Τα φονικά μυστικά του κορονοϊού

Τι έχουν ανακαλύψει μέχρι τώρα τα δυνατότερα μυαλά του πλανήτη για τον ρόλο της παχυσαρκίας, του καπνίσματος, την ομάδα αίματος, το φύλο, τον τόπο καταγωγής

ΑΘΗΝΑ

Την ώρα που η πανδημία του νέου κορονοϊού προκαλεί εκατόμβες θυμάτων ανά την υφήλιο, τα δυνατότερα μυαλά του πλανήτη αρχίζουν να ξεκλειδώνουν τα φονικά μυστικά της Covid-19 εντοπίζοντας τους παράγοντες που μας καθιστούν ευάλωτους και πώς

μπορούμε να ενισχύσουμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις άμυνές μας. Ο παραγοντας της παχυσαρκιας Η παχυσαρκία είναι ένας κύριος παράγοντας κινδύνου για τη μόλυνση με τον νέο κορονοϊό και όσοι είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι έχουν αυξημένες πιθανότητες να χάσουν τη μάχη με την Covid-19, σημειώνει ο επικεφαλής Επιδημιολόγος της Γαλλίας. Ο καθηγητής Ζαν-Φρανσουά Ντελφρεσί, επικεφαλής του επιστημονικού συμβουλίου που κάνει τις εισηγήσεις στη γαλλική κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της επιδημίας, σημειώνει ότι οι ΗΠΑ λόγω των υψηλών επιπέδων παχυσαρκίας – στο ένα τρίτο του πληθυσμού – είναι ιδιαίτερα ευάλωτες όπως δείχνουν και τα ποσοστά θνητότητας στη Νέα Ορλεάνη, όπου περισσότεροι από το 40% των ενηλίκων είναι παχύσαρκοι – ποσοστό διπλάσιο από εκείνο στη Νέα Υόρκη. Στη Βρετανία το 58% των παχύσαρκων ασθενών, που είχαν διασωληνωθεί, κατέληξαν σύμφωνα με στοιχεία του ερευνητικού κέντρου Intensive Care National Audit and Research Centre (ICNARC). Κι αυτό οφείλεται σύμφωνα με τον καθηγητή Στέφαν Μπόρνσταϊν του King’s College του Λονδίνου στην αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος από δύο συχνές επιπλοκές της παχυσαρκίας: τον διαβήτη Τύπου 2 και την υψηλή αρτηριακή πίεση. Όπως σημειώνει, η μόλυνση από τον κορονοϊό αυξάνει κι άλλο την αρτηριακή πίεση, πράγμα που μπορεί να αποβεί μοιραίο για τους υπερτασικούς ασθενείς, ενώ στους διαβητικούς ο ιός μπορεί να πλήξει το πάγκρεας και να επηρεάσει την παραγωγή ινσουλίνης. Πιο ευαλωτοι μαυροι και Ασιατες Οι μέχρι τώρα στατιστικές δείχνουν ότι οι μαύροι και οι Ασιάτες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν βαρύτερα συμπτώματα από τους λευκούς. Στη Βρετανία, επί παραδείγματι, περίπου το 35% των ασθενών που νοσούν βαριά από την Covid-19 που προκαλεί ο νέος κορονοϊός, δεν είναι λευκοί, ενώ στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας οι μη λευκοί αντιπροσωπεύουν περίπου το 10%. Αυτό, ωστόσο, μπορεί να οφείλεται περισσότερο σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. «Για παράδειγμα οι νοτιοασιάτες ζουν σε φτωχότερες περιοχές και πλήττονται περισσότερο από καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτη», σημειώνει ο Καμλές Κούντι, καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Λέστερ. Ομοίως, ένας στους έξι μαύρους ζουν σε πυκνοκατοικημένες περιοχές σε σύγκριση με το 2% των λευκών Βρετανών. Κι αυτές οι φτωχότερες περιοχές αντιμετωπίζουν συχνά έναν πρόσθετο κίνδυνο: την ατμοσφαιρική ρύπανση που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο αναπνευστικών νοσημάτων, που μπορεί να αποδειχθούν μοιραία για τους ασθενείς του κορονοϊού. Χτυπα περισσοτερο τους ανδρες Οι ασθενείς της Covid-19 που νοσηλεύονται σε κρίσιμη κατάσταση στη Βρετανία είναι κατά μέσον όρο 60χρονοι άρρενες σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ICNARC, ενώ οι στατιστικές στην Κίνα δείχνουν ότι οι μεσήλικες άνδρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις συνομήλικές τους γυναίκες. Στην Ιταλία το 68% των πρώτων 14.860 θυμάτων του κορονοϊού ήταν άνδρες, κάτι αναμενόμενο δεδομένου ότι οι άρρενες αντιμετωπίζουν πολύ συχνότερα καρδιοπάθειες, διαβήτη και χρόνια αναπνευστικά νοσήματα. Πέραν τούτου οι άνδρες είναι πιο ευάλωτοι επειδή σε μεγάλο ποσοστό καπνίζουν, καταναλώνουν αλκοόλ και δεν προσέχουν τη διατροφή τους. Ειδικοί σημειώνουν ότι οι άνδρες δεν τηρούν όσο οι γυναίκες τους κανόνες υγιεινής ούτε πλένουν τόσο συχνά και τόσο σχολαστικά τα χέρια τους. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Φίλιπ Γκούλντερ, τα γονίδια και οι ορμόνες ίσως παίζουν πάντως κρισιμότερο ρόλο απ’ ό,τι ο τρόπος ζωής. Ο ίδιος θεωρεί ότι η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος «είναι συνήθως επιθετικότερη και αποτελεσματικότερη στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες», γεγονός που μπορεί να οφείλεται στο χρωμόσωμα Χ, που φέρει αρκετά σημαντικά γονίδια του ανοσοποιητικού συστήματος. Δεδομένου ότι οι γυναίκες έχουν ένα ζεύγος χρωμοσωμάτων Χ (ενώ οι άνδρες μόνον ένα - κι ένα χρωμόσωμα Υ) έχουν διπλάσια γονίδια ανοσοποιητικού συστήματος. O ρολος της ομαδας αιματος O κορονοϊός προσβάλλει τον ανθρώπινο οργανισμό προσκολλώμενος σ’ έναν υποδοχέα στο εξωτερικό περίβλημα των κυττάρων. Το γενετικό του υλικό εισβάλλει στη συνέχεια στο κύτταρο και το αναγκάζει να αναπαράγει αντίγραφά του. Αυτό ώθησε ορισμένους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι ορισμένα άτομα, λόγω των γενετικών τους προδιαγραφών, μπορεί να έχουν κύτταρα ανθεκτικότερα στην εισβολή από τον κορονοϊό. Σύμφωνα με κινεζική επιστημονική μελέτη για τον κορονοϊό οι ασθενείς με ομάδα αίματος Α αντιμετώπισαν πολύ σοβαρότερα συμπτώματα της Covid-19 από εκείνους με ομάδα αίματος Ο. Οι συντάκτες της έκθεσης λένε ότι είναι πολύ νωρίς για κλινικές αποφάσεις βάσει των ευρημάτων τους, αλλά έχουν γίνει κι άλλες έρευνες στον τομέα αυτό στο παρελθόν, όπως εκείνη του Πανεπιστημίου του Τορόντο το 2014, που έδειξε ότι τα άτομα με ομάδα Ο προστατεύονται καλύτερα από την ελονοσία. Αντιφυματικο εμβολιο Ερευνητές μελετούν κατά πόσο ένα παλιό αντιφυματικό εμβόλιο, το BCG, ενισχύει την ανοσο-άμυνα του οργανισμού κατά του νέου κορονοϊού. Σύμφωνα με μελέτη επιστημόνων του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Νέας Υόρκης, ίσως αυτό εξηγεί γιατί είναι λιγότερα τα κρούσματα της Covid-19 και οι θάνατοι σε χώρες όπως η Ιαπωνία, όπου ο πληθυσμός εμβολιαζόταν επί δεκαετίες με BCG σε αντίθεση με την Ιταλία και τις ΗΠΑ, που δεν ήταν υποχρεωτικός ο εμβολιασμός μ’ αυτό. Μια μελέτη από τη Δανία, που δημοσιεύτηκε το 2005 στην επιθεώρηση Vaccine, σημείωνε ότι το BCG μειώνει επίσης τη σφοδρότητα των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού που προκαλούνται από ιούς. Βάσει αυτών των ευρημάτων ερευνητές στην Ελλάδα ( η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με τον καθηγητή Παθολογίας-Λοιμωξιολογίας κ. Ευάγγελο Γιαμαρέλλο) την Ολλανδία, τη Βρετανία και την Αυστραλία στρατολογούν εθελοντές μεταξύ εργαζομένων Υγείας που βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή της μάχης κατά της πανδημίας για τον εμβολιασμό τους με το BCG ή ένα εικονικό φάρμακο (placebo) για να διαπιστώσουν αν τα ποσοστά μολύνσεων είναι χαμηλότερα σε εκείνους που έλαβαν το BCG. Καπνισμα και κατοικιδια Η κοινή λογική λέει ότι οι ζημιές που προκαλεί το κάπνισμα στους πνεύμονες καθιστά πιο ευάλωτους τους καπνιστές στον κορονοϊό. Κι αυτό το επιβεβαιώνουν και ειδικοί. Σημειώνοντας ότι αυτοί που εξακολουθούν να καπνίζουν, αλλά κι αυτοί που έκοψαν πρόσφατα το κάπνισμα, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο γιατί διαθέτουν στους οργανισμούς τους υψηλότερα επίπεδα του μορίου ACE-2 που επικάθεται στην επιφάνεια των κυττάρων των πνευμόνων τους. Η χημική αυτή ουσία λειτουργεί ως «σημείο εισόδου», που επιτρέπει στον κορονοϊό να εισβάλλει στα κύτταρα των πνευμόνων. Κι αυτό ίσως εξηγεί γιατί μια μελέτη στην Ουχάν, απ’ όπου ξεκίνησε η πανδημία, ανακάλυψε ότι οι καπνιστές που μολύνθηκαν από τον κορονοϊό έχουν 14 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν βαριά συμπτώματα της Covid-19. *Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι γάτες μπορούν να μολυνθούν από το νέο κορονοϊό και να μολύνουν άλλες με τη σειρά τους. Μέχρι στιγμής το μεγαλύτερο αιλουροειδές που έπεσε θύμα του κορονοϊού ήταν μια τίγρης της Μαλαισίας στον ζωολογικό κήπο του Μπρονξ στη Νέα Υόρκη. H Νάντια κι άλλα έξι αιλουροειδή πιστεύεται ότι μολύνθηκε από ασυμπτωματικό υπάλληλο του ζωολογικού κήπου κι άρχισαν να εμφανίζουν συμπτώματα – όπως ξηρό βήχα – στα τέλη του περασμένου μήνα, αν και δεν έχασαν την όρεξή τους. Ωστόσο, σύμφωνα με Κινέζους ερευνητές, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι μολυσμένες γάτες μπορούν να περάσουν ικανή ποσότητα ιικού φορτίου στους ανθρώπους. Οι ιδιοκτήτες σκύλων μπορούν να νιώθουν ακόμη ασφαλέστεροι, αν ισχύει ο ισχυρισμός των ερευνητών του Harbin Veterinary Research Institute στην Κίνα ότι οι σκύλοι δεν είναι ευάλωτοι στη μόλυνση από τον κορονοϊό.