Της Λένας Κισσάβου
Ένα –ένα, διαβαίνουν τα σαράντα χωριά της Ελασσόνας και ανοίγουν τα σεντούκια της μνήμης, για να ανασύρουν τις μαρτυρικές ιστορίες των ανθρώπων που σφαγιάστηκαν στη γερμανική και ιταλική Κατοχή.
Μέσα σε αραχνιασμένα μπαούλα βρίσκουν φωτογραφίες, κειμήλια, κράνη, όπλα, στολές, βιβλιάρια... και στοιχεία της ιστορίας των ιδιοκτητών τους, ενώ οι παππούδες και οι γιαγιάδες που έζησαν την τραγωδία του πολέμου και ζουν μέχρι σήμερα, κρατώντας τα στα χέρια τους, κλαίνε...
Έχουν να πουν πολλά, ο καθένας μια ιστορία, που κανένας δεν κατέγραψε, κανείς δεν κάθισε να ακούσει, εκτός από τα παιδιά τους, όταν γινόταν οι παρηγορητές του πόνου τους, όταν μιλούσαν για τα προσωπικά τους βιώματα.
Μια ομάδα ανθρώπων, αποφάσισε να μιλήσει με τον καθένα τους χωριστά, να καθίσει μαζί τους και να σημειώσει ό,τι έχουν ζήσει, ό,τι έχουν δει, ό,τι μπορούν να θυμηθούν, με σκοπό, να καταγράψουν τις μαρτυρίες τους και να δημιουργήσουν ένα ιστορικό αρχείο, των καταστροφών που δέχθηκαν τα χωριά τους από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς (1940-44).
Στις ιστορίες τους περιγράφουν καμμένα σχολεία, εκκλησίες, σπίτια, χωριά ολόκληρα, που εξαφάνισε από τον χάρτη η γερμανο-ιταλική Κατοχή, και στα μάτια τους η σκιά του θανάτου ζωντανεύει, όταν η μνήμη ξυπνά εκτελέσεις αγαπημένων τους.
Η ιστορική καταγραφή και η συλλογή μαρτυριών από θύματα πολέμου, ξεκίνησε πρόσφατα, από μέλη της Ένωσης Θυμάτων της μαρτυρικής κοινότητας Τσαριτσάνης και των καμένων χωριών της επαρχίας Ελασσόνας, την περίοδο της γερμανο-ιταλικής Κατοχής, 1941-44.
Άρχισαν να συλλέγουν στοιχεία και ντοκουμέντα, φωτογραφίες, έγγραφα καθώς και βιντεοσκοπήσεις μαρτυριών της Κατοχής, σε κάθε χωριό της Ελασσόνας, εκτός από το Δομένικο, το Αμούρι και το Δαμάσι, που ανάλογη έρευνα και καταγραφή έχει ήδη υλοποιηθεί από τον Σύλλογο Οικογενειών Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δομένικου.
Μας μιλά γι' αυτήν την προσπάθεια, το μέλος του Συλλόγου, κ. Θάνος Βαθράκης. Η Τσαριτσάνη, όπου γεννήθηκε ο Σύλλογος, έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα στην Κατοχή, καθώς εκτελέσθηκαν 52 συνολικά Τσαριτσανιώτες από τους Ιταλούς (στις 12 Μαρτίου 1943) και τους Γερμανούς (στις 20 Αυγούστου 1944).
Ο κ. Βαθράκης, που συμμετέχει στην ομάδα έρευνας, μας μιλά για τις μέχρι σήμερα μαρτυρίες, κατοίκων από τη Βερδικούσια, την Καρυά και τη Σκαμνιά, που έχουν καταγραφεί, δηλώνει σοκαρισμένος από αυτές και χαρακτηριστικά αναφέρει: «Είναι μεγάλο το μέγεθος της καταστροφής! Πλιάτσικα, εκτελέσεις, απάνθρωπες συμπεριφορές των κατακτητών στους Έλληνες. Είναι τραγικό να ακούς τι συνέβη. Δεν ξέρουμε σήμερα ούτε τα μισά από αυτά!».
Οι κάτοικοι, στα χωριά που πηγαίνουν, τους γνωρίζουν, τους καλωσορίζουν και τους προσκαλούν οι ίδιοι να μιλήσουν για τις αναμνήσεις τους, σαν να το ‘χουν βάρος μέσα τους να πουν όσα ξέρουν, για να μην ξεχάσουν οι νεότεροι. Ένας απ αυτούς μάλιστα δήλωσε την επιθυμία του: «Παιδί μου, έλα να ακούσεις και μένα... Μην ξεχάσετε τι σημαίνει ναζισμός!».
Άλλος, με οργή φώναξε: «Οι Γερμανοί είναι αυτοί που ισοπέδωσαν την ανθρωπότητα δύο φορές... Μην ξεχνάτε.».
ΔΙΚΑΙΩΣΗ
Εκ των σκοπών της Ένωσης είναι και να διεκδικήσει συλλογικά με άλλες Ενώσεις, μαρτυρικές πόλεις και την πολιτεία, τις πολεμικές, γερμανικές και ιταλικές αποζημιώσεις, για ιδιώτες, τους Ο.Τ.Α. και το Δημόσιο, το κατοχικό δάνειο, καθώς και τα κλεμμένα ιστορικά και πολιτιστικά κειμήλια.
Απώτερος στόχος: Η δικαίωση και η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, για όλες τις γενιές των Ελλήνων.
Σήμερα, κάποιοι αντιστέκονται στο να λησμονήσουμε τις θυσίες των προγόνων μας. Αντιστέκονται και προβληματίζονται μαζί, απαγγέλλοντας Ν. Γκάτσο:
«Χτυπάτε της οργής προφήτες
Καμπάνα στην Καισαριανή
Να ’ρθουν απόψε οι Διστομίτες
Να ’ρθουν κι οι Καλαβρυτινοί
Με σπαραγμό κι απελπισία
για τη χαμένη τους θυσία.
Άραγε είναι αληθές ότι η θυσία των απέβη επί ματαίω; Ουδείς δύναται να αποφανθεί μετά βεβαιότητος και ουδείς δύναται να προεξοφλήσει το μέλλον, διότι η ιστορία των ανθρώπων είναι μια συνεχής παλινδρόμηση».
ΕΓΓΡΑΦΕΣ
Οι συγγενείς των θυμάτων που επιθυμούν να γίνουν μέλη της Ένωσης μπορούν να απευθυνθούν στα μέλη της προσωρινής διοικούσας επιτροπής του Συλλόγου Θυμάτων κ.κ.: Θάνο Βαθράκη 6974-083557, Θόδωρο Βουλγαρούλη 6972-260379 , Σπύρο Κηπουρό 6942822848, Θανάση Μανωλιά 6978-005156 και Γιάννη Ντάλλα 6983-010321.
