Πρόσφατα, μάλιστα, πραγματοποιήθηκε στην Καρδίτσα σύσκεψη αιρετών εκπροσώπων των Δήμων για τον καλύτερο συντονισμό των προωθητικών ενεργειών.
Στη συνάντηση συμμετείχαν ο πρόεδρος της Π.Ε.Δ. Θεσσαλίας και δήμαρχος Μουζακίου κ. Γιώργος Κωτσός, ο δήμαρχος Καρδίτσας κ. Φώτης Αλεξάκος, ο δήμαρχος Παλαμά κ. Γιώργος Σακελλαρίου, αρμόδιοι αντιδήμαρχοι και υπηρεσιακά στελέχη των Δήμων Σοφάδων και Λίμνης Πλαστήρα, ο διευθυντής της ΑΝ.ΚΑ. κ. Βασίλης Μπέλλης, το μέλος Δ.Σ. της Ε.Σ.Ε.Κ. κ. Γιώργος Κονταξής και ο κ. Παύλος Μπεμπές ως εκπρόσωπος ενδιαφερόμενης για συνεργασία, Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης των Τρικάλων.
Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε η ενεργειακή αξιοποίηση της δασικής βιομάζας, αλλά και της αστικής κλαδονομής στους Δήμους του Νομού, ενώ παράλληλα, οι τοπικοί εκπρόσωποι ενημερώθηκαν για το νέο νομοθετικό πλαίσιο που ρυθμίζει ζητήματα δασικών συνεταιρισμών και για μία πρωτοβουλία που αναπτύσσεται από Κοινωνική Επιχείρηση στην Π.Ε. Τρικάλων στον τομέα της συλλογής και διαχείρισης της αστικής κλαδονομής.
Στη σύσκεψη αποφασίστηκε να προχωρήσει η προσπάθεια ακόμη πιο εντατικά και σε πολιτικό επίπεδο προκειμένου να γίνουν όλες οι απαραίτητες νομοτεχνικές διαδικασίες.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ INTENSSS-PA
Το έργο INTENSSS-PA χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα από το Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» (HORIZON2020). Ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2016 και έχει διάρκεια 30 μήνες. Στόχος του έργου είναι να αναπτύξει και να εφαρμόσει μια διαδικασία μεταφοράς τεχνογνωσίας προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, κεντρικής διοίκησης αλλά και τις τοπικές κοινωνίες σε θέματα ολοκληρωμένου ενεργειακού και χωροταξικού σχεδιασμού, με γνώμονα την οικονομική και ενεργειακή ανάπτυξη και στο πλαίσιο που υπαγορεύουν οι κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί περιορισμοί και ανάγκες. Στο έργο συμμετέχουν επτά ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Σλοβενία, Δανία, Λεττονία, Ελλάδα) και συνολικά 17 φορείς.
Βασικοί πυλώνες του έργου είναι τα «Περιφερειακά Ζωντανά Εργαστήρια», τα οποία συγκροτούνται από μία ομάδα αρμόδιων ατόμων που εκπροσωπούν διαφορετικούς φορείς οι οποίοι εμπλέκονται στον ενεργειακό σχεδιασμό. Τα «Περιφερειακά Ζωντανά Εργαστήρια» εστιάζουν στη βελτίωση και τον σχεδιασμό μίας κοινής και ολοκληρωμένης αντίληψης περί ενεργειακού σχεδιασμού και στην εφαρμογή της, μέσω της εκπόνησης επτά βιώσιμων ενεργειακών σχεδίων, ενός για την κάθε συμμετέχουσα περιφέρεια. Για την Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας, μέσω του έργου θα εκπονηθεί ένα στρατηγικό ενεργειακό πλάνο, με βάση τις κυριότερες ενεργειακές δυνατότητες και απαιτήσεις της περιοχής.
Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
Το έργο INTENSSS-PA αναπτύσσει και εφαρμόζει μία διαδικασία δημιουργίας ανθρώπινων και θεσμικών ικανοτήτων, η οποία σχετίζεται με τον βιώσιμο ενεργειακό σχεδιασμό και την υλοποίηση ενεργειακών έργων.
Απευθύνεται σε Δημόσιους Φορείς, Κοινωνικούς Εταίρους και Ιδιωτικούς Φορείς με στόχο την υποστήριξή τους στο να εισέλθουν σε μια νέα εποχή ολοκληρωμένου και βιώσιμου ενεργειακού σχεδιασμού μέσω μιας συμμετοχικής, πολύ-επίπεδης και διεπιστημονικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων.
Η Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας επιλέχθηκε ως μία ενδεικτική μελέτη περίπτωσης για την Ελλάδα λόγω των ιδιαιτεροτήτων της.
Πιο συγκεκριμένα, ο εντατικός και αποδοτικός πρωτογενής τομέας παραγωγής συμβάλλει σημαντικά στη σώρευση της τοπικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ), οδηγώντας σε υψηλά περιθώρια αξιοποίησης της βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας.
Ταυτόχρονα, η Περιφέρεια Θεσσαλίας θεωρείται ως περιφέρεια χαμηλού μέσου εισοδήματος, καθώς διαθέτει μία από τις πλέον χαμηλές τιμές στον δείκτη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος ανά κάτοικο στην Ελλάδα, και ο ολοκληρωμένος ενεργειακός-χωροταξικός σχεδιασμός συνιστά πρόκληση για την ενσωμάτωση των κοινωνικών διαστάσεων που στοχεύουν στην ανακούφιση των δυσμενών συνεπειών της οικονομικής ύφεσης.
ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Στην Ελλάδα, το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο καταρτίστηκε με βάση την αντίληψη και τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, ο Νόμος 2508/1997 «Βιώσιμη Οικιστική Ανάπτυξη Πόλεων και Οικισμών» αποτέλεσε, μέχρι πολύ πρόσφατα, τη νομική βάση που συνδέει τον πολεοδομικό σχεδιασμό και τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης, ενώ ο Νόμος 2742/1999 «Χωροταξικός Σχεδιασμός και Αειφόρος Ανάπτυξη» εισήγαγε την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης στον περιφερειακό και εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό. Αυτό το θεσμικό πλαίσιο βρίσκεται επί του παρόντος σε διαδικασία αναθεώρησης (μια διαδικασία που ξεκίνησε το 2014).
Ο Νόμος 2742/1999 ενεργοποίησε την εκπόνηση των αποκαλούμενων Χωροταξικών «Πλαισίων», σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως είναι το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), το οποίο εξειδίκευσε τα κριτήρια για την αρμονική ενσωμάτωση των ΑΠΕ στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον. Επιπροσθέτως, προβλέφθηκε η ενσωμάτωση και εξειδίκευση με πιο λεπτομερή σχεδιασμό των κατευθύνσεων του Ειδικού Πλαισίου - χωρίς εξαιρέσεις - στα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, σε επίπεδο Δήμου.
Η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που επιχειρείται από το 2014 τροποποίησε τους τύπους χωρικών σχεδίων, κυρίως με την εισαγωγή των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων και την απενεργοποίηση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Για την περίπτωση της ενεργειακής αποδοτικότητας δεν εντοπίστηκαν συνέργειες με τον χωροταξικό σχεδιασμό, ενώ αποτελεί πρόβλημα η έλλειψη ενός συντονιστικού μηχανισμού, ο οποίος θα παρακολουθεί τις πολιτικές ενεργειακής αποδοτικότητας σε τοπικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Φώτης Καραγιάννης
