελλίων», αποτέλεσε για αιώνες το αγλάισμα της Χώρας Αγιάς και των Επισκοπών Βεσσαίνης – Χαρμένων και Κατρίας, αποτελεί σήμερα ένα ζωντανό πνευματικό κύτταρο του Χριστιανισμού, της Ορθοδοξίας και της τοπικής μας Εκκλησίας.
Η καλλιτεχνική αγνότητα, ο αυθορμητισμός, η πλούσια φαντασία και η υψηλή τεχνική των «ζωγράφων», που κατά καιρούς πέρασαν από τη Μονή, αποτυπωμένα στον πλούσιο τοιχογραφικό διάκοσμο του καθολικού, του παρεκκλησίου και της τράπεζας, αλλά και στο θαυμαστό ζωγραφισμένο τέμπλο του καθολικού, εντυπωσιάζουν τον κάθε επισκέπτη. Έργα όλα σπουδαίας ομορφιάς, που παθιασμένοι λαϊκοί, γνωστοί και άγνωστοι, τεχνίτες, κατέθεσαν σ’ αυτά παράλληλα με την τεχνική τους και ολόκληρη την ψυχής τους, συνεπαρμένοι προφανώς υποσυνείδητα από τις παραδοσιακές τέχνες και από το ιερό περιβάλλον του Όρους των Κελλίων.
Οι τρεις του τρούλοι σκεπασμένοι με σχιστόπλακες, ο διώροφος πύργος του ηγουμένου, τα νεότερα κελιά των μοναχών, ο περίβολος του φρουριακού συγκροτήματος, δένουν αρμονικά και προκαλούν από μακριά το ενδιαφέρον του προσκυνητή. Όλο το μοναστήρι τοποθετημένο – άρτια συνδυασμένο – σ’ ένα κατάφυτο πλάτωμα του Κισσάβου, σ’ ένα ησυχαστικό τοπίο απ’ όπου το βλέμμα του καθενός μπορεί να χάνεται στο βάθος του Αιγαίου από τη μια, στο επιβλητικό Μαυροβούνι και στον Αγιώτικο κάμπο, στο Δώτιο Πεδίο, από την άλλη.
Η πρόσφατη συντήρηση και αποκατάσταση του μεγαλύτερου μέρους της μονής μέσα από πρόγραμμα του ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Θεσσαλίας και με φορέα υλοποίησης τη στιγμή που έγινε την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ανέδειξε θαυμαστώς το κάλλος της μονής, με τους πατέρες αυτής να παίρνουν την απόφαση να εκδοθεί μεγάλος τόμος – λεύκωμα που περιλαμβάνει πλουσιότατο φωτογραφικό υλικό και εμπεριστατωμένες αναφορές στην ιστορία του μοναστηριού και στον, σημαντικής καλλιτεχνικής και αισθητικής αξίας, εικονογραφικό της διάκοσμο.
Αυτή η αφιερωματική έκδοση, λοιπόν, θα παρουσιαστεί από τις Εκδόσεις Μίλητος μεθαύριο Τρίτη 12 Απριλίου, στις 7:30 μ.μ., στη Δημόσια Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα, όπου χαιρετισμό θα απευθύνουν ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος και ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός. Για το λεύκωμα θα μιλήσουν η Σταυρούλα Σδρόλια, αρχαιολόγος – προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, και ο εικαστικός Χρήστος Παπανικολάου.
