Η απόφαση (αριθμός 966/2024) καταλογίζει ευθύνες στην ΟΣΕ ΑΕ και την Hellenic Train, οι οποίες, σύμφωνα με το δικαστήριο, αν και γνώριζαν ότι δεν λειτουργούσε η τηλεδιοίκηση και η σηματοδότηση επέτρεπαν τη διενέργεια μεταφορών η πρώτη και την μεταφορά επιβατών η δεύτερη «εκθέτοντας και τους τελευταίους αλλά και τους εργαζόμενούς της σε κίνδυνο ζωής και υγείας».
Το δικαστήριο υποχρεώνει τον ΟΣΕ και την Hellenic Train να καταβάλλουν εντόκως μέχρι την ολοσχερή εξόφληση, ποσό 200.000 ευρώ στο καθένα από τα προσφεύγοντα μέλη της οικογένειας του ελεγκτή, και επιπλέον 12.000 ευρώ για τα δικαστικά έξοδα αποφαινόμενο ότι και οι δύο εταιρείες φέρουν «διττή» ευθύνη για το δυστύχημα.
Στο σκεπτικό της απόφασης, που αριθμεί 25 σελίδες, διαπιστώνεται για τις δύο εταιρείες, κατά των οποίων στράφηκαν για το εργατικό δυστύχημα του εργαζόμενου, οι συγγενείς του, «βαριά συγκλίνουσα αμέλεια» και παράνομη συμπεριφορά, με σωρεία παραλείψεων για τα αναγκαία μέτρα προστασίας που οδήγησαν στο τραγικό αποτέλεσμα. Όπως εξηγεί η δικαστής που εξέδωσε την απόφαση:
«Η βάση των παραπάνω νομοθετικών επιταγών παράνομη συμπεριφορά των αρμοδίων οργάνων των εναγομένων εταιρειών έγκειται στην παράλειψη εγκατάστασης και θέσης σε λειτουργία επί του δικτύου και των συρμών των προαναφερθέντων συστημάτων ασφαλείας, η χρήση των οποίων θα είχε με βεβαιότητα αποτρέψει τη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών και ήταν το πλέον πρόσφορο μέτρο ασφαλείας, ενόψει των προαναφερθεισών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης».
ΤΙ ΤΟ ΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΜΟΙΡΑΙΟ
Στην απόφαση περιγράφεται η αρχή που οδήγησε στην τραγωδία με το «μοιραίο λάθος» του σταθμάρχη Λάρισας πλην όμως επισημαίνεται επακριβώς, τι ήταν αυτό που κατέστησε «μοιραίο» το ανθρώπινο λάθος: «το αρχικό λάθος του σταθμάρχη Λάρισας υπήρξε μοιραίο ακριβώς επειδή δεν λειτούργησαν οι ασφαλιστικές δικλείδες. Το λάθος που σταθμάρχη θα το σταματούσε η τηλεδιοίκηση, δηλαδή ο πιο έμπειρος σταθμάρχης που θα ασκούσε την τηλεδιοίκηση. Στο πλαίσιο της τηλεδιοίκησης θα υφίστατο και σηματοδότηση και δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να χαραχθούν δύο τρένα σε μία γραμμή. Ελλείπουσα της τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης στο συγκεκριμένο τμήμα της διαδρομής, ο στερούμενος εμπειρίας σταθμάρχης που βρισκόταν μόνο στη βάρδια ήταν εντελώς ανεπαρκής για τη διαχείριση της κυκλοφορίας. Με βάση όλα τα προαναφερθέντα και δεδομένου ότι όπως αποδείχθηκε δεν λειτουργούσαν τα προσήκοντα συστήματα ασφαλείας και συνακόλουθα δεν λειτουργούσαν σωστά οι σιδηροδρομικές γραμμές, δεν έπρεπε να πραγματοποιούνται κατά τον κρίσιμο χρόνο τα δρομολόγια. Η δεύτερη εναγόμενη ο ΟΣΕ ως φορέας διαχείρισης υποδομής καθώς και η πρώτη εναγόμενη Hellenic Train, φορέας λειτουργίας των μεταφορών οι οποίες αποδείχθηκε πως γνώριζαν ότι δεν λειτουργούσε η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση και παρόλα αυτά οι μεν πρώτη ΟΣΕ επέτρεπε τη διενέργεια των μεταφορών η δεύτερη Hellenic Train ενεργούσε τις μεταφορές επιβατών εκθέτοντας και τους τελευταίους αλλά και τους εργαζόμενους σε κίνδυνο ζωής και υγείας ευθύνονται σωρευτικά για το επελθόν αποτέλεσμα».
Στην απόφαση σημειώνεται ότι «ο συγκεκριμένος εργαζόμενος είχε την ειδικότητα του ελεγκτή αμαξοστοιχιών και εισιτηρίων στην Hellenic Train και κατά τον χρόνο του επίδικου δυστυχήματος είχε ολοκληρώσει την εργασία του και μετά το πέρας αυτής επέστρεφε για διανυκτέρευση σε ξενοδοχείο που παρείχε η εταιρεία του, προκειμένου την επόμενη ημέρα να αναλάβει υπηρεσία σε αμαξοστοιχία με δρομολόγιο από τη Θεσσαλονίκη προς την Αθήνα».
ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΔΗ
Εν τω μεταξύ διευκρινίσεις για δημοσίευμα των Νέων σχετικά με την πρότασή του για αναστολή όλων των δρομολογίων του ΟΣΕ δίνει ο παραιτηθείς πρώην μεταβατικός πρόεδρος του ΟΣΕ Γ. Γραμματίδης.
Σε ανακοίνωσή του, ο κ. Γραμματίδης επισημαίνει ότι σε εμπιστευτικό του υπόμνημα προς το γραφείο του πρωθυπουργού, είχε όντως προτείνει διακοπή δρομολογίων του ΟΣΕ επί διετία - πλην εκείνων του προαστιακού προς Κιάτο και Χαλκίδα - όχι όμως για λόγους ασφαλείας, αλλά προκειμένου να αποκατασταθούν οι ζημιές από τις κακοκαιρίες Daniel και Elias.
Η ανακοίνωση Γραμματίδη αναφέρει: Σε σχέση με σημερινό ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα» και του εγκρίτου δημοσιογράφου Γιώργου Παπαχρήστου που αναφέρεται σε Εμπιστευτικό Υπόμνημα που απέστειλα μόνο στο Γραφείο του πρωθυπουργού και σε καμία άλλη αρχή, αφού υπέβαλα την παραίτησή μου από την προεδρία του ΟΣΕ τον περασμένο Οκτώβριο, αισθάνομαι την ανάγκη να κάνω την εξής διευκρίνηση: με το ανωτέρω σημείωμά μου πρότεινα διάφορα μέτρα για την βελτίωση της λειτουργίας του ΟΣΕ και των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών, μεταξύ των οποίων και την επί διετία τουλάχιστον αναστολή της λειτουργίας των επιβατικών συρμών, όχι για λόγους ασφαλείας, αλλά για να ολοκληρωθούν τα έργα αποκατάστασης των ζημιών στην Θεσσαλία από τις θεομηνίες Daniel και Elias, όπως και τα έργα εγκατάστασης των αυτόματων σιδηροδρομικών ισόπεδων διαβάσεων (ΑΣΙΔ) στη Βόρεια Ελλάδα για τα οποία το Υπουργείο Μεταφορών επί προεδρίας μου διέθεσε έκτακτο κονδύλι 25 εκατ. ευρώ.
Πρότεινα επίσης την εξαίρεση από το μέτρο της αναστολής των Προαστιακών Γραμμών Αθήνας-Αεροδρομίου, Αθήνας-Χαλκίδας, Αθήνας Κορίνθου και Λαρίσης-Θεσσαλονίκης και επειδή έκρινα ότι η αναστολή δεν θα ήταν απαραίτητη, αλλά και για λόγους κοινωνικούς. Παράλληλα, η διακίνηση του επιβατικού κοινού θα μπορούσε να γίνει οδικώς με μέσα που θα διέθετε η Hellenic Train. Εξαίρεσα μάλιστα τις εμπορικές μεταφορές που θα μπορούσαν να γίνονται τμηματικά επί μονής γραμμής, αφού η δεύτερη γραμμή θα ήταν υπό κατασκευή, για να μην προκληθούν ζημίες τόσο στην εθνική οικονομία όσο και στην επιχειρηματικότητα.
Εξακολουθώ ακόμα και σήμερα να πιστεύω ότι μία τέτοια λύση θα ήταν ιδανική για κάθε εμπλεκόμενο, πιο συγκεκριμένα για τον ΟΣΕ, που θα επικεντρωνόταν στο έργο της επίσπευσης και ολοκλήρωσης όλων των ανωτέρω έργων σε συνδυασμό με την βελτίωση της εικόνας και τής λειτουργίας των σιδηροδρομικών σταθμών, για τίς εργοληπτικές εταιρείες που ακώλυτα θα υλοποιούσαν αυτά τα έργα, για την Hellenic Train, που έτσι θα μπορούσε να φέρει νέο σύγχρονο τροχαίο υλικό πού θα βελτίωνε τις συνθήκες και τους χρόνους μεταφοράς του επιβατικού κοινού, αλλά και για το ίδιο το επιβατικό κοινό, στο οποίο θα παραδιδόταν ένα σύγχρονο σιδηροδρομικό δίκτυο και από πλευράς υποδομής αλλά και από πλευράς πλήρους λειτουργίας όλων των απαραίτητων ηλεκτρονικών συστημάτων όπως ενδεικτικά τα ETCS, GSM-R, SCADA, WiFi κ.ά. και με δυνατότητες διευρωπαϊκής διασύνδεσης. Εξακολουθώ να πιστεύω παράλληλα ότι ένα τέτοιο μέτρο και το αποτέλεσμά του θα ενίσχυαν το αίσθημα ασφάλειας τής κοινωνίας για τον ελληνικό σιδηρόδρομο.
Τέλος, δύο λόγια για την ασφάλεια της σιδηροδρομικής λειτουργίας: τόσο κατά την διάρκεια της προεδρίας μου στον ΟΣΕ, όσο και μετά την ολοκλήρωση της μεταβατικής μου θητείας σε κάθε δημόσια και ιδιωτική δήλωσή μου, επέμενα και εξακολουθώ με απόλυτη βεβαιότητα να πιστεύω ότι η ασφάλεια στη λειτουργία του σιδηροδρόμου είναι απόλυτη βασισμένη σε πέντε υπερσύγχρονα Κέντρα Τηλεδιοίκησης (ΣΚΑ, Κόρινθος, Λάρισα, Λιανοκλάδι και Θεσσαλονίκη), σε τέσσερα επίσης υπερσύγχρονα Κέντρα Ελέγχου Σηράγγων πλήρως εξοπλισμένων με κάμερες τελευταίου τύπου και, τέλος, στο προσωπικό του ΟΣΕ που μοχθεί καθημερινά για την ομαλή λειτουργία των συρμών και την ασφαλή διακίνηση του επιβατικού κοινού.
Δεν υπήρξε αλλοίωση των ηχητικών
* Το βράδυ της σύγκρουσης λέει το πόρισμα του ΕΜΠ
ΑΘΗΝΑ
Το ΕΜΠ δεν εντόπισε αλλοίωση στα ηχητικά ντοκουμέντα που καταγράφηκαν το μοιραίο βράδυ του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου 2023.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Καθημερινής» που δημοσιεύει μάλιστα και σχετικά αποσπάσματα από το πόρισμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, στο πέντε σελίδων έγγραφό του, ο αναπληρωτής καθηγητής της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Αθανάσιος Ροντογιάννης, δεν διαπιστώνει παρεμβάσεις στα ηχητικά. «Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα και το συνδυασμό πληροφοριών από α) τα αρχεία ήχου και β) τις αντίστοιχες εγγραφές του αρχείου CallData, διαπιστώνεται ότι δεν έχει υπάρξει μεταβολή μετά τις 00.07.00 ώρα της 1ης Μαρτίου 2023, ούτε στα περιεχόμενα του φακέλου “…/LARISA/2023-02-28…” του σκληρού δίσκου (αρχεία ήχου), ούτε στο ίδιο το ακουστικό περιεχόμενο των υπό εξέταση αρχείων ήχου που αφορούν τις καταγραφές της 28ης Φεβρουαρίου 2023 και το διάστημα ώρας από 22.30 έως και 23.55» αναφέρει, σύμφωνα με την Καθημερινή, ο αναπληρωτής καθηγητής.
Το πόρισμα του ΕΜΠ για τη γνησιότητα των αρχείων επικοινωνιών μεταξύ του μηχανοδηγού και του σταθμάρχη Λάρισας πριν το δυστύχημα των Τεμπών, προέκυψε μετά από εντολή του εφέτη ειδικού ανακριτή Λάρισας Σωτήρη Μπακαΐμη, που διερευνά το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, μετά από καταγγελίες και μηνυτήρια αναφορά της οικογένειας του νεκρού μηχανοδηγού της εμπορικής αμαξοστοιχείας, σύμφωνα με τις οποίες από τις καταγεγραμμένες συνομιλίες είχαν αφαιρεθεί 11 λεπτά.
Ο εφέτης ειδικός ανακριτής ανέθεσε την έρευνα το ΕΜΠ με το ερώτημα αν ο σκληρός δίσκος που περιείχε τα ηχητικά αρχεία από τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, είχε υποστεί οποιαδήποτε επέμβαση που θα είχε οδηγήσει στη διαγραφή ή αλλοίωση κάποιου από τα καταγεγραμμένα αρχεία. Σε περίπτωση που διαπιστωνόταν επέμβαση, ζητήθηκε να γίνει προσπάθεια ανάκτησης του υλικού που είχε αφαιρεθεί.
Η έρευνα ολοκληρώθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2025, και το πόρισμα της ειδικής πραγματογνωμοσύνης ενσωματώθηκε στη δικογραφία την περασμένη Παρασκευή.
Υπενθυμίζεται ότι το επόμενο διάστημα θα εκδοθεί και το πόρισμα του καθηγητή της σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ Δημήτρη Καρώνη, ως προς τα αίτια της έκρηξης και της πυρκαγιάς που ακολούθησαν τη σύγκρουση της εμπορικής αμαξοστοιχίας με το Intercity.
