Ο Κ. Κοτζιάς ενημέρωσε αρχικά για το πρώτο σχέδιο, που έλαβε το πρωί της Τρίτης, του ΓΓ του ΟΗΕ προς το Συμβούλιο Ασφαλείας σε σχέση με τα αποτελέσματα της Διάσκεψης στο Κραν Μοντάνα, στο οποίο, όπως είπε, αναφέρεται πρωτίστως ότι η Διάσκεψη «σηματοδότησε ένα ιστορικό και αποφασιστικό στάδιο στις συνομιλίες για το Κυπριακό», καθώς «για πρώτη φορά οι δύο κοινότητες και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις συναντήθηκαν προκειμένου να συζητήσουν για τα θέματα Ασφαλείας και Εγγυήσεων», ένα ζήτημα που, όπως επισημαίνεται, συνιστά «μεγάλο βήμα που αναδείχτηκε στην ίδια τη διαπραγμάτευση».
Παράλληλα, τονίζεται ότι ο ΟΗΕ είναι στη διάθεση όλων των μερών, στο πλαίσιο του ρόλου του, προκειμένου να διευκολύνει την παραπέρα διαδικασία του Κυπριακού, αφήνοντας, όπως σημείωσε, ο υπουργός Εξωτερικών «ανοιχτό δρόμο για να συνεχίσουμε να παλεύουμε για μια σωστή λύση του Κυπριακού».
Ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι ήταν μεγάλο βήμα τόσο ο τρόπος «που βάλαμε την Ευρωπαϊκή Ένωση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» και «μπορέσαμε να έχουμε εκφρασμένη την θέληση και γνώμη της, κατά τις διμερείς συναντήσεις, ότι δεν υπάρχει περίπτωση η ΕΕ να δεχτεί παρεμβατικά δικαιώματα στο έδαφος κράτους-μέλους της που διεκδικούσε και απαιτεί η Τουρκία», όσο και «το γεγονός ότι ο ΟΗΕ για πρώτη φορά επίσημα δήλωσε με τα χείλη του ΓΓ του ότι στο Κυπριακό δεν μπορεί τρίτη χώρα να έχει παρεμβατικά δικαιώματα και στρατό κατοχής».
Ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε: «Δεν είμαστε πια στην εποχή που μας κατηγορούσαν, πριν 15 χρόνια, ότι δεν θέλαμε λύση. Δεν είμαστε στην εποχή που θεωρείτο αυτονόητο οι Τούρκοι να διατηρούν αυτά τους τα δικαιώματα. Είμαστε πια στην εποχή που, πλην Τούρκων, ουδείς θεωρεί αυτονόητο κάποιος να έχει στρατό σε τρίτη χώρα παρά τη θέλησή της και κάποιος να μπορεί να παρεμβαίνει σε αυτήν».
«Για αυτό» πρόσθεσε «για να μπορέσουμε να πετύχουμε οτιδήποτε πετύχαμε, την αναβάθμιση αυτών των ζητημάτων, την απαλλαγή του κυπριακού στοιχείου από τις ευθύνες και τον πόλεμο ευθυνών που γινόταν στο παρελθόν σε βάρος τους, αντιμετωπίσαμε από κοινού με την Κυπριακή Δημοκρατία όλα τα ζητήματα που ήταν ανοικτά».
Βεβαίως, όπως σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών «είναι ολοφάνερο ότι δεν τελείωσε το κυπριακό πρόβλημα μετά την Διάσκεψη της Ελβετίας», αποσαφηνίζοντας όμως ότι «η διαπραγματευτική θέση της Κύπρου και της Ελλάδας είναι διαφορετική από ό,τι πριν», ότι άλλαξε η ατζέντα του Κυπριακού και «έχει γίνει πλέον αποδεκτό ότι ο πυρήνας του είναι αυτό που είχε ξεχαστεί: οι εγγυήσεις και η ασφάλεια».
«Θα δούμε τουρκικές προκλήσεις; Πιθανόν», πρόσθεσε τονίζοντας ότι, χωρίς να θέλει να υποτιμήσει ούτε να υπερεκτιμήσει κανέναν, «οι Τούρκοι δεν είναι αήττητοι». Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε στην πορεία που θα χαράξει η Ελλάδα σε συνεργασία με την Κύπρο και μάλιστα πολύ άμεσα, τόσο ως προς τη διαμόρφωση συμμαχιών, όσο και ως προς την απαιτούμενη στρατηγική.
Λόγος για τον οποίο την προσεχή Τρίτη, όπως είπε, θα βρίσκεται στη Λευκωσία, όπου θα έχει επαφές και συζητήσεις προκειμένου να συμφωνηθεί η αξιοποίηση των σημερινών νέων δυνατοτήτων αλλά και η αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανακύπτουν, ώστε να διαμορφωθεί μια κοινή γραμμή πλεύσης με την κυπριακή διπλωματία. Τόσο σε επίπεδο ευρωπαϊκής πολιτικής απέναντι στην Τουρκία και την τελωνειακή της ένωση με την ΕΕ όσο και σε διεθνές επίπεδο με «την επιδίωξη να έχουμε υψηλές επαφές παντού τον κόσμο και να εξηγήσουμε τι πραγματικά συνέβη», ώστε με μοχλό την αλήθεια να δυναμώσουμε το μέτωπο των δυνάμεων κι από πλευράς μας αλλά και διεθνώς για την επιδίωξη μίας δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού για όλους τους Κυπρίους.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΣΗ
Ο κ. Κοτζιάς πρόσθεσε ότι η Ελλάδα προσήλθε στη διαπραγμάτευση για το Κυπριακό με βάση την αρχή ότι «τα εσωτερικά ζητήματα της Κύπρου, η εσωτερική πτυχή του Κυπριακού, δεν αφορά την Ελλάδα, διότι η Ελλάδα είναι μόνο εγγυήτρια δύναμη, πέρα από συναισθηματικούς και ιστορικούς δεσμούς» και «δεν δικαιούται να παρεμβαίνει στα εσωτερικά της Κύπρου», καθώς «όποτε το επιχείρησε στο παρελθόν, το πλήρωσε ακριβά και η Κύπρος και ο κυπριακός λαός και ο ελληνισμός συνολικά».
«Κατά συνέπεια, δεν είναι δουλειά της χώρας μας να αξιολογεί τη διαπραγμάτευση των εσωτερικών πτυχών του Κυπριακού. Και αυτό επίμονα το υποστηρίξαμε» πρόσθεσε, διευκρινίζοντας ότι ελληνική «επιδίωξη ήταν να κρατήσουμε την Τουρκία μακριά από την εσωτερική πτυχή, να αναγκάσουμε όλους να αποδεχτούν αυτό που ήθελε ο ΟΗΕ και έκανε: Ότι η εσωτερική πτυχή του Κυπριακού είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στις δύο κοινότητες».
Έκανε αναφορά και στη σημασία που είχαν οι τεκμηριωμένες γραπτές και προφορικές θέσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας, αλλά και η ισχυρή και σταθερή συνεργασία με την κυπριακή πλευρά. Κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης υπήρχε σύμφωνη γνώμη της συντριπτικής πλειοψηφίας, σε σημείο μάλιστα που «ακόμα και οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να τις υιοθετήσουν, ακόμα και ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση τις υποστήριξαν και για πρώτη φορά οι Τούρκοι βρέθηκαν στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό μόνοι τους». «Κι αυτό το θεωρώ σημαντικό βήμα. Διότι χάρη σε αυτό το σημαντικό βήμα μπήκε, πλέον, στην ατζέντα του Κυπριακού και είναι κεκτημένο το ότι Κύπρος πρέπει να γίνει ένα κανονικό, φυσιολογικό κράτος, δηλαδή χωρίς ξένα στρατεύματα και ξένες εγγυήσεις» εκτίμησε.
Ο υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την ικανοποίησή του «ότι αυτή η διατύπωσή μας ότι η Κύπρος πρέπει να είναι ένα κανονικό κράτος έγινε αποδεκτή και υιοθετήθηκε από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ», σημειώνοντας, ταυτόχρονα, ότι επ' αυτού «δεν χρειάζεται να κάνουμε πολλές ερμηνείες ή να ακούμε τους συγκεκριμένους καλοθελητές που έχουν άλλου είδους σχέσεις με κανάλια που αφορούν το Κυπριακό».
Ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε με λεπτομέρειες και στην παραπλανητική συμπεριφορά του τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, απέναντι στον ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, την τελευταία ημέρα της διαπραγμάτευσης, ο οποίος, όπως είπε, εκτέθηκε από την υποκρισία και τη διγλωσσία της Τουρκίας, όταν ο κ. Τσαβούσογλου αναγκάστηκε ενώπιον της επιμονής, τόσο του ίδιου, όσο και του Κύπριου προέδρου, Νίκου Αναστασιάδη, να πει ότι «η Τουρκία δεν θέλει να πάρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο, δεν θέλει να παραιτηθεί από τα δήθεν παρεμβατικά δικαιώματά της και ότι αυτά πρέπει να διατηρηθούν επί 15 χρόνια, και μετά να γίνει μία ανασκόπηση κατά πόσο είναι ώριμα τα πράγματα για να φύγει ή όχι».
«Εμείς δεν θέλαμε να επιρρίψουμε ευθύνες σε κανέναν, πήγαμε εκεί γιατί θέλαμε να λύσουμε το πρόβλημα. Και απόδειξη είναι ότι για όλα τα ζητήματα είχαμε προετοιμάσει όλους τους εταίρους μας με τις συγκεκριμένες προτάσεις που είχαμε και με την υποστήριξη των αντίστοιχων της Κύπρου, τόνισε.
Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι η Ελλάδα προσπάθησε στα 2,5 χρόνια των διαπραγματεύσεων να δώσει το μέγιστο αίσθημα και δυνατότητα ασφάλειας σε όλον τον κυπριακό λαό, υπερασπιζόμενη και τα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας, ώστε να νιώσει όσο το δυνατόν περισσότερο ότι το μέλλον της είναι σε αυτό το νησί. Διότι, όπως εξήγησε, «οι Τουρκοκύπριοι ήταν αυτοί που υπέστησαν τη μπότα του τουρκικού στρατού και οι μισοί από αυτούς αναγκάστηκαν να καταφύγουν στο εξωτερικό». «Η δημοκρατία στην Κύπρο πρέπει να είναι δημοκρατία των κοινοτήτων αλλά και δημοκρατία των πολιτών που έχουν τα δικά τους ατομικά συμφέροντα» κατέληξε ο κ. Κοτζιάς.
