Τσακίστηκαν σ’ αυτό το ξερονήσι χιλιάδες παιδιά στρατευμένα και πολίτες (άνδρες και γυναίκες) σωματικά και ψυχικά. Εκατοντάδες απ’ αυτούς έδωσαν ακόμα και ό,τι πιο πολύτιμο είχαν, τη ζωή τους, για την «υπόθεση του Λαού».
Το Μακρονήσι οργανώθηκε από τους Βρετανούς στην αρχή που γνώριζαν πολύ καλά τις μεθόδους υποταγής των λαών στις αποικίες τους και εκσυγχρονίστηκαν από τους Αμερικανούς όταν ανέλαβαν λίγο αργότερα με το σχέδιο Μάρσαλ την «κηδεμονία» της Ελλάδας. Η Μακρόνησος και η εμφυλιοπολεμική Ελλάδα υπήρξε το ανοιχτό εργαστήρι πειραματισμού και εφαρμογών των πολεμικών μεθόδων, όπως η μετακίνηση πληθυσμών μεγάλων περιοχών για να μην ενισχύουν τους αντάρτες, η δοκιμή οπλικών συστημάτων, όπως οι εμπρηστικές βόμβες και οι ΝΑΠΑΛΜ ή οι εξορίες με τα διάφορα ποικιλόμορφα βασανιστήρια που εφαρμόστηκαν αργότερα στο Βιετνάμ, Γκουαντάναμο κ.λ.π.
Εκτός από την περιήγηση στο νησί που σε κάθε βήμα έχουν γραφτεί ατέλειωτες ηρωικές στιγμές αντίστασης και αξιοπρέπειας από τους εξόριστους, στήθηκε και μια εκδήλωση που είχε ως σκοπό να αναφερθούν διάφορα γεγονότα και καταστάσεις από την ζωή στη Μακρόνησο. Αναδείχθηκε και η βάρβαρη φύση του φασισμού όπως εκφράστηκε από τους πρώην ταγματασφαλίτες και νυν πρόθυμες ορντίναντσες των Αγγλο-αμερικανών αφεντών, Σκαλούμπακα, Μπαϊρακτάρη, Βασιλόπουλου κ.ά.
Αναφέρθηκαν διάφορα περιστατικά καθημερινής δοκιμασίας της ανθρώπινης φύσης και ο δυισμός που ανέδειχναν αυτά με τη στάση και το μεγαλείο από τη μια πλευρά των δεσμωτών εξόριστων και από την άλλη με την κτηνωδία των βασανιστών.
Δεν θα μπορούσε κανείς να μη συγκλονιστεί και λυγήσει, κάτω από το βάρος των χιλιάδων προσωπικών απάνθρωπων δοκιμασιών, με κορυφαία ιστορική στιγμή τη μαζική δολοφονία στο Α΄.Ε.Τ.Ο. με εντολή των άμεσων δολοφόνων Σκαλούμπακα και Μπαϊρακτάρη, στις 29 Φλεβάρη και 1η Μάρτη 1948, όπου εκτέλεσαν εν ψυχρώ 360 περίπου (είναι άγνωστος ο ακριβής αριθμός ακόμα και σήμερα) εξόριστους.
Κορυφαία στιγμή της εκδήλωσης υπήρξαν οι προσωπικές αφηγήσεις δύο ηλικιωμένων Μακρονησιωτών δεσμωτών – ο ένας από τη δική μας (λαρισινή) ομάδα και ο δεύτερος από την Κύμη – που με τις περιγραφές τους συγκίνησαν, ευαισθητοποίησαν και μας ατσάλωσαν…
Φύγαμε από το νησί γεμάτοι εικόνες και έντονα συναισθήματα. Φύγαμε και με μια πίκρα και ένα ερωτηματικό μεγάλο. Γιατί έχει εγκαταλειφθεί στην «τύχη» της η Μακρόνησος; Μήπως δεν πρέπει να θυμίζει; Μήπως πάνε να κτίσουν την «εθνική ενότητα με τη λήθη» σε όφελος των δοσίλογων και βασανιστών;
Πλήρης εγκατάλειψη και καταστροφή από φυσικά φαινόμενα και από παρεμβάσεις ανθρώπινες. Καμιά σήμανση, πληροφόρηση, για τον επισκέπτη - προσκυνητή και φυσικά ανεκπλήρωτο το όνειρο για το Μουσείο.
Στην επιστροφή μας στο Λαύριο επισκεφθήκαμε τον χώρο - των σύγχρονων εξόριστων - Κούρδων μεταναστών εκφράζοντας την αλληλεγγύη μας. Το οδοιπορικό αυτό οργάνωσε η Εργατική Λέσχη Ν. Σμύρνης μαζί με τη Λέσχη Εργασίας και Αλληλεγγύης Τρικάλων και την Ομάδα Μελέτης Ιστορίας Κοινωνικών Αγώνων Λάρισας και συμμετείχαν η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης Καρδίτσας και οι Φίλοι του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης.
Το καταστάλαγμα αυτής της ιστορικής εξόρμησης είναι το μεγαλύτερο δυνάμωμα της πίστης μας για τη συνέχιση του ταξικού αγώνα μέχρι την τελική δικαίωσή του και την επικράτηση μιας κοινωνίας όπου δεν θα υπάρχει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο».