Οι περιοχές αυτές είτε παρουσιάζουν συγκεκριμένα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν με συνολικό τρόπο, είτε διακρίνονται από σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν και να μεγιστοποιηθούν με βάση ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο.
Οι ΟΧΕ μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα Ταμεία, ΕΚΤ, ΕΤΠΑ, Ταμείο Συνοχής, ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ, μέσω συνδυασμένων επενδύσεων, με αναφορά σε δύο τουλάχιστον Άξονες Προτεραιότητας και με συνδυασμό μιας ή περισσοτέρων συμπληρωματικών επενδυτικών προτεραιοτήτων από διαφορετικούς θεματικούς στόχους ενός ή περισσοτέρων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
Παράλληλα, οι ΟΧΕ επιλέγονται και για άλλους τύπους χωρικών ενοτήτων εκτός των αστικών, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως περιοχές τουριστικού, πολιτιστικού, οικολογικού ενδιαφέροντος, περιοχές με συγκεκριμένα δημογραφικά χαρακτηριστικά και περιοχές με ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά.
Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, οι ορεινοί Δήμοι Αργιθέας, Λίμνης Πλαστήρα, Μουζακίου, Πύλης και Καλαμπάκας, προχώρησαν από κοινού, στη σύνταξη ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσης, που αποτελεί τεκμηριωμένη Πρόταση Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης για τη Δυτική Θεσσαλία και ειδικότερα την ορεινή Πίνδο.
Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
Η συνολική έκταση της περιοχής παρέμβασης του προτεινόμενου σχεδίου που απαρτίζεται από τους παραπάνω Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων και της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας, είναι 3.282,39 τετρ. χιλ. και αποτελούν το 23,38% της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Ο πληθυσμός της περιοχής σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ του 2011, ανέρχεται σε 57.541 κατοίκους (μόνιμος πληθυσμός) και αντιπροσωπεύει το 23,52% του συνολικού πληθυσμού των Περιφερειακών Ενοτήτων Τρικάλων και Καρδίτσας και το 7,85% της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Ο πληθυσμός της περιοχής εμφανίζει τάσεις μείωσης γύρω στο 18,5% την 20ετία 1991-2011, ενώ μειώθηκε από 70.603 κατοίκους το 1991 σε 57.541 κατοίκους το 2011, κατανέμεται δε ισομερώς μεταξύ των δύο φύλων, με το γυναικείο πληθυσμό (28.840 άτομα) να υπερτερεί ελαφρά του ανδρικού πληθυσμού (28.701 άτομα).
Η περιοχή παρέμβασης, περιλαμβάνει ορεινές, πεδινές (δυναμικές) αλλά και μειονεκτικές Τοπικές Κοινότητες, σύμφωνα με την Οδηγία 75/268/ΕΟΚ. Από τις συνολικά 153 Τοπικές Κοινότητες της περιοχής παρέμβασης, οι 120 χαρακτηρίζονται ως ορεινές, οι 27 ως πεδινές (δυναμικές) και οι 6 ως μειονεκτικές.
Στην προκειμένη περίπτωση, το μεγαλύτερο μέρος που περιλαμβάνεται στο Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, καλύπτουν οι περιοχές: Ασπροπόταμος, Κερκέτιο όρος (Κόζιακας), Αντιχάσια Όρη, Όρος Λάκμος (Περιστέρι) και Λίμνης Ταυρωπού με τους κωδικούς GR 1440001, GR 1440002, GR 1440003, GR 2130007 και GR 1410001 αντίστοιχα.
Στην περιοχή παρέμβασης είναι χαρακτηρισμένο ως αισθητικό δάσος το Δάσος της Ιεράς Μονής Αγ. Γεωργίου Καραϊσκάκη, στο Μουζάκι Καρδίτσας, συνολικής έκτασης 2.520 στρεμμάτων (ΠΔ 93/1974, ΦΕΚ31/Α/1974). Επίσης υπάρχουν πλούσιοι βιότοποι απαράμιλλου φυσικού κάλλους και προορισμοί αναψυχής (διατηρητέα μνημεία της φύσης, ποτάμια, σπήλαια) όπως Άγραφα, Αντιχάσια όρη και Μετέωρα, Ασπροπόταμος, Δάσος Περτουλίου Τρικάλων, Κερκέτιο όρος (Κόζιακας), Κοιλάδα Αχελώου στο χωριό Πετρωτό (Νότια Πίνδος), κορυφές του Όρους Κόζιακα, Όρος Κράτσοβο Τρικάλων, Όρος Νεράιδα Νότιας Πίνδου, Όρος Τριγία Νότιας Πίνδου, Όρος Αυγό (Νότια Πίνδος), Ποταμός Πηνειός Θεσσαλίας, Λίμνη Πλαστήρα.
Να σημειωθεί ότι η τεχνητή Λίμνη Πλαστήρα, με συνολική έκταση 22,180 Km2, πέρα από τον αρδευτικό και υδρευτικό χαρακτήρα της, τα τελευταία χρόνια έχει αξιοποιηθεί σε σημαντικό βαθμό τουριστικά, με εστίαση στις εναλλακτικές μορφές (οικοτουρισμός, αγροτουρισμός, αθλητικός τουρισμός).
Στις περιοχές αυτές συναντούμε βέβαια σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, μοναδικά καταφύγια ζωής, Πανεπιστημιακά Δάση όπως αυτό του Περτουλίου, το οποίο παραχωρήθηκε κατά νομή από το Δημόσιο στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με τον Νόμο 6320/1934 (ΦΕΚ τ.Α΄ 356/7-10-1934), για σκοπούς πρακτικής εξάσκησης των φοιτητών της Δασολογίας, ερευνητικούς και εγκατάστασης πρότυπης δασοπονίας, αλλά και την Ελεγχόμενη Κυνηγετική Περιοχή του Κόζιακα 476.000 στρεμμάτων.
Σημαντικοί Τουριστικοί Πόροι της Περιοχής Παρέμβασης είναι τα Μετέωρα, η Θεόπετρα, το Χιονοδρομικό Κέντρο Περτουλίου, ο Κόκκινος Βράχος (Ελάτη) / Αναρριχητικό Πεδίο, τα Μοναστήρια: Μονή Δουσίκου / Πύλη, Μονή Γκούρας / Πύλη, Μονή Σταγιάδων / Πύλη, Μονή Βυτουμά / Πύλη, Μονή Μεγάλων Πυλών / Πύλη, Μονή Αγίας Τριάδος / Δρακότρυπα, Μονή Αγίου Γεωργίου /Μαυρομμάτι, Μονή Μεταμόρφωσης / Βραγκιανά, Μονή Σπηλιάς / Αργιθέα, Μονή Πέτρας / Αργιθέα, Μονή Πελεκητής / Αργιθέα, Μονή Παναγίας Κορώνης / Λίμνη Πλαστήρα.
Το επιχειρησιακό σχέδιο της Πρότασης διαμορφώθηκε μετά από διαβουλεύσεις και συσκέψεις με τους Δήμους, τους κοινωνικούς και επαγγελματικούς φορείς της περιοχής παρέμβασης από τον Απρίλιο του 2016 μέχρι τον Μάρτιο του 2017. Αναδείχθηκαν τα δυνατά και αδύνατα σημεία της περιοχής και προσδιορίσθηκε η στρατηγική ανάπτυξης που θα ακολουθηθεί την περίοδο 2016-2022.
Η «ΡΑΧΟΚΟΚΑΛΙΑ» ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ
Ο εμπνευστής της ιδέας εκπόνησης Πρότασης Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης για τη Δυτική Θεσσαλία, δήμαρχος Μουζακίου και πρόεδρος της ΠΕΔ Θεσσαλίας κ. Γιώργος Κωτσός, μίλησε στην ΕτΔ για την «ραχοκοκαλιά του σχεδιασμού της ΟΧΕ» επισημαίνοντας τα εξής:
«Βασικός στόχος του Σχεδίου Οικονομικής Ανασυγκρότησης της Ορεινής Περιοχής της Δυτικής Θεσσαλίας, είναι ο επαναπροσδιορισμός της Δυτικής Θεσσαλίας και της Πίνδου ως ενός ισότιμου τμήματος της Περιφέρειας Θεσσαλίας, με υπέρβαση της δομικά δυσμενέστερης θέσης που είχε η περιοχή και ανάταξη των διαχρονικών δομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει. Για την επίτευξη του ανωτέρω στόχου, η στρατηγική που υιοθετήθηκε να ακολουθηθεί από το προτεινόμενο Σχέδιο Οικονομικής Ανασυγκρότησης της ορεινής Δυτικής Θεσσαλίας - μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαβούλευσης - είναι αυτή της αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης. Το ανθρώπινο δυναμικό, η ιστορία, ο πολιτισμός και το περιβάλλον συγκροτούν το κοινωνικό κεφάλαιο της περιοχής παρέμβασης και αποτελούν τους κρίσιμους συντελεστές για την τοπική ανάπτυξη. Η οργανωμένη και μεθοδική αξιοποίηση αυτών των συντελεστών θα φέρει τη βιώσιμη ανάπτυξη που θέτει ως προτεραιότητες την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα, έχοντας ως κύρια χαρακτηριστικά :
α) τη μέγιστη δυνατή απολαβή αγαθών από το περιβάλλον, χωρίς όμως να διακόπτεται η φυσική παραγωγή αυτών των προϊόντων σε ικανοποιητική ποσότητα και στο μέλλον και
β) την ανάπτυξη των παραγωγικών δομών της οικονομίας, παράλληλα με τη δημιουργία υποδομών για μία ευαίσθητη στάση απέναντι στο φυσικό περιβάλλον.
Το Σχέδιο Οικονομικής Ανασυγκρότησης της Περιοχής Παρέμβασης στηρίζεται στις παρακάτω αρχές:
• Το Πρόγραμμα Δράσης αφορά την Περιοχή Παρέμβασης που καλύπτουν οι Δήμοι Καλαμπάκας, Πύλης, Μουζακίου, Λίμνης Πλαστήρα και Αργιθέας και βρίσκεται σε πλήρη αλληλεπίδραση με την υπόλοιπη Περιφέρεια Θεσσαλίας.
• Έχει ολοκληρωμένο χαρακτήρα και εμπλέκονται σε αυτό κατά κύριο λόγο ιδιωτικές επιχειρήσεις, φορείς (σύλλογοι, σύνδεσμοι επιχειρήσεων, επιμελητήρια, αγροτικοί συνεταιρισμοί, ιδιώτες) και οι Δήμοι Καλαμπάκας, Πύλης, Μουζακίου, Λίμνης Πλαστήρα, Αργιθέας.
• Είναι δομημένο κατά τρόπο, ώστε να έχει προτεραιότητες, χρονική ιεράρχηση δράσεων και μακροπρόθεσμο ορίζοντα εφαρμογής της παρέμβασης.
• Η υλοποίηση του Σχεδίου θα δημιουργήσει πολλές συνέργειες με ευρύτερες πολιτικές και παρεμβάσεις.
• Διατυπώνει στρατηγική ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης της περιοχής και συνοδεύεται από συγκεκριμένους στόχους οι οποίοι συσχετίζονται με τους Θεματικούς Στόχους του ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020.
Το Σχέδιο Οικονομικής Ανασυγκρότησης της Ορεινής Δυτικής Θεσσαλίας έρχεται να συμπληρώσει τις δημόσιες επενδύσεις στην περιοχή, καθώς αυτές δεν αρκούν για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και ειδικά των θέσεων εργασίας. Για τον λόγο αυτό οι δημόσιες επενδύσεις πρέπει να συνοδεύονται από παράλληλες διαδικασίες κινητοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται εύκολα, εάν παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της ανεργίας στην Περιφέρεια Θεσσαλίας την περίοδο 2001 -2008 που ακολουθεί αυξητική τάση, παρά το γεγονός ότι την ίδια περίοδο είχαμε αλματώδεις ρυθμούς ανάπτυξης.
Ειδικοί στόχοι και πηγές χρηματοδότησης
Ειδικοί Στόχοι του Σχεδίου Ανασυγκρότησης της ορεινής Δυτικής Θεσσαλίας είναι:
1ος: Η Δημιουργία ενός Συνεκτικού και Εξωστρεφούς Παραγωγικού Συστήματος στον Αγροδιατροφικό Τομέα.
2ος: Η αναβάθμιση της Προστιθέμενης Αξίας των Προϊόντων του Πρωτογενούς Τομέα.
3ος: Η Προώθηση της Αειφορίας του Αγροδιατροφικού Συμπλέγματος και της περιοχής παρέμβασης.
4ος: Η Δημιουργία Βιώσιμης Αγροτικής Ανάπτυξης.
5ος: Η ανάδειξη του Τουρισμού με το συνδυασμό φυσικού και πολιτιστικού αποθέματος σε ένα συνολικό προϊόν εμπειριών, που θα το χαρακτηρίζει η υψηλή ποιότητα.
Η Δυτική Θεσσαλία δικαιούται μια ολοκληρωμένη χωρική επένδυση! Γι’ αυτό, το επιχειρησιακό σχέδιο της ΟΧΕ «Δυτικής Θεσσαλίας – ΠΙΝΔΟΣ» θα τεθεί άμεσα (μέσα στον Σεπτέμβριο) υπόψη των αρμόδιων φορέων, οπότε και θα επιδιωχθεί με πιεστικότητα η χρηματοδότησή του. Κοινή πεποίθηση όλων μας είναι ότι η συγκεκριμένη πρόταση αποτελεί μια ολοκληρωμένη παρέμβαση με δημόσια έργα και ιδιωτικές επενδύσεις, που θα αφήσουν έντονο κοινωνικοοικονομικό αποτύπωμα στην Δυτική Θεσσαλία και ιδιαίτερα στην ορεινή περιοχή της Πίνδου».
ΚΑΡΔΙΤΣΑ
(Του ανταποκριτή μας Φώτη Καραγιάννη)
