ΑΘΗΝΑ
Πολύ περιγραφικό και άκρως αναλυτικό για τα επόμενα βήματα στα οποία πρέπει να προχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση για να εξασφαλίσει το πρόγραμμα στήριξης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) είναι το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ζώνης του ευρώ που δόθηκε στη δημοσιότητα. Σε αυτό περιλαμβάνονται οι προαπαιτούμενες δράσεις, το τι μέλλει γενέσθαι με το νέο ταμείο ιδιωτικοποιήσεων, το πώς θα εξελιχθεί η σχέση της Ελλάδας με το ΔΝΤ, αλλά και το τι θα ισχύσει για τις τράπεζες.
Στο κείμενο συμπερασμάτων (στα αγγλικά όπως δημοσιεύθηκε αρχικά) αναφέρονται χαρακτηριστικά τα εξής:
«Η Σύνοδος Κορυφής τονίζει την κρίσιμη ανάγκη να οικοδομηθεί εκ νέου (rebuild) σχέση εμπιστοσύνης με τις ελληνικές αρχές ως προ-απαιτούμενο για πιθανή μελλοντική συμφωνία για νέο πρόγραμμα του ESM. Σε αυτό το πλαίσιο η ανάληψη ιδίας ευθύνης από τις ελληνικές αρχές είναι κλειδί, τις δε δεσμεύσεις πολιτικής πρέπει να ακολουθήσει η επιτυχής εφαρμογή τους.»
» Κράτος μέλος της ζώνης του ευρώ που ζητά οικονομική βοήθεια από τον ESM αναμένεται να απευθύνει, όπου είναι δυνατό, αντίστοιχο αίτημα και στο ΔΝΤ. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση ώστε το Eurogroup να συμφωνήσει σε ένα νέο πρόγραμμα του ESM. Γι΄ αυτό η Ελλάδα θα ζητήσει να συνεχιστεί η υποστήριξη του ΔΝΤ (παρακολούθηση και χρηματοδότηση) από το Μάρτιο του 2016.
» Δεδομένης της ανάγκης να οικοδομηθεί εκ νέου σχέση εμπιστοσύνης με την Ελλάδα η Σύνοδος Κορυφής καλωσορίζει τη δέσμευση των ελληνικών αρχών να νομοθετήσει χωρίς καθυστέρηση μια πρώτη δέσμη μέτρων. Στα μέτρα αυτά, που είναι prior agreement με τους θεσμούς περιλαμβάνουν:
Μέχρι τις 15 Ιουλίου
Ο εξορθολογισμός (streamlining) του ΦΠΑ και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης ώστε να αυξηθούν τα έσοδα.
Εμπροσθοβαρή (upfront) μέτρα για να βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος ως μέρους ολοκληρωμένου προγράμματος μεταρρύθμισης.
Διαφύλαξη της πλήρους νομικής ανεξαρτησίας της ΕΛΣΤΑΤ.
Την πλήρη εφαρμογή των σχετικών προβλέψεων της Συνθήκης για τη Σταθερότητα, Συνεργασία και Διακυβέρνηση της Νομισματικής Ένωσης με ενεργοποίηση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου πριν την οριστικοποίηση του Μνημονίου Κατανόησης, περιλαμβανομένων ημιαυτόματων περικοπών σε περιπτώσεις αποκλίσεων από φιλόδοξους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος αφού αναζητηθεί συμβουλή από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο και υπό την αίρεση της προηγούμενης έγκρισης των θεσμών.
Μέχρι τις 22 Ιουλίου
Την υιοθέτηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που αποτελεί σημαντική αναμόρφωση των διαδικασιών και το σύστημα Δικαιοσύνης και μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης και να μειώσει τα κόστη.
Την υιοθέτηση της κοινοτικής οδηγίας BRRD με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
» Άμεσα και μόνον υπό την προϋπόθεση της νομοθέτησης των παραπάνω πρώτων τεσσάρων μέτρων, καθώς και της υιοθέτησης όλων των δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στο παρόν έγγραφο από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, επιβεβαιωμένων από τους θεσμούς και το Eurogroup, μπορεί να παρθεί η απόφαση να δοθεί εντολή στους θεσμούς να διαπραγματευτούν το Μνημόνιο Κατανόησης. Αυτή η απόφαση μπορεί να παρθεί αν έχει προηγηθεί η ολοκλήρωση εθνικών διαδικασιών και αν οι προϋποθέσεις του Άρθρου 13 της συνθήκης του ESM καλύπτονται στην φάση της αξιολόγησης που αναφέρεται στο Άρθρο 13.1
» Για να σχηματοποιηθεί η βάση μιας επιτυχημένης ολοκλήρωσης του Μνημονίου Κατανόησης, οι ελληνικές μεταρρυθμιστικές προτάσεις πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά ώστε να λαμβάνουν υπόψη την έντονη επιδείνωση της οικονομικής και δημοσιονομικής θέσης της χώρας τον τελευταίο χρόνο. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να δεσμευτεί επίσημα ότι θα ενισχύσει τις προτάσεις σε μια σειρά τομέων που έχουν σημειώσει οι θεσμοί, με ένα ικανοποιητικό και ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα για νομοθέτηση και υλοποίηση, όσον αφορά σε δομικές μεταρρυθμίσεις, ορόσημα και ποσοτικούς στόχους, για να υπάρξει σαφήνεια για την κατεύθυνση των πολιτικών μεσοπρόθεσμα.
» Η Ελλάδα θα πρέπει, σε συνεργασία με τους θεσμούς:
Να προχωρήσει σε φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό και να εξειδικεύσει πολιτικές που θα καλύπτουν πλήρως τη δημοσιονομική επίπτωση από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου (σ.σ. ΣτΕ) για τη μεταρρύθμιση του 2012. Να εφαρμόσει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος ή κοινά συμφωνημένα εναλλακτικά μέτρα έως τον Οκτώβριο του 2015.
Να υιοθετήσει πιο φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων με ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης όλων των συστάσεων στην εργαλειοθήκη (Toolkit I) του ΟΟΣΑ, μεταξύ των οποίων τα ανοιχτά καταστήματα τις Κυριακές, τις περιόδους εκπτώσεων, την ιδιοκτησία των φαρμακείων, το γάλα και το ψωμί, την πώληση των μη υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενων φαρμάκων, καθώς και το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων που είναι κρίσιμα από μακροοικονομικής άποψης, όπως οι ακτοπλοϊκές μεταφορές. Σε ότι αφορά το Toolkit II του ΟΟΣΑ, η μεταποίηση θα πρέπει να συμπεριληφθεί στα προαπαιτούμενα.
Στις αγορές ενέργειας, θα πρέπει να προχωρήσει με την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, εκτός εάν μπορέσουν να βρεθούν ισοδύναμα μέτρα με αντίστοιχη επίπτωση στον ανταγωνισμό, όπως συμφωνήθηκε από τους θεσμούς.
Στις αγορές εργασίας, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί τολμηρή αναθεώρηση και εκσυγχρονισμός του πλαισίου συλλογικών διαπραγματεύσεων και –λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες και τις καλύτερες πρακτικές- των ομαδικών απολύσεων, σε ευθυγράμμιση με το χρονοδιάγραμμα και την προσέγγιση που συμφωνήθηκε με τους θεσμούς. Στο πλαίσιο αυτής της αναθεώρησης, οι πολιτικές στην αγορά εργασίας θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τις διεθνείς και ευρωπαϊκές καλύτερες πρακτικές και δεν θα πρέπει να υπάρξει επιστροφή σε παλαιότερες πολιτικές που δεν είναι συμβατές με το στόχο της προώθησης διατηρήσιμης ανάπτυξης.
Να υιοθετήσει τα απαραίτητα βήματα για την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού κλάδου, συμπεριλαμβανομένων αποφασιστικών ενεργειών για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και μέτρων για την ενίσχυση της διακυβέρνησης του ΤΧΣ και των τραπεζών, ιδιαίτερα εξαλείφοντας την όποια πιθανότητα πολιτικής παρέμβασης ειδικά στις διαδικασίες διορισμού.
» Επιπλέον, οι Ελληνικές αρχές θα αναλάβουν τις ακόλουθες ενέργειες:
Να αναπτύξουν σημαντικά ενισχυμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων με βελτιωμένη διακυβέρνηση. Πολύτιμα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία (valuable Greek assets) θα μεταφερθούν σε ένα ανεξάρτητο Ταμείο που θα μετατρέψει σε χρήμα (monetize) τα περιουσιακά στοιχεία μέσω ιδιωτικοποιήσεων και άλλων μέσων. Η νομισματοποίηση των περιουσιακών στοιχείων θα είναι μια πηγή ώστε να καταβληθούν οι προγραμματισμένες αποπληρωμές του νέου δανείου του ESM και για να δημιουργηθούν κατά τη διάρκεια ισχύος του νέου δανείου συνολικά 50 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και άλλων περιουσιακών στοιχείων και το 50% από κάθε ευρώ που απομένει (δηλαδή 50% από τα 25 δισ. ευρώ) θα χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ και το υπόλοιπο 50% θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις.
Το Ταμείο αυτό θα ιδρυθεί στην Ελλάδα και θα το διαχειρίζονται Ελληνικές Αρχές υπό την εποπτεία των αρμόδιων Ευρωπαϊκών Θεσμών. Σε συμφωνία με τους Θεσμούς και με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, θα πρέπει να υιοθετηθεί νομικό πλαίσιο για να διασφαλιστούν οι διαφανείς διαδικασίες και η επαρκής τιμολόγηση της πώλησης των περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις αρχές και τα πρότυπα του ΟΟΣΑ για τη διαχείριση των Κρατικών Επιχειρήσεων.
Σε ευθυγράμμιση με τους στόχους της ελληνικής κυβέρνησης, να εκσυγχρονίσει και να ενισχύσει σημαντικά την ελληνική διοίκηση, και να θέσει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για την αύξηση των δυνατοτήτων και την από-πολιτικοποίηση της ελληνικής διοίκησης. Μια πρώτη πρόταση θα πρέπει να παρασχεθεί μέχρι τις 20 Ιουλίου κατόπιν συζήτησης με τους Θεσμούς. Η Ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται να μειώσει περαιτέρω τα κόστη της ελληνικής διοίκησης, εναρμονιζόμενη με το πρόγραμμα που έχει συμφωνηθεί με τους Θεσμούς.
Να ομαλοποιήσει πλήρως τις μεθόδους εργασίας (working methods) με τους Θεσμούς, συμπεριλαμβανομένων των απαραίτητων εργασιών επί τόπου στην Αθήνα, για να βελτιωθεί η εφαρμογή και η παρακολούθηση του προγράμματος. Η κυβέρνηση πρέπει να συσκέπτεται και να συμφωνεί με τους Θεσμούς για όλα τα νομοσχέδια σε σχετικούς τομείς, με επαρκή χρονικό περιθώριο πριν την υποβολή τους για δημόσια διαβούλευση ή στη Βουλή. Η Σύνοδος Κορυφής τονίζει και πάλι πως η εφαρμογή είναι το κλειδί και σε αυτό το πλαίσιο χαιρετίζει την πρόθεση των Ελληνικών αρχών να ζητήσουν μέχρι τις 20 Ιουλίου στήριξη από τους Θεσμούς και τα κράτη-μέλη για τεχνική βοήθεια, και ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συντονίσει αυτή τη στήριξη από την Ευρώπη.
Εξαιρουμένου του νομοσχεδίου για την ανθρωπιστική κρίση, η ελληνική κυβέρνηση θα επανεξετάσει, με σκοπό την τροποποίηση, τις νομοθεσίες που εισήχθησαν σε αντίθεση με την συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, αντιστρέφοντας προηγούμενες δεσμεύσεις ή αναγνωρίζοντας ξεκάθαρα ισοδύναμα για τα κεκτημένα δικαιώματα που δημιουργήθηκαν μετέπειτα.
» Οι δεσμεύσεις που αναφέρονται παραπάνω είναι ελάχιστες απαιτήσεις για την έναρξη των διαπραγματεύσεων με τις ελληνικές αρχές. Ωστόσο, η Σύνοδος Κορυφής ξεκαθαρίζει πως η έναρξη των διαπραγματεύσεων δεν προδικάζει οποιαδήποτε τελική πιθανή συμφωνία για ένα νέο πρόγραμμα ESM, που θα πρέπει να βασίζεται σε απόφαση επί ολόκληρου του πακέτου (συμπεριλαμβανομένων των χρηματοδοτικών αναγκών, της βιωσιμότητας του χρέους και της πιθανής χρηματοδοτικής γέφυρας).
» Η Σύνοδος Κορυφής σημειώνει τις πιθανές χρηματοδοτικές ανάγκες του προγράμματος, ύψους μεταξύ 82 και 86 δισ. ευρώ, όπως έχουν υπολογιστεί από τους Θεσμούς. Καλεί τους Θεσμούς να διερευνήσουν τις πιθανότητες για μείωση της χρηματοδοτικής κάλυψης, μέσω ενός εναλλακτικού δημοσιονομικού δρόμου ή υψηλότερων εσόδων από αποκρατικοποιήσεις. Η αποκατάσταση της πρόσβασης στην αγορά, που είναι στόχος οποιουδήποτε προγράμματος χρηματοοοικονομικής βοήθειας, μειώνει την ανάγκη χρήσης του συνόλου της χρηματοδοτικής κάλυψης.»
» Η Σύνοδος Κορυφής σημειώνει τις επείγουσες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας που τονίζουν την ανάγκη για πολύ γρήγορη πρόοδο στην επίτευξη απόφασης για το νέο Μνημόνιο Κατανόησης: αυτές εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 7 δισ. ευρώ μέχρι τις 20 Ιουλίου και επιπλέον 5 δισ. ευρώ μέχρι τα μέσα Αυγούστου.
» Η Σύνοδος Κορυφής αναγνωρίζει τη σημασία του να διασφαλιστεί ότι το ελληνικό κράτος μπορεί να αποπληρώσει τις καθυστερούμενες οφειλές προς το ΔΝΤ και την Τράπεζα της Ελλάδας και να τηρήσει τις δανειακές υποχρεώσεις τις επόμενες εβδομάδες για να δημιουργήσει συνθήκες που επιτρέπουν μια ομαλή κατάληξη των διαπραγματεύσεων. Τα ρίσκα της μη γρήγορης ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων ανήκουν πλήρως στην Ελλάδα. Η Σύνοδος Κορυφής καλεί το Eurogroup να συζητήσει τα θέματα αυτά επειγόντως.
» Δεδομένων των άμεσων προκλήσεων του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα, η συνολική καμπύλη χρηματοδότησης του προγράμματος του ESM θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει ένα απόθεμα ύψους από 10 δισ. ευρώ έως 25 δισ. ευρώ για τον τραπεζικό τομέα, ώστε να αντιμετωπιστούν πιθανές ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης και κόστη εκκαθάρισης, από τα οποία τα 10 δισ. ευρώ θα διατεθούν άμεσα σε έναν χωριστό λογαριασμό του ESM.
» Είναι σε γνώση της Συνόδου Κορυφής ότι μια γρήγορη απόφαση για ένα νέο πρόγραμμα είναι προϋπόθεση ώστε να ανοίξουν και πάλι οι ελληνικές τράπεζες, ώστε έτσι να αποφευχθεί μια αύξηση ποσών στο συνολικό σχεδιασμό χρηματοδότησης. Η ΕΚΤ και ο SSM θα κάνουν αναλυτική αξιολόγηση μετά το καλοκαίρι. Το συνολικό αποθεματικό ασφαλείας θα εξυπηρετήσει πιθανές ελλείψεις κεφαλαίων μετά την πλήρη αξιολόγηση και αφού εφαρμοσθεί το νομικό καθεστώς (σ.σ. BRRD).
» Δεδομένης της προαναφερθείσας κατάστασης, στο πλαίσιο ενός πιθανού μελλοντικού προγράμματος του ESM και σε ευθυγράμμιση με το πνεύμα της δήλωσης του Eurogroup το Νοέμβριο του 2012, το Eurogroup δηλώνει έτοιμο να εξετάσει, εάν είναι απαραίτητο, πιθανά νέα μέτρα (ενδεχόμενη μεγαλύτερη περίοδο χάριτος και αποπληρωμής) για να εξομαλύνει ακόμα περισσότερο την εξυπηρέτηση του χρέους, και να εξασφαλίσει ότι οι μεικτές χρηματοδοτικές ανάγκες παραμένουν σε βιώσιμα επίπεδα. Αυτά τα μέτρα θα υπόκεινται στον όρο της πλήρους εφαρμογής των μέτρων που θα συμφωνηθούν σε ένα νέο πιθανό πρόγραμμα μεταξύ των ελληνικών αρχών και των θεσμών και θα εξεταστούν μετά την θετική ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.
» Η Σύνοδος Κορυφής τονίζει ότι ονομαστικό κούρεμα χρέους δεν μπορεί να γίνει.
» Οι ελληνικές αρχές επαναλαμβάνουν την κατηγορηματική τους δέσμευση να εκπληρώσουν τις οικονομικές υποχρεώσεις τους σε όλους τους πιστωτές πλήρως και έγκαιρα.
» Αν όλοι οι απαραίτητοι όροι που περιλαμβάνονται στο παρόν έγγραφο εκπληρωθούν, το Eurogroup και το συμβούλιο του ESM μπορεί, σύμφωνα με το Άρθρο 13.2 της συνθήκης του ESM να ζητήσει από τους θεσμούς να διαπραγματευτούν ένα νέο πρόγραμμα του ESM, εφόσον τα προαπαιτούμενα του Άρθρου 13 της συνθήκης του ESM καλυφθούν στη βάση της αξιολόγησης που αναφέρεται στο άρθρο 13.1.
» Για να υποστηριχθεί η ανάπτυξη και η δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ελλάδα (τα επόμενα 3-5 χρόνια) η Κομισιόν θα συνεργαστεί στενά με τις ελληνικές αρχές για να κινητοποιήσει μέχρι και 35 δισ. ευρώ (μέσα από διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα), για να χρηματοδοτήσει την οικονομική δραστηριότητα και επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων και ποσών που θα δοθούν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.»
» Ως έκτακτο μέτρο και δεδομένης της ιδιάζουσας κατάστασης στην Ελλάδα, η Κομισιόν θα προτείνει την αύξηση της προ-χρηματοδότησης κατά 1 δισ. ευρώ, προκειμένου να δώσει μία ώθηση στις επενδύσεις, κάτι για το οποίο θα συνεργαστούν τα νομοθετικά όργανα της Ε.Ε. Το επενδυτικό πλάνο για την Ευρώπη θα παράσχει επίσης χρηματοδοτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα».
