ΑΘΗΝΑ
Ο 19χρονος Γιόζεφ από τη Μεγάλη Βρετανία λατρεύει την ελληνική ιστορία και αρχαιολογία. Πάσχει από μυοπάθεια σε τελικό στάδιο, οι γιατροί τού δίνουν λίγους μήνες ζωής, αλλά παρόλα αυτά, πριν από έναν μήνα έκανε πραγματικότητα το όνειρό του για μία οκταήμερη επίσκεψη στους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Αντίστοιχα, δύο τετραπληγικά αδέρφια από το Μπαχρέιν, αφού περιηγήθηκαν σε πολλούς αρχαιολογικούς χώρους στη νότια Ελλάδα, συνοδευόμενα από τους γονείς τους, θέλουν τώρα να «ανηφορίσουν» προς τον ελληνικό Βορρά, φτάνοντας μέχρι την Καβάλα, με στόχο να κάνουν πολιτιστικό και αρχαιολογικό τουρισμό.
Άνθρωποι με σοβαρές αναπηρίες, σαν τον Γιόζεφ ή τα δύο αδέρφια από το Μπαχρέιν, είναι πρόθυμοι να ταξιδέψουν χιλιάδες μίλια για να επισκεφτούν την Ελλάδα. Ωστόσο, όταν φτάνουν στον προορισμό τους, δεν μπορούν να δουν όλα όσα θα ήθελαν.
Ο λόγος; Πολλά από τα αξιοθέατα της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων οι αρχαιολογικοί χώροι των Μυκηνών και των Δελφών, αλλά και οι περισσότερες από τις παγκοσμίως διάσημες παραλίες της, δεν είναι πλήρως- ή έστω και μερικώς- προσβάσιμες σε ανθρώπους με κινητικά προβλήματα κι άλλες αναπηρίες.
Τα παραπάνω εξηγούν στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) Γιάννης Βαρδακαστάνης και η Γιάννα Τσερπέλη, στέλεχος του εξειδικευμένου ταξιδιωτικού πρακτορείου για άτομα με αναπηρία, «Christianakis Travel».
«Δυστυχώς, οι υποδομές της χώρας, τουριστικού ενδιαφέροντος και γενικές, είναι κατά κύριο λόγο απροσπέλαστες και αφιλόξενες για άτομα με αναπηρία. Και δεν μιλάμε μόνο για την πρόσβαση σε έναν χώρο καθεαυτόν, αλλά και για την προσβασιμότητα σε μία υπηρεσία ή ένα αγαθό. Για παράδειγμα, δεν αρκεί να υπάρχει μια ράμπα για να μετακινηθεί κάποιος στην παραλία, πρέπει να μπορεί και να μπει και στη θάλασσα. Από αυτή την άποψη, σήμερα- και ύστερα από πάρα πολλές προσπάθειες- είναι προσβάσιμη μόλις μία παραλία σε όλο το Λεκανοπέδιο Αττικής» εξηγεί ο κ.Βαρδακαστάνης και προσθέτει ότι το να γίνει προσβάσιμη μία παραλία μπροστά από ένα ξενοδοχείο δεν είναι φιλευσπλαχνία, αλλά απόδοση δικαιώματος και ταυτόχρονα σωστή επιχειρηματική κίνηση.
50 ΕΚ. ΔΥΝΗΤΙΚΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ ΣΤΗΝ Ε.Ε.
Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν την εκτίμηση του κ. Βαρδακαστάνη για τα επιχειρηματικά οφέλη από την ανάπτυξη του λεγόμενου «προσβάσιμου τουρισμού»: σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), ο συνολικός πληθυσμός των ανθρώπων, ηλικίας 16-64 ετών, με αναπηρίες στην Ε.Ε. πλησιάζει τα 50 εκατ. άτομα. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες συνήθως συνοδεύονται από έναν ή δύο φίλους ή συγγενείς και δαπανούν σημαντικά ποσά στον προορισμό τους, το δυνητικό μέγεθος της αγοράς του προσβάσιμου τουρισμού υπολογίζεται ότι μπορεί να προσεγγίζει μέχρι και τα 166 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον κ.Βαρδακαστάνη, η διοίκηση της ΕΣΑμεΑ έχει απευθυνθεί στα υπουργεία Τουρισμού και Πολιτισμού, με αίτημα να διαμορφωθεί εθνική πολιτική προσβάσιμου τουρισμού για την Ελλάδα, αλλά τα αποτελέσματα ήταν μέχρι στιγμής «φτωχά».
«Αρχαιολογικοί χώροι όπως αυτοί στις Μυκήνες ή τους Δελφούς δεν είναι προσβάσιμοι, ενώ ο ελκυστήρας στην Ακρόπολη μια λειτουργεί και μια δεν λειτουργεί. Και όταν μιλάμε για προσβασιμότητα δεν αναφερόμαστε μόνο στους ανθρώπους που χρησιμοποιούν αναπηρικό αμαξίδιο, αλλά και σε κωφούς ή τυφλούς επισκέπτες. Συνολικά είμαστε υποανάπτυκτοι στον τουρισμό. Τους τουρίστες δεν τους φέρνεις και δεν τους κρατάς μόνο με τον ήλιο, τα γαϊδουράκια και τους τσολιάδες» σημειώνει χαρακτηριστικά και προσθέτει ότι άλλες χώρες της Μεσογείου, όπως η Ισπανία ή η Ιταλία, έχουν κάνει αρκετά μεγάλη πρόοδο στη διαμόρφωση υποδομών για την υποδοχή ατόμων με αναπηρίες.
ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ
«Ξέρετε πώς είναι να ταξιδεύει κάποιος χιλιάδες χιλιόμετρα για να χαρεί τη θάλασσα της Ελλάδας ή να επισκεφτεί έναν αρχαιολογικό χώρο και να μην μπορεί να το κάνει;» λέει από την πλευρά της η Γιάννα Τσερπέλη, στέλεχος του μοναδικού εξειδικευμένου ταξιδιωτικού πρακτορείου για άτομα με αναπηρία, το οποίο διαθέτει ακόμη και στόλο ειδικών μίνι λεωφορείων για την καλύτερη εξυπηρέτηση αναγκών των τουριστών με αμαξίδια.
Η ίδια εκφράζει τη συγκίνηση και τον θαυμασμό της για τη δύναμη και την αποφασιστικότητα ανθρώπων που έχει γνωρίσει προσωπικά, όπως ο νεαρός Γιόζεφ από τη Βρετανία ή τα αδέρφια από το Μπαχρέιν, οι οποίοι- όπως λέει- υπομένουν το στρίμωγμα σε ουρές ή την προβληματική κίνηση σε στενούς διαδρόμους, μόνο και μόνο για να γνωρίσουν την Ελλάδα από κοντά.
Δυστυχώς, όμως, η επιμονή τους δεν επιβραβεύεται πάντα, παρότι η κατάσταση ως προς τις υποδομές πρόσβασης έχει βελτιωθεί αρκετά, σε σχέση με την περίοδο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
«Για παράδειγμα, στο κέντρο της Αθήνας αναγκαζόμαστε να πηγαίνουμε τους πελάτες μας σχεδόν αποκλειστικά στο εστιατόριο του μουσείου της Ακρόπολης, γιατί είναι αρκετά έως πολύ δύσκολο να βρούμε άλλα, 100% προσβάσιμα εστιατόρια, με ράμπα για να μπει κάποιος με το αμαξίδιο, με την κατάλληλη τουαλέτα κτλ» επισημαίνει η κ. Τσερπέλη.
Παρόλα αυτά, οι τουρίστες εξακολουθούν να έρχονται στην Ελλάδα, είτε με κρουαζιερόπλοια από χώρες όπως ο Καναδάς ή Αυστραλία και οι ΗΠΑ ή και με άλλα μέσα (παρότι είναι εξαιρετικά δύσκολο ακόμη και το να βρουν εταιρία που ενοικιάζει αναπηρικά αυτοκίνητα).
«Από φέτος ξεκίνησε να δουλεύει και η αγορά της Αγγλίας και της Γαλλίας», λέει η κ. Τσερπέλη και σημειώνει ότι, ένα από τα βασικά προβλήματα που είχε αρχικά αντιμετωπίσει το πρακτορείο στην εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία ήταν το ασανσέρ/ράμπα του δημοφιλέστερου μνημείου της χώρας, της Ακρόπολης, πρόβλημα όμως, που φαίνεται ότι λύνεται οριστικά, χάρη -όπως επισημαίνει- και στην προθυμία και τις προσπάθειες των ανθρώπων που εργάζονται εκεί. Κατά την ίδια, αν και τα μουσεία στις Μυκήνες και τους Δελφούς είναι προσβάσιμα, οι αρχαιολογικοί τους χώροι δυστυχώς παραμένουν απρόσιτοι για ανθρώπους με κινητικά προβλήματα.
Πάντως, η κατάσταση είναι καλύτερη σε ό,τι αφορά τα ξενοδοχεία, καθώς- συνεπεία και των απαιτήσεων της νομοθεσίας- σημαντικός αριθμός αυτών είναι πλέον 100% προσβάσιμα. «Στην Αττική υπάρχουν πλέον αρκετά ξενοδοχεία με δωμάτια για άτομα με αναπηρίες, όπως και στη Θεσσαλονίκη» σημειώνει η κ. Τσερπέλη.
Στον δημοφιλέστερο τουριστικό προορισμό της Βόρειας Ελλάδας, τη Χαλκιδική, η συντριπτική πλειοψηφία των ξενοδοχείων διαθέτει πλέον υποδομές πρόσβασης ατόμων με αναπηρία, έστω σε κοινόχρηστους χώρους, ενώ στις υψηλότερες κατηγορίες αστέρων υπάρχουν και τα ειδικά δωμάτια. Ωστόσο, τα δωμάτια αυτά μένουν συνήθως άδεια, συνεπεία της απουσίας συνολικής πολιτικής προβολής της Ελλάδας ως προορισμού προσβάσιμου τουρισμού, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής Γρηγόρη Τάσιο.
«Τα τελευταία χρόνια, συνεπεία και των απαιτήσεων της νομοθεσίας, στο 90% των ξενοδοχείων της Χαλκιδικής έχουν δημιουργηθεί υποδομές πρόσβασης σε κοινόχρηστους χώρους. Παράλληλα, το 50%-60% των μονάδων, ιδίως στην κατηγορία άνω των τριών αστέρων, έχουν και εξοπλισμένα δωμάτια. Τα δωμάτια αυτά όμως δεν γεμίζουν. Δεν υπάρχει σήμερα ξενοδοχείο που να δουλεύει έστω σε ποσοστό 30% με άτομα με αναπηρίες. Δεν αρκεί να δημιουργούμε τα δωμάτια, πρέπει να υπάρξει και τζίρος. Και για να έρθει αυτός ο τζίρος απαιτείται να υπάρχει συνολική πολιτική για αυτό το κομμάτι του τουρισμού που έχει πολύ μεγάλες προοπτικές» επισημαίνει ο κ.Τάσιος.
Κατά τον ίδιο, οι παραλίες της Χαλκιδικής είναι προσβάσιμες σε ελάχιστο ποσοστό, ενώ οι προσβάσιμοι αρχαιολογικοί χώροι είναι λίγοι.
Παρκάροντας πάνω στις ράμπες αναπήρων των ξενοδοχείων
Οι υποδομές των ξενοδοχείων δεν μπορούν πάντως να λύσουν προβλήματα ...κακής νοοτροπίας. «Σήμερα, τα μεγαλύτερα ξενοδοχεία στη Θεσσαλονίκη διαθέτουν ένα ή δύο ειδικά δωμάτια, ράμπες και φαρδιές πόρτες. Πώς όμως να προσπελάσεις ένα ξενοδοχείο, όταν είναι περικυκλωμένο από αυτοκίνητα που παρκάρουν πάνω στις ράμπες; Αυτό το πρόβλημα λύνεται μόνο με αλλαγή νοοτροπίας» υπογραμμίζει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης Αριστοτέλης Θωμόπουλος.
Εξηγεί δε ότι «προσβάσιμο» ξενοδοχείο δεν είναι μόνο αυτό που προσφέρει προσπέλαση σε άτομα με αμαξίδια. «Για παράδειγμα, στο ξενοδοχείο μου έχω εγκαταστήσει συσκευές ενίσχυσης της έντασης της φωνής για άτομα με προβλήματα ακοής, ενώ στα μαξιλάρια υπάρχουν συσκευές ειδοποίησης με δονήσεις για συναγερμούς πυρκαγιάς» σημειώνει και καταλήγει: «Σε κάθε περίπτωση, τα δωμάτια και οι συσκευές δεν φτάνουν, όταν μας λείπει ως κοινωνία η συνείδηση για την εξυπηρέτηση των συνανθρώπων μας».
Σημειώνεται ότι στην ιστοσελίδα της ΕΣΑμεΑ υπάρχει ειδικός οδηγός, στον οποίο παρέχονται πληροφορίες προσβασιμότητας για ξενοδοχεία, εστιατόρια, μουσεία, θέατρα/κινηματογράφους, καφετέριες, αθλητικές εγκαταστάσεις και άλλους χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος σε σχεδόν όλους τους νομούς της Ελλάδας.
